Mặc dù loa là thiết bị âm thanh quen thuộc với cuộc sống, tuy nhiên lại ít ai biết đến loa được hình thành từ những bộ phận nào. Chính vì thế, trong bài viết sau, truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn sẽ cùng bạn tìm hiểu tất tần tất các bộ phận cơ bản cấu tạo nên chiếc loa nhé!
Loa là gì? Chức năng của loa
Loa được biết là một thiết bị dùng để khuếch đại âm thanh và là một trong những thiết bị nằm trong dàn hệ thống âm thanh.
Loa hoạt động dựa trên việc làm cho không khí chuyển động từ đó điều khiển tín hiệu điện để tạo ra sóng âm thanh trong không khí, tác động âm thanh đến người nghe.
Chức năng của loa nhằm truyền phát tín hiệu âm thanh đến người nghe. Người ta thường sử dụng loa để nghe nhạc, xem phim, học tập hay thậm chí là tham gia trong các buổi hội họp, buổi tiệc cùng nhiều người.
1Củ loa (Driver)
Củ loa hay còn gọi là Driver là trái tim hay cũng chính là linh hồn của hệ thống loa. Chức năng chính của củ loa là truyền phát tín hiệu thành sóng âm thanh thông qua màng loa.
Củ loa có 4 dạng khác nhau, mỗi loại sẽ được phân biệt dựa trên vai trò đảm nhận toàn dải âm thanh.
- Loa tần số cao hay còn gọi là Tweeter hoặc loa HF (high frequency): Đây là loa thể hiện âm sắc cao của nhạc cụ và một số hiệu ứng như kính vỡ. Đối với loa này có kích cỡ khoảng 1 inch, được làm bằng các vật liệu như lụa, titanium hoặc sợi dạng tổng hợp.
- Loa trung chịu trách nhiệm cho dải âm thoại và các âm thanh dễ nghe nhất. Kích cỡ của loa trung khoảng giữa loa Tweeter và Woofer, tuy nhiên vẫn có trường hợp kích cỡ loa trung không giống với thông thường. Chất liệu để làm màng loa tùy thuộc vào nhà sản xuất và khá đa dạng.
- Loa tần số thấp hay còn gọi là loa siêu trầm (Woofer): những tần số của loa còn thấp hơn cả so với tần số của loa trung. Những âm thanh của loa tần số thấp như là tiếng trống rền trong album nhạc Rock hay những âm trầm trong nhạc phim. Để tái hiện độ sâu của loa điều đó phụ thuộc vào kích cỡ của nón loa cũng như lượng không khí tác động lên.
- Loa toàn dải phụ thuộc vào phần âm cao và âm trung của loa. Chúng ta thường thấy loa toàn dải trong các loa con của những bộ rạp trong gia đình gọn nhẹ và thường đi kèm với loa siêu trầm để tạo ra chất lượng âm thanh đầy đủ.
Sự kết hợp các Driver lại với nhau sẽ tạo ra bản thiết kế loa. Đối với dòng loa 2 đường tiếng gồm có 1 tweeter, 1 loa trung có chức năng kích thích âm Bass. Đối với loa 3 đường tiếng gồm có đầy đủ 3 Driver.
Khung sườn
Khung sườn chính là phần xương chống đỡ toàn bộ loa. Khung sườn có chức năng chính là gắn kết các thành phần của loa lại với nhau một cách khoa học, chặt chẽ và ổn định nhất.
Khung sườn được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau, đối với chất liệu cao cấp thì khung sườn thường được làm bằng nhôm tuy nhiên phổ biến nhất là bằng sắt. Thậm chí đôi khi còn sử dụng nhựa để làm khung sườn để giảm giá thành của loa. Nhà sản xuất thường coi khung sườn của loa là bộ phận để khẳng định giá trị cũng như đẳng cấp của chiếc loa.
Tuy khung sườn không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng âm thanh của loa nhưng một số các loại khung sườn quá lớn lại có thể gây phản xạ trực tiếp lại màng loa.
Viền nhún
Viền nhún của loa được làm bằng chất liệu giấy hoặc vải được xếp gấp lại vào nhau. Chức năng chính của viền nhún giúp cho việc giữ kín hơi và tạo ra độ mềm dẻo cho âm thanh loa Bass. Đối với những người biết được âm thanh chuyên nghiệp thì chỉ cần nhìn vào viền nhún sẽ biết được chất lượng của loa.
