Từ xưa đến nay, trong lịch sử văn học Việt Nam vẫn còn những kho tàng thơ ca phong phú không chỉ của nam giới mà cả của nữ giới, phát triển mạnh mẽ qua từng thời kỳ. Nó đánh dấu một bước phát triển của xã hội, thổi bay tư tưởng phong kiến một thời là “trọng nam khinh nữ” thay vào đó là “nam nữ bình quyền”. Các nhà thơ nữ đã để lại cho đất nước những tác phẩm bất hủ đến bây giờ đọc lại chúng ta vẫn thấy hay và ý nghĩa. Bây giờ, hãy cùng điểm qua một số nhà thơ nữ Việt Nam và những nét tiêu biểu trong cuộc đời và sự nghiệp của họ.
- Xuân Quỳnh (1942 – 1988)
- Phan Thị Thanh Nhàn (SN 1943)
- Ý Nhi (sinh năm 1944)
- Đoàn Thị Lam Luyến (sinh 1953)
- Hồ Xuân Hương (1771-1822)
- Lâm Thị Mỹ Dạ (sinh năm 1949)
- Sương Nguyệt Anh (1864-1921)
- Anh Thơ (1921 – 2005)
- Ngân Giang (1916 – 2002)
- Bà Huyện Thanh Quan (1805-1848)
Xuân Quỳnh (1942 – 1988)
Xuân Quỳnh (1942-1988) quê ở làng La Khê, xã Văn Khê, tỉnh Hà Tây. Tên thật là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Bà là nữ thi sĩ, nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam, sinh ra trong một gia đình công chức nhưng mồ côi mẹ từ nhỏ.
Thơ Xuân Quỳnh giàu cảm xúc, khi nồng nàn hạnh phúc tràn trề, khi đau khổ, suy tư, day dứt của một người phụ nữ hết lòng vì tình yêu. Những tác phẩm của chị luôn gần gũi bởi nó xuất phát từ trái tim chân thành, sâu lắng và giàu cảm xúc của người phụ nữ ở ba thiên chức – nhà thơ, người vợ và người mẹ. Nhiều bài thơ đã trở nên nổi tiếng như Thuyền và biển, Sóng, Hoa cỏ may, Tự hát, Nói với tôi…
Xuân Quỳnh (1942 – 1988)
Phan Thị Thanh Nhàn (SN 1943)
Phan Thị Thanh Nhàn sinh năm 1943 tại phường Tứ Liên, quận Tây Hồ, Hà Nội, là một nữ thi sĩ nổi tiếng của Việt Nam.
Phan Thị Thanh Nhàn chủ yếu làm thơ tình. Qua thời gian, ta có thể thấy sự thay đổi trong thơ của bà. Lúc đầu là những bài thơ tình nhẹ nhàng, trong lành, sau chuyển sang giàu trải nghiệm, trăn trở nhưng cũng khoáng đạt hơn. Tuy nhiên, họ đều có một điểm chung đó là sự chân thành và gần gũi. Năm 1999, bài thơ Hương lặng lẽ của chị đoạt giải nhì cuộc thi thơ báo Văn nghệ. Ngoài làm thơ, bà còn viết báo, truyện ngắn và truyện cho thiếu nhi.
Các tác phẩm tiêu biểu như: Mồng hai tháng Giêng (thơ, 1969), Hương thầm (thơ, 1973), Chân dung người chiến thắng (thơ, 1977), Hoa không tặng (thơ, 1987),…
Phan Thị Thanh Nhàn (SN 1943)
Ý Nhi (sinh năm 1944)
Nhà thơ Ý Nhi sinh năm 1944 tại thị xã Hội An, tỉnh Quảng Nam trong một gia đình có truyền thống Nho học. Hoàng Thị Ý Nhi tên thật là một trong những nhà thơ nữ hiện đại nổi tiếng của Việt Nam.
Trong dòng thơ nữ Nam Bộ, ta thấy thơ chị chiếm vị trí hàng đầu, hiện đại về giọng điệu, hình thức nhưng đâu đó vẫn chứa đựng sự dịu dàng, lặng lẽ và tấm lòng của người phụ nữ. Phụ nữ đầy trải nghiệm với những vui buồn đã trải qua trong đời.
Hiện thơ chị đã được dịch ra nhiều thứ tiếng với các tác phẩm tiêu biểu như: Nỗi nhớ con đường (thơ – đăng chung với Lâm Thị Mỹ Dạ), NXB Văn học 1984; Sang sông (thơ), NXB Tác Phẩm Mới 1978; Hàng cây trong phố chờ trăng (thơ – in Xuân Quỳnh),…
Ý Nhi (sinh năm 1944)
Đoàn Thị Lam Luyến (sinh 1953)
Nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến sinh năm 1953, quê quán tại xã Anh Dũng, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Đến với thơ chị, người đọc sẽ dễ dàng nhận thấy xuyên suốt các tập thơ là tình yêu nồng cháy của một người phụ nữ đa đoan, đầy gian nan và bất hạnh trên con đường đi tìm hai chữ “hạnh phúc”.
