Xe đạp địa hình (MTB) là gì? Cấu tạo và ưu – nhược điểm của xe đạp MTB

Xe đạp địa hình thường được sử dụng để đi trên đường núi dốc, gồ ghề đầy đá hay những cung đường hiểm trở. Vậy xe đạp địa hình có thiết kế ra sao và gồm những loại nào, cùng truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tham khảo bài viết dưới đây nhé!

1Xe đạp địa hình MTB là gì?

Xe đạp địa hình MTB viết tắt bởi cụm từ Moutain Bike, được thiết kế với trọng lượng nặng hơn so với các dòng xe khác bởi nó được thiết kế khung xe to, chắc chắn và lốp xe to nhiều gai để dễ bám đường hơn, ghi đông (tay lái xe) được thiết kế thẳng.

Nhờ thiết kế chắc chắn về phần khung và bánh xe nên chiếc xe này có thể chạy trên mọi địa hình kể cả những nơi gồ ghề và dốc. Xe đạp địa hình được phân thành nhiều loại khác nhau, được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau tùy thuộc vào các loại địa hình và mục đích.

Nếu bạn là một người có đam mê với đạp xe địa hình ở những nơi có đồi núi đầy thách thức thì đây là sự lựa chọn lý tưởng cho bạn. Tuy nhiên, khi sử dụng người cầm lái cần có sự khéo léo để điều khiển xe một cách an toàn.

2Cấu tạo của xe

Bộ khung sườn xe

Hầu hết, bộ khung sườn của xe đạp được làm bằng chất liệu cứng, chắc chắn, có khả năng chịu lực cao như thép, titanium, nhôm,… Khung sườn của xe được coi như xương sống của xe đạp vì chức năng chính của nó là để liên kết giữa các bộ phận còn lại thành một khối.

Bộ khung sườn của xe bao gồm các bộ phận như: khung sườn (frame), phuộc (fork) và cột yên (seat post).

Hệ thống truyền lực

Hệ thống truyền lực của xe đạp được biết đến như trung tâm vận hành chính của xe giúp xe có thể chuyển động một cách mượt mà, nhịp nhàng và trơn tru.

Hệ thống truyền lực bao gồm các bộ phận như:

• Bàn đạp (pedal)

• Đùi trục giữa

• Đĩa xe

• Xích xe

• Líp

Hệ thống chuyển động

Hệ thống chuyển động của xe đạp MTB bao gồm 2 bánh xe trước và sau. Bánh xe sẽ kết hợp với hệ thống truyền lực nhịp nhàng giúp cho xe đạp tiến lên phía trước.

Bánh xe của xe đạp địa hình MTB được cấu tạo từ những bộ phận chính như:

• Trục: Được làm bằngthép, thông qua ô bi bánh xe sẽ quay quanh trục.
• Moay-ơ: Được làm bằng thép, liên kết giữa các vành bánh xe thông qua hoa nan.

• Nan hoa: Được làm bằng thép, các thanh nhỏ liên kết với nhau giúp căng đều các vành xe.
• Vành bánh xe: Thường được làm bằng hợp kim nhôm hoặc thép, đường kính khoảng 650mm.
• Săm, lốp: Được làm bằng cao su tổng hợp, bề mặt lốp thường có gai hoặc hoa văn giúp tăng độ bám cho xe đạp, tránh trơn trượt trong quá trình đạp xe.

Bộ đề

Dòng xe đạp địa hình MTB thường trang bị bộ đề trước, sau để điều chỉnh líp và đĩa. Lúc này, hệ thống truyền lực có thể điều chỉnh thích hợp với nhiều địa hình hiểm trở như dốc núi, sỏi đá,… giúp việc đạp xe trở nên dễ dàng hơn.

Cấu tạo của bộ đề xe đạp bao gồm củ đề trước sau, tay gạt đề và dây cáp.

Hệ thống lái

Hệ thống lái của xe đạp địa hình MTB giúp người lái xe dễ dàng điều khiển xe theo ý muốn. Khi bạn tác động lên tay lái lực sẽ truyền tới cổ phốt và càng trước bánh xe.

Càng trước chịu trách nhiệm điều khiển bánh trước của xe đạp, vì vậy hướng di chuyển của xe sẽ phụ thuộc vào bánh trước. Hệ thống tay lái gồmtay lái (ghi đông) và cổ phốt.

Hệ thống phanh

Hệ thống phanh còn gọi là thắng xe cho phép người đi xe có thể điều chỉnh tốc độ phù hợp hoặc cho xe đạp dừng khi cần thiết, giúp đảm bảo an toàn cho người đạp xe trong quá trình di chuyển.

