Mình yêu Thủ đô vì tất cả mọi thứ!

Nhiếp ảnh gia (NAG) Chu Việt Hà từ lâu đã nổi tiếng trong giới với những bộ ảnh đường phố ghi lại những khoảnh khắc rất bình dị nhưng vẫn đầy hơi thở nghệ thuật. Mới đây, anh chia sẻ trên trang cá nhân bộ ảnh ghi lại cuộc sống của người Hà Nội với những nét vẽ bình dị mà ta có thể gặp bất cứ lúc nào nhưng qua những góc nhìn rất lạ. Bộ ảnh ngay sau khi đăng tải đã nhận được sự yêu thích của rất nhiều người, những hình ảnh liên tục được chia sẻ trên nhiều trang mạng xã hội và nhận được nhiều lời khen ngợi.

Sau đó, chúng tôi may mắn có dịp trò chuyện với NAG Chu Việt Hà kỹ hơn không chỉ về bộ ảnh mà còn về những chiêm nghiệm của anh với nhiếp ảnh – nghề mà anh luôn đam mê theo đuổi suốt 10 năm qua.

Mới đây, dự án ảnh về con người và cuộc sống Hà Nội của anh đã được chia sẻ khắp nơi. Bạn cảm thấy thế nào khi ảnh của mình được đón nhận và lan truyền?

Chắc chắn, tôi thực sự cảm thấy rất vui và hạnh phúc. Chưa bao giờ nghĩ một ngày dự án ảnh của mình lại được chia sẻ và đón nhận nhiều như vậy. Vì phong cách ghi lại cuộc đời của ông vẫn còn khó xem và hạn chế trong việc đón nhận từ đại đa số công chúng.

Điều gì thôi thúc bạn chọn chủ đề về cuộc sống hàng ngày của người Hà Nội cho dự án dài hơi của mình?

Hà Nội là nơi tôi gắn bó, nơi giúp tôi trưởng thành từ nhận thức đến suy nghĩ về cuộc sống, về con người… Và khi tôi va vào nhiếp ảnh, đặc biệt là nhiếp ảnh đường phố, bỗng nhiên mọi hoạt động, sinh hoạt của người Hà Nội trên phố cứ cuốn mình theo. Tôi muốn trở thành nhân chứng cho một khoảnh khắc mà tôi chứng kiến. Và tôi đã chọn ghi lại những gì tôi nhìn thấy mỗi khi ra đường. Một trong số đó là dự án ảnh mà tôi đã chia sẻ gần đây.

Bạn nhớ nhất câu chuyện và con người nào khi thực hiện bộ ảnh này?

Tôi thường có thói quen giao tiếp hoặc kết nối với chủ thể mỗi khi chụp ảnh. Vì vậy, gần như tất cả các bức ảnh tôi có thể nhớ hoặc thậm chí thực sự nhớ khoảnh khắc đó.

Tôi có thể kể về bức ảnh ngay trong dịch COVID-19. Lúc này Hà Nội bắt đầu khá “rần rần”, Bờ Hồ là nơi tôi hay đến để chụp ảnh nhưng giờ không đi được nữa. Mọi người phải tránh tụ tập đông người và giữ khoảng cách. Sáng sớm hôm đó, theo thói quen chụp ảnh, tôi đi dạo quanh khu vực gần nhà. Lúc này tôi gặp mấy cô đang tập thể dục buổi sáng. Ngày thường câu lạc bộ đu dây cũng đông, nhưng có dịch nên vắng lắm, chỉ lác đác mấy cô, còn khá ít người ra đường tập thể dục. Lúc đó ai cũng sợ “cô Vi”.

Lúc này tôi mới nhận ra rằng “Wow, mọi người sinh hoạt ở đây vui thật”. Vì bình thường mình chỉ ra hồ và phố cổ chụp chứ ít chụp quanh khu mình ở. Và tôi đứng, ngồi và thậm chí bò ra ngoài để chụp ảnh. Các cô gái lúc đó buồn cười lắm vì bình thường chẳng ai ra ngoài chụp ảnh thế này, vừa lắc lắc vừa nói: “Em có thích vòng tay không? Thích thì có thể tập với các cô buổi sáng cho khỏe.”… Rồi tận tình chỉ chỗ mua nhẫn.

Chụp hình xong chán, “chém gió” đủ thứ trên trời, suýt chút nữa nhập hội lắc vòng cho các chị vui. Vì họ vẫn nghĩ mình mê lắc vòng lắm nên mới chụp nhiều hình như vậy. Niềm vui của nhiếp ảnh đường phố là tôi có thể kết nối và giao tiếp với mọi người. Đó cũng là cách để tôi biết thêm nhiều điều trong cuộc sống.