Thơ của chị không u sầu u sầu mà phản ánh sự lạc quan trong tâm hồn chị. Chủ đề trong bài thơ chỉ là những vấn đề rất đời thường như tình vợ chồng, tình yêu, tình mẹ con nhưng lại nhẹ nhàng làm say lòng người đọc bởi sự trải nghiệm và thấu hiểu nỗi lòng của những người cùng cảnh ngộ. Vì vậy, nó toát lên sự đồng cảm sâu sắc.
Một số tác phẩm thơ tiêu biểu của bà là: Khát vọng; Đà Nẵng; Phụ nữ; Đêm cành đa; Đến hang động; Bồ Nâu học đánh cờ; Chờ đợi; Đừng hứa với nhau;…
Đoàn Thị Lam Luyến (sinh 1953)
Hồ Xuân Hương (1771-1822)
Nhắc đến Hồ Xuân Hương, người ta sẽ nhớ ngay đến bốn chữ “Bà chúa thơ Nôm”, một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Cô là một người thông minh, thích kết bạn, nhưng cuộc sống tình cảm của cô lại trái ngược, cả hai người chồng đều cam chịu làm vợ lẽ và góa phụ.
Thơ Hồ Xuân Hương thể hiện sâu sắc tiếng nói của chính mình và được sáng tác theo một quy luật chặt chẽ. Thơ của bà luôn được thể hiện theo hai thể bảy chữ, tám chữ hoặc tứ tuyệt với bút pháp điêu luyện. Tập thơ nổi tiếng được đánh giá cao là “Lưu Hương Ký” gồm 24 bài thơ chữ Hán và 28 bài thơ chữ Nôm. Qua tác phẩm, nhà thơ đã thể hiện rõ nét tình cảm của người phụ nữ đối với người bạn trai của mình bằng một bút pháp nghệ thuật sắc sảo.
Ngoài ra, Hồ Xuân Hương còn có một số bài thơ tiêu biểu khác như: Bánh nước, Miếng trầu, Cái quạt, Đánh đu, Chơi với hoa, v.v.
Hồ Xuân Hương (1771-1822)
Lâm Thị Mỹ Dạ (sinh năm 1949)
Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ sinh năm 1949, tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Bà được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2007.
Mỗi nhà thơ, nhà văn đều có cá tính riêng. Ở nhà thơ Mỹ Dạ, ta có thể thấy âm hưởng chủ yếu trong thơ đến từ những âm điệu trầm, nhẹ, đằm thắm, không ồn ào mà khỏe khoắn không như ở các nhà thơ nữ khác. Khi triển khai ý thơ, chị thường lấy nội dung làm trọng tâm, làm chủ ngòi bút, không để ngôn từ trói buộc tư tưởng.
Các tác phẩm tiêu biểu của chị như: Tâm Sinh (thơ, 1974), Bài thơ không có năm tháng (thơ, 1983), Đón tuổi đầy trên tay (thơ, 1989), Mẹ và con (thơ, 1994),…
Lâm Thị Mỹ Dạ (sinh năm 1949)
Sương Nguyệt Anh (1864-1921)
Vừa là nhà thơ, vừa là nữ chủ bút đầu tiên của Việt Nam, chỉ có thể là Sương Nguyệt Anh (1864-1921). Tờ báo phụ nữ đầu tiên xuất bản ở Sài Gòn mang tên Phụ Nữ Giới Chung do bà phụ trách. Bà tên thật là Nguyễn Thị Khuê, sinh ra tại xã An Đức, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre và là con gái thứ tư của nhà thơ nổi tiếng Nguyễn Đình Chiểu.
Có thể nói, việc Sương Nguyệt Anh làm thơ như một thói quen, thơ chị nhắc nhở người đời không bao giờ quên nỗi đau mất nước. Qua đó, mỗi người phải có ý thức sống không hổ thẹn trên một đất nước có truyền thống đánh giặc giữ nước hào hùng của dân tộc.
Sáng tác của cô tuy nhiều nhưng không gom thành một tuyển tập. Nay chỉ còn lại một số bài thơ như: Đoạn Ngô Nhật Khuất Nguyên, Túc Sử, Chinh Phụ Thị, Thượng Bạch Mai, Vịnh Nữ Thần, v.v.