Hệ thống phanh xe đạp gồm tay phanh, dây phanh và cụm má phanh.

Phanh xe được chia làm 2 loại chính đó là phanh đĩa và phanh niềng.

Loại phanh	Phanh đĩa	Phanh niềng (Phanh cơ)
Cấu tạo	Gồm một đĩa kim loại hoặc “rotor” được gắn vào trung tâm bánh xe và được kích hoạt bằng dây phanh hoặc bằng thủy lực. Đĩa phanh có thể xoay với bánh xe cố định trên cục. Dây phanh sẽ được gắn vào khung hoặc đĩa cùng với tấm lót, cơ chế phanh là gây ép các trục quay của bánh xe để phanh.	Được kích hoạt bởi đòn bẩy gắn ở vị trí tay lái. Hoạt động của phanh hoạt động trên cơ chế ma sát lên vành bánh xe giúp làm giảm tốc độ tốt.
Ưu điểm	Dễ thay thế, không gây bào vành xe và thích hợp với đa số các loại xe.	Nhỏ gọn, giá thành rẻ.
Nhược điểm	Dễ hư hỏng do tích tụ nhiệt cao có thể làm sôi nước trong thủy lực.	Dễ khiến vành xe bị mòn do tác động của lực ma sát khi phanh.

Yên xe

Yên xe là bộ phận để người đạp xe ngồi điều khiển, yên xe càng thoải mái càng đem lại cảm giác dễ chịu, trải nghiệm tốt khi sử dụng xe. Yên xe bao gồm các bộ phận chính như sau:

• Vỏ yên xe: Thường được nhà sản xuất làm bằng chất liệu tổng hợp như da để đảm bảo độ êm cho người sử dụng.

• Phần yên cứng: Đây là bộ phận cấu tạo nên hình dạng của yên xe, thường thiết kế phần mũi gọn và bo tròn lại.
• Khung dưới yên xe: Là phần kết nối giữa yên xe và các phần còn lại của xe đạp. Hầu hết các loại yên xe đều có bộ phận này và cấu tạo 2 đường song song. Ngoài ra, một số dòng xe có 1, 3 hoặc 4 đường song song.
• Bộ phận siết chặt: Nối yên xe với bộ phận điều chỉnh chiều cao của yên giúp người dùng có tư thế phù hợp khi đạp xe, đảm bảo được yên xe được giữ chặt, an toàn và cố định.
• Bộ phận điều chỉnh độ cao: Cho phép điều chỉnh độ cao phù hợp, giúp giảm sự rung và sốc truyền lên khung xe trong quá trình đạp xe, tạo cảm giác thoải mái

3Ưu điểm và nhược điểm của xe đạp địa hình MTB

Mỗi loại xe đạp sẽ có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong bảng so sánh sau đây, mời các bạn cùng điểm qua xem xe đạp địa hình có lợi thế là gì và còn hạn chế ở điểm nào nhé.

Ưu điểm

Nhược điểm

Xe có độ chắc chắn và an toàn cao. Độ ma sát với mặt đường lớn nên di chuyển tốt trên những con đường gồ ghề và dốc. Lốp xe dày, chắc chắn nên ít bị thủng lốp giữa đường. Ghi đông thẳng nên người điều khiển có thể ngồi thẳng lưng, giảm mỏi hơn tư thế cong người. Bánh xe có nhiều rãnh to nhỏ giúp tăng độ ma sát với mặt đường, chạy tốt trên địa hình đồi núi, gồ ghề. Phuộc xe có độ rộng to, chắc chắn giúp giảm xóc khi đi những địa hình gập ghềnh.

Tốc độ không cao so với các dòng xe khác. Xe có trọng lượng nặng. Lốp xe to và nặng nên nếu đi trên đường bằng phẳng sẽ gây tốn sức hơn. Xe không được trang bị thanh chắn bùn dễ gây tình trạng bùn đất bắn lên người. Dòng xe này chỉ đi được 1 người nên nếu bạn muốn chở thêm người thì bắt buộc phải lắp thêm yên xe.

4Phân loại xe đạp địa hình MTB

Xe đạp địa hình băng đồng (Cross-Country)

Xe đạp địa hình băng đồng là loại xe được sử dụng phổ biến nhất trong các loại xe đạp địa hình. Loại xe này được sản xuất từ các loại vật liệu nhẹ (nhôm hoặc carbon) giúp xe di chuyển nhanh và thích hợp với những người thích đi qua các vùng làng quê có đường không quá gồ ghề.