Ví dụ: Viền gân vải có thể dùng cho loa trầm hoặc trung trầm, loại viền mút bằng da mềm đa phần dùng làm loa trầm. Còn viền cao su dày chỉ dùng cho loa sub điện.
Mạng nhện
Mạng nhện của loa được ví như một cái lò xo trong củ loa rời. Mạng nhện khi nhận tín hiệu sẽ nhanh chóng di chuyển và sau đó quay về vị trí cân bằng để thực hiện những tín hiệu sau đó. Mạng nhện sẽ quyết định chất lượng của âm thanh cũng như độ bền của loa Bass rời.
Nam châm
Nam châm của loa có hình tròn và được đặt cố định ở đằng sau của loa, trọng tâm của nam châm sẽ được đặt thẳng hàng với trọng tâm của màng loa.
Chính nam châm sẽ tạo ra lực từ tác động lên cuộn dây đồng và tạo ra những xung động về âm thanh. Sau đó, những xung động sẽ tác dụng lên màng loa và tạo ra âm thanh.
Nam châm trong củ loa rời thường được cấu tạo với 3 loại phổ biến là Alnicol, Ferrite và Neodymium. Nam châm sẽ kết hợp cùng với các bộ phận khác tạo ra những xung động âm thanh từ các dòng điện từ di chuyển liên tục.
- Alnicol: Là một vật liệu được sử dụng vào những năm 1940 – 1965, loại này tạo ra từ trường rất mạnh nhưng hiện nay ít được sử dụng hơn. Loại này tuy tốt nhưng khi để loa hoạt động liên tục sẽ dẫn đến nhiệt độ cuộn dây và nam châm giảm lực và không thể tự phục hồi.
- Ferrite: Có từ trường yếu hơn so với Alnicol tuy nhiên lại cùng khối lượng, giá thành của loại này tương đối rẻ và có khả năng hoạt động ở công suất cao liên tục. Đối với mạch từ của Ferrite là mạch ngoại từ.
- Neodymium: Loại này là sự kết hợp hoàn hảo của 2 loại trên, độ từ mạnh và khả năng khó bị khử từ. Giá thành của loại chất liệu này cũng vừa phải khi hiện nay có khá nhiều nhà sản xuất sử dụng.
Côn loa
Côn loa là một bộ phận được cấu tạo bằng lõi kim loại và ống hình trụ (được làm bằng nhựa chịu nhiệt) kết hợp cùng với các dây đồng cuốn quanh.
Côn loa thường được đặt ở ngay khe hở từ. Đối với khe từ càng nhỏ thì tạo ra chất lượng âm thanh càng tốt. Vị trí côn loa là vị trí chịu nhiệt khá cao khi dòng điện đi qua nên thường được bôi keo ở lớp kim loại để tạo độ chắc chắn.
Dây quấn
Dây quấn được sử dụng phổ biến hiện nay đó là dây quấn tròn hoặc dây vuông, hình bầu dục. Tuy nhiên, dây cuốn tròn có nhiều lỗ trống dẫn đến khối lượng nặng lựa chọn dây vuông và bầu dục. Để có thể khắc phục được nhược điểm này, bạn nên lựa chọn dây vuông giúp tiết kiệm thời gian lên tới 20%.
Chất liệu dây thường được sử dụng là dây đồng bên ngoài phủ lớp nhôm.
Cuộn dây quấn sẽ được làm việc theo 2 dạng chủ yếu: Có cuốn dây lú ra ngoài (Overhung Voice Coil) và nằm hoàn toàn trong khe từ (Underhung Voice Coil).
Màng loa
Màng loa là phần quan trọng nhất bởi nó sẽ quyết định chất lượng âm thanh được tái tạo ra. Các loại chất liệu giấy, nhựa, kim loại,… là những loại phổ biến để làm màng loa hiện nay.
Chất liệu của màng loa được thiết kế tùy thuộc vào nhu cầu của nhà sản xuất cũng như người sử dụng để làm sao tạo ra một chiếc loa phù hợp.
Nguyên lý hoạt động của củ loa:
Loa hoạt động khi có dòng điện chạy qua, nam châm sẽ bắt đầu tạo ra từ trường, các lực từ trường sẽ tác động lên cuộn âm chuyển động liên tục sau đó tạo ra dao động cơ. Khi cuộn âm chuyển động thì màng loa cũng chuyển động vì hai bộ phận này gắn với nhau và phần mạng nhện cũng gắn liền với cuộn loa.