Sương Nguyệt Anh (1864-1921)
Anh Thơ (1921 – 2005)
Nữ sĩ Anh Thơ (1921 – 2005) tại thị trấn Ninh Giang, tỉnh Hải Dương, xuất thân trong một gia đình có truyền thống Nho học. Tên thật là Vương Kiều Ân. Ngoài bút danh nổi tiếng Anh Thơ, bà còn có nhiều bút danh khác như Hồng Anh, Tuyết Anh, Hồng Minh. Nét độc đáo trong thơ chị là sự đa tình và đa tình, cách dùng từ cũng rất riêng và giản dị, tìm về cái mộc mạc trong cuộc sống đời thường.
Hình như những cô gái “tài sắc” đều “xui” như hai câu thơ của đại thi hào Nguyễn Du: “Đau thay phận đàn bà/ Chữ rằng xui cũng là chữ thường”. Đường tình duyên của nữ ca sĩ cũng lắm lận đận để rồi chặng đường cuối đời là chuỗi ngày buồn miên man. Cô trải qua tất cả sáu mối tình cho đến người cuối cùng kết hôn với bác sĩ Bùi Viễn Đình, nhưng cuộc đời lắm trớ trêu, trong mái ấm của hai vợ chồng lại thiếu đi nụ cười của trẻ thơ. Cuộc sống cô đơn cho đến chiều muộn.
Các tác phẩm tiêu biểu của bà là: Bức tranh quê (thơ, 1939), Xưa (thơ, tổng hợp, 1942), Hương xuân (thơ, tổng hợp, 1944), Theo cánh bồ câu (thơ, 1960),…
Anh Thơ (1921 – 2005)
Ngân Giang (1916 – 2002)
Nữ thi sĩ Ngân Giang (1916 – 2002) tên thật là Đỗ Thị Quế, xuất thân trong một gia đình Nho học ở phố Hàng Trống, Hà Nội. Ngoài ra bà còn có các bút danh khác: Hạnh Liên, Đỗ Quế Anh, Nguyệt Quyên.
Nữ thi sĩ Ngân Giang nổi tiếng là một nữ thi sĩ tiền chiến góp phần làm nên nhiều bài thơ hay đã bị giới phê bình văn học lãng quên. Liệu điều đó có tương ứng với bốn chữ mà chúng ta thường nói “tài và phận”.
Trong sự nghiệp sáng tác của mình, bà vẫn gắn bó với thể thơ Đường luật hay thể thơ dân tộc trong khi nhiều nhà thơ lãng mạn cùng thời chịu ảnh hưởng của văn học phương Tây. Nguồn thơ chính của chị là nỗi buồn của những cuộc tình dang dở, bất hạnh.
Các tác phẩm tiêu biểu như: Nước mắt mùa xuân (nhật ký và thơ dưới bút danh Hạnh Liên), NXB Tân Dân 1932; Tiếng vọng sông Ngân, NXB Lê Cường 1944; Ba tập thơ Ngân Giang, NXB Phụ Nữ 1989 – NXB Trẻ 1991 – NXB Phụ Nữ 1994….
Ngân Giang (1916 – 2002)
Bà Huyện Thanh Quan (1805-1848)
Trong số những nhà thơ nổi tiếng thời cận đại, Bà Huyện Thanh Quan (1805-1848) tên thật là Nguyễn Thị Hinh, quê ở phường Nghi Tàm, huyện Vĩnh Thuận, Hà Nội. Bà là vợ của ông Lưu Nghị (1804-1847), người làng Nguyệt Áng, huyện Thanh Trì, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Ông đỗ cử nhân năm 1821 (Minh Mệnh thứ 2), từng làm tri huyện Thanh Quan nên dân thường gọi là Bà Huyện Thanh Quan.
Một số tác phẩm để đời của bà được lưu truyền đến ngày nay như: Qua Đèo Ngang, Chùa Trấn Bắc, Thăng Long hoài cổ, Cảnh chiều, Chiều vắng, Cảnh thu (2). Đều là những bài thơ tả cảnh thiên nhiên đẹp nên thơ như một bức tranh thủy mặc, mượn cảnh để tả tình độc đáo ẩn chứa trong lòng.
Bà Huyện Thanh Quan (1805-1848)
Qua những chia sẻ trên, tôi chắc rằng các bạn sẽ hiểu thêm phần nào về nền thơ ca Việt Nam qua sự đóng góp không nhỏ của những người phụ nữ. Mỗi người một nét, bằng tài năng và niềm đam mê, các nhà thơ nữ đã cho ra đời những tác phẩm vô cùng giá trị cho đến ngày nay. Từ đó, không thể xem nhẹ nghĩa vụ bảo vệ và phát huy thế hệ tương lai.
Gửi bởi: Đào Bảo Ngọc
Từ khóa: 10 nhà thơ nữ Việt Nam nổi tiếng nhất