Sau một thời gian, Hà Nội bắt đầu đạt đỉnh dịch. Và chúng ta chắc chắn rằng không ai có thể quên được giai đoạn dịch bệnh COVID-19 đó.

Bố cục, khoảnh khắc, ánh sáng… đâu là yếu tố quan trọng nhất làm nên một bức ảnh đặc biệt của Chu Việt Hà?

Tôi nghĩ thời điểm này. Vì tôi là người luôn “tôn thờ” khoảnh khắc. Phương châm của tôi trong chụp ảnh đường phố là “Khoảnh khắc quyết định”. Tôi nghĩ trong cuộc sống sẽ có rất nhiều điều bình thường xảy ra, nhưng khi những khoảnh khắc bình thường đó giao nhau tại một điểm và nhiếp ảnh gia chụp được khoảnh khắc đó, đó sẽ là một khoảnh khắc tuyệt vời.

Tất nhiên, trò chơi nhiếp ảnh đường phố là rất lớn. Tôi cũng chơi rất nhiều, từ ánh sáng, bố cục, màu sắc… Và tùy từng điều kiện, từng thời điểm mà tôi sẽ chọn điểm hay nhất, mạnh nhất để thể hiện.

Kể cho tôi một ít về bạn. Anh bắt đầu cầm máy từ khi nào, tại sao anh lại chọn gắn bó với nhiếp ảnh đường phố?

Tôi là Chu Việt Hà, một người yêu thích và đang thực hành chụp ảnh đường phố một cách nghiêm túc. Tôi cầm máy và chụp ảnh đường phố tính đến năm nay là năm thứ 10 của tôi. Lúc đó tôi nhớ rất rõ, khoảng năm 2014, khi mới bắt đầu, tôi chưa hình dung về nhiếp ảnh đường phố như bây giờ. Không có gì.

Mỗi khi đi làm về, tôi thường mang máy ảnh ra đường tập thử rồi tập làm quen với máy ảnh. Sau đó, gặp các cô chú hay chụp ảnh ở ven hồ, em xin nhập nhóm để đi theo mọi người chụp ảnh vào mỗi cuối tuần. Từ đó tôi dần nhận ra mình đã yêu. Tôi thích ghi lại những khoảnh khắc về cuộc sống của mọi người trên đường phố. Tôi cũng tự học về nhiếp ảnh đường phố trên mạng để tiếp tục thực hành và đào sâu cho đến tận bây giờ.

“Săn lùng” những khoảnh khắc đời thường như vậy, có bao giờ bạn gặp khó khăn khi làm việc?

Nói về khó khăn, khi mới đến với nhiếp ảnh, tôi khá ngại khi tiếp xúc với nhân vật. Vì cách quay của tôi thường phải càng gần nhân vật càng tốt. Lúc đó đúng là không còn cách nào khác ngoài “liều mình”. Tôi phải làm bằng “máu” của mình nên càng khó tôi càng hào hứng. Tôi đã có thói quen tương tác với người lạ và cố gắng học cách làm cho họ cảm thấy an toàn và tự nhiên với tôi.

Làm thế nào để mọi người vẫn cảm thấy tự nhiên khi một nhiếp ảnh gia hướng máy ảnh về phía họ?

Tâm lý của hầu hết mọi người phản ứng khi có thứ gì đó đến gần hoặc hướng về phía chúng ta. Tôi nghĩ đó là ngưỡng an toàn hết sức bình thường của mỗi cá nhân. Vì vậy, một cách đơn giản mà tôi vẫn làm là “cười” và “kết nối”.

Thường thì bất cứ ai cũng sẽ cảnh giác khi bạn chĩa ống kính vào họ. Chưa kể khi chụp ảnh thật, mình thấy nhiều bạn lo lắng hoặc khá hồi hộp khi đưa máy lên chụp người lạ. Điều này vô hình trung khiến chúng ta xa rời nhân vật. Nhân vật thấy ta quay lén, họ cũng sẽ dè chừng, thậm chí cảm thấy không an toàn khi đối mặt.

Vì vậy, thư giãn, tạo cho mình cảm giác vui vẻ, sảng khoái khi đưa máy ảnh lên rồi cười hay để cho ai thấy mình thoải mái khi thực hiện, mình tin 80-90% là do tâm của người được chụp. Bạn sẽ cảm thấy ít khó chịu hơn hoặc phòng thủ hơn.

Và “kết nối” có nghĩa là chúng ta phải luôn sẵn sàng trả lời hoặc chủ động kết nối với bất kỳ ai mà chúng ta chụp ảnh. Ví dụ, “Hôm nay trời nắng phải không?”. Nhiều khi tôi nói chuyện và chụp các