Một công tắc trên máy bay khiến tất cả hành khách và phi công rơi vào hôn mê, 121 người tử vong

“Helios 522, có ai ở đó không?”

Những câu hỏi tuyệt vọng được lặp đi lặp lại trên radar buồng lái, trên bầu trời Hy Lạp vào ngày 14 tháng 8 năm 2005. Đây là một thảm họa hàng không không giống bất kỳ thảm họa nào khác. Chiếc Boeing 737 chở đầy hành khách bay vòng quanh bầu trời ở chế độ tự lái trong hơn một giờ. Máy bay không người lái, cơ trưởng biến mất, cơ phó ngã quỵ và tất cả hành khách đang ngủ.

Điều gì đã xảy ra trên chuyến bay 522 của Helios?

“Chuyến bay ma”

Chuyến bay 522 của hãng hàng không Hy Lạp Helios chở 115 hành khách từ Síp đến Sân bay Praha ở Cộng hòa Séc. Máy bay khởi hành suôn sẻ lúc 9:07 sáng, chỉ chậm hơn vài phút so với lịch trình.

Cơ trưởng và phụ lái đều là những phi công lão luyện. Tổ bay gồm 4 thành viên, trong đó có nam tiếp viên hàng không Andreas Prodromou và nữ tiếp viên Haris Charalambous đã đính hôn.

Andreas vừa hoàn thành khóa học phi công tại Anh, anh dự định sẽ thay đổi nghề nghiệp phù hợp với ước mơ của mình, sau đó kết hôn với bạn gái Haris. Thật không may, cả hai giấc mơ này đã không thành hiện thực trong thời gian.

Cặp đôi phi công trên chuyến bay Helios 522. Ảnh: Simpleflying

Vài phút sau khi máy bay cất cánh, còi cảnh báo bắt đầu vang lên. Đây là tín hiệu yêu cầu tổ lái hạ độ cao, nhưng cơ trưởng đã phớt lờ vì hiểu lầm đó là cảnh báo lỗi. Vài phút sau, sự tương tác của cơ trưởng với các kiểm soát viên không lưu ngày càng thưa thớt.

Lúc 9h20, khi máy bay gần đạt độ cao 30.000m thì không còn bất kỳ liên lạc nào từ chuyến bay 522. Chiếc Boeing đã bay vòng quanh bờ biển Athen ở chế độ tự lái. Nhân viên kiểm soát không lưu đã cố gắng liên lạc với máy bay trong 70 phút, nhưng không ai trả lời. Một giả thuyết cho rằng Chuyến bay 522 đang bị bọn khủng bố kiểm soát.

Trung tâm điều phối cứu hộ Athens đã cử hai máy bay chiến đấu để kiểm tra chiếc Boeing đang bay lượn trên bầu trời. Ảnh minh họa: Wikimedia Common

Tất cả hành khách đều bất tỉnh. Minh họa: Mayday

Vào lúc 11 giờ, trung tâm điều phối cứu hộ Athens quyết định thực hiện một cuộc can thiệp táo bạo. Hai máy bay chiến đấu của Lực lượng Không quân Hy Lạp đã cất cánh và bay lên để kiểm tra tình trạng của chiếc Boeing. Từ cửa sổ, các phi công chiến đấu nhìn thấy một cảnh tượng rất kỳ lạ.

Tất cả hành khách trên chuyến bay 522 đều đang ngủ, cơ trưởng đã biến mất và cơ phó nằm bất động trên bảng điều khiển. Nhưng có một người đàn ông tỉnh táo vẫn đi lại trong khoang hành khách, người này đi thẳng lên buồng lái và ngồi vào ghế cơ trưởng. Anh là tiếp viên hàng không Andreas Prodromou, người duy nhất còn thức trên chuyến bay.

bất tỉnh trên máy bay

Các cuộc điều tra sau đó cho thấy vào thời điểm máy bay mất kết nối với đài không lưu, toàn bộ hành khách và phi công đều bất tỉnh do buồng lái thiếu oxy. Sở dĩ Andreas Prodromou vẫn tỉnh táo là do anh thường xuyên tập lặn nên dung tích phổi lớn hơn người bình thường, anh cũng hiểu cách sử dụng nguồn cung cấp oxy trên máy bay.

Andreas Prodromou bước vào buồng lái với mã truy cập khẩn cấp, ông cố đánh thức các phi công nhưng không được. Andreas có bằng lái máy bay nhỏ, nhưng lái chiếc Boeing 737 là quá sức đối với anh chàng này. Người ta nói rằng anh ta đã cố gắng hết sức để lái máy bay tránh các thành phố để không gây ra quá nhiều thương vong.

Chiếc Boeing đâm vào một ngọn đồi gần Athens, Andreas Prodromou cố lái máy bay tránh xa một khu dân cư. Ảnh: FAA

Trong những phút cuối cùng, máy bay sắp hết nhiên liệu và động cơ bên trái ngừng hoạt động. Nam tiếp viên hàng không liên tục báo tín hiệu khẩn cấp của Mayday trên radar, nhưng đáng tiếc, anh đã chọn nhầm tần số.

Andreas nhìn ra cửa sổ buồng lái, nơi có hai chiếc máy bay chiến đấu. Anh chỉ tay xuống dưới. Động cơ bên phải của máy bay bốc cháy, máy bay đã hết nhiên liệu. Chiếc Boeing 737 đâm thẳng xuống một ngọn đồi gần Athens. 115 hành khách và 6 thành viên phi hành đoàn đều thiệt mạng. Các hành khách được cho là còn sống, chỉ bất tỉnh vào thời điểm xảy ra vụ tai nạn.

Nguyên nhân vụ tai nạn được xác định là trong quá trình bảo dưỡng máy bay, Kỹ sư mặt đất đã điều chỉnh núm điều áp sang chế độ điều áp bằng tay và quên chọn lại chế độ điều áp tự động như bình thường.

Kỹ sư mặt đất đã chọn điều áp bằng tay (MANUAL) thay vì điều áp tự động (AUTO). Ảnh minh họa: FAA

Khi lên máy bay, phi công không nhận ra điều này. Anh đã sơ suất bỏ qua còi báo lỗi khiến máy bay không bị tăng áp trong suốt chuyến bay. Điều áp là một hệ thống quan trọng, máy bay không được điều áp, không khí bên trong sẽ rất loãng, không đủ oxy nên mọi người rơi vào trạng thái hôn mê. Hành khách dường như không được thông báo để sử dụng mặt nạ dưỡng khí kịp thời.

Thảm họa từ “chuyến bay ma” 522 được xác định là do hàng loạt lỗi từ bảo dưỡng, phi công đến kiểm soát không lưu khi trưởng phòng không lưu vắng mặt, hôm đó chỉ có nhân viên trực. Helios Airways phải đối mặt với nhiều vụ kiện và tuyên bố phá sản vào năm 2006, chỉ một năm sau vụ tai nạn.

Đây là bài học lớn cho các hãng hàng không trong việc đảm bảo tuân thủ nguyên tắc trách nhiệm an toàn bay để không dẫn đến thảm họa như câu chuyện của Helios Airways.