Xe đạp địa hình băng đồng gồm có 2 dòng xe nhỏ hơn, đó là Hard Tail và Full suspension.

• Xe Hard Tail được trang bị một giảm xóc ở phía trước, thường được sử dụng để di chuyển trên những địa hình có ít chướng ngại vật và không có dốc như đường mòn, đường đất, đường sỏi đá hay thảm cỏ.
• Xe Full suspension có đến 2 giảm xóc trước và sau nên có thể đi đến những nơi có địa hình ít bằng phẳng và đường gồ ghề.

Xe đạp địa hình leo núi (Freeride Mountain Bike)

Xe đạp địa hình leo núi có trọng lượng nặng nên vận tốc di chuyển cũng có phần chậm hơn so với xe đạp địa hình băng đồng. Xe có thiết kế lốp lớn, bánh xe bền và phanh mạnh hơn để leo lên các bậc dốc như núi hay cầu thang.

Xe đạp địa hình đổ đèo (Downhill Mountain Bike)

Đây là loại xe được dùng để chuyên đổ đèo hoặc đi những đoạn đường cực xấu nhờ thiết kế khung xe to và chắc chắn. Cùng với đó, xe đạp đổ đèo được trang bị từ 2 đến 3 phuộc nên có khả năng giảm xóc tốt hơn, giúp người lái dễ dàng di chuyển trên đường có chướng ngại vật to như đá hoặc rễ cây.

5Một số lưu ý khi sử dụng xe đạp địa hình MTB

Trước khi đi xe đạp địa hình ở nơi có nhiều chướng ngại vật, bạn cần luyện tập nhiều lần để làm quen với cách phanh xe ở những địa hình khác nhau. Sử dụng phanh trên đường gồ ghề không đơn giản khi cần dừng là bóp mà bạn cần nhanh trí và xử lý các tình huống cho hợp lý.

Khi leo dốc, bạn cần giữ đều tốc độ và đạp đều chân để tránh bị tụt lùi. Ngoài ra, bạn nên cúi người về trước để giảm bớt sức cản của gió, hạn chế nhổm khỏi yên xe làm giảm độ bám đất của bánh sau.

Khi xuống dốc, bạn cũng cần giữ bàn đạp của bạn song song với mặt đất để tránh va đập vào các vật cản như tảng đá. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến tính an toàn trong quá trình đạp.

6Có nên sử dụng xe đạp địa hình MTB không?

Xe đạp địa hình là một trong những dòng xe thích hợp dành cho những người đam mê thể thao, khám phá và chinh phục thử thách, muốn vượt qua nhiều địa hình khó khăn. Nếu bạn là người ưa mạo hiểm, chinh phục mọi thử thách thì đây là sản phẩm vô cùng phù hợp dành cho bạn.

Đối tượng	Mục đích sử dụng	Lý do nên chọn mua
Người muốn giảm cân, rèn luyện sức khỏe	Duy trì dáng vóc, tăng thêm sức đề kháng, rèn luyện thể lực và giảm cân	Mỗi giờ đạp xe có thể giảm đi 300 calo, tiêu hao được chất béo, góp phần giảm lượng cholesterol trong cơ thể.
Người thích chinh phục, khám phá thiên nhiên	Trải nghiệm một cách chân thực ở mọi địa hình, hiểm trở, gồ ghề	Cho phép bạn di chuyển trên địa hình gồ ghề mà xe đạp bình thường không thể làm được, mang lại trải nghiệm đa nhiệm chưa từng có ở mọi nơi bạn từng đến.
Người căng thẳng, mất ngủ	Giảm căng thẳng, cải thiện được sức khỏe, giấc ngủ	Giúp lưu thông máu trong cơ thể, tạo cảm giác nhẹ nhõm, thoải mái. Cơ thể cũng tiết ra hormone endorphin có tác dụng tạo cảm xúc tích cực, cải thiện tâm trạng.
Người thích gặp gỡ bạn bè	Mở rộng các mối quan hệ, kết giao với bạn bè	Cơ hội để gặp gỡ bạn bè cùng trò chuyện đam mê, sở thích, dễ dàng giao lưu với bạn bè. Từ đó có nhiều cảm hứng hơn trong học tập cũng như công việc.

Trên đây là bài viết chia sẻ đến bạn những thông tin về xe đạp địa hình MTB. Hi vọng những thông tin này sẽ mang lại hữu ích cho bạn trong việc chọn lựa xe đạp nhé!