Mạng nhện sẽ có cùng tần số với tần số dao động của màng loa sẽ giúp cho loa chuyển động nhịp nhàng hơn. Cả màng loa và màng nhện được gắn với khung viền mà khung viền giúp giữ cố định màng loa. Sau đó, màng loa sẽ chuyển động và tác động lên không khí trước khi loa bị rung từ đó tín hiệu âm thanh sẽ tạo ra.
2Thùng loa
Thùng loa là một bộ phận vô cùng quan trọng của loa. Thùng loa cũng chính là bộ phận để đặt và cố định hệ thống linh kiện bên trong loa. Đây cũng là một vật trang trí độc đáo, đa dạng trong ý tưởng thiết kế.
Thùng loa cũng là một cái hộp để đạt được các bộ phận khác như củ loa, mạch lọc bên trong và các thùng loa phải được thiết kế sao cho phù hợp để giúp sóng âm có được sự cộng hưởng tốt và xác định được sóng âm theo yêu cầu.
Những yếu tố tạo nên thùng loa như: Kích thước, vật liệu chế tạo, độ dày và các loại sơn phủ lên bề mặt thùng loa,… Các yếu tố trên sẽ tạo tác động lớn đến chất lượng âm thanh mà loa phát ra. Khoảng không gian trống bên trong cũng ảnh hưởng đến hoạt động của loa.
3Mạch lọc loa
Mạch lọc loa hay còn gọi là bộ phận tần là một trong những bộ phận bên trong loa, làm nhiệm vụ tách chia và phân loại các loại tần số phù hợp để chuyển đến các củ loa như: Bass, Treble, Mid nhằm tái tạo âm thanh tốt nhất để loa có thể phát ra.
Ngoài ra, màng lọc còn giúp loa bảo vệ loa và hạn chế cháy củ loa.
4Lỗ thoát bass
Lỗ thoát bass có tác dụng giải quyết vấn đề thắt cổ chai của thùng loa hoặc là màng loa nhỏ. Nhiều nhà sản xuất thường làm thêm một cổng thoát bass (lỗi dội âm) nhằm tăng khả năng tái tạo âm tần số thấp.
Lỗ này được thiết kế ở phía trước hoặc phía sau với thiết kế dưới dạng lỗ đơn hoặc đôi.
5Cọc loa (Trạm đấu nối dây)
Đối với cọc loa chỉ xuất hiện trên một số loa cao cấp và được gắn sẵn ở bên trong. Để có thể kết nối dòng loa này, bạn cần phải sử dụng dây kết nối riêng lẻ để kết nối và nâng cấp loa đẳng cấp hơn.
Cải tiến của các loa về cọc loa đó là các vị trí có khả năng kết nối dây thường hay dây có đầu riêng. Một số kiểu kết nối được dùng cho amply được thiết kế chuyên biệt.
6Mạch phân tần
Mạch phân tần hay còn gọi là Crossover, là một bộ phận tách các kênh thành các dải âm thanh khác nhau cho từng loại loa khác nhau. Bạn có thể hiểu cụ thể đó là tần số thấp cho loa Bass và tần số cao cho Tweeter.
Các tín hiệu âm thanh phải được thiết kế sao cho những dải âm thanh không bị chồng lên nhau. Tuy nhiên, trên thực tế điều này khó mà xảy ra nhiều âm Bass hoặc có hỏng một dải âm nào đó.
7Phụ kiện đi kèm
Có rất nhiều phụ kiện khác nhau để hỗ trợ cho hệ thống loa, từ những vật dụng đơn giản đến chi tiết nhất như giá đỡ, chân loa.
Tuy nhiên, bạn nên lựa chọn phụ kiện đi kèm một cách cẩn thận nếu bạn không chọn đúng chất lượng theo hệ thống thì có thể tạo ra âm thanh bị hỏng.
Mời bạn tham khảo thêm một số mẫu loa karaoke và amply bán chạy tại truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn:
- Các tiêu chí chọn mua loa nghe nhạc phù hợp cho gia đình trong dịp Tết
- Kinh nghiệm chọn mua loa vi tính và những sai lầm bạn thường mắc phải
- Tư vấn mua loa karaoke: Nên mua loa kéo di động hay dàn karaoke trong dịp Tết này?
Mong rằng với những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về các bộ phận cơ bản cấu thành nên chiếc loa nhà mình. Mọi thắc mắc hãy để lại bình luận bên dưới để truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn giải đáp ngay nhé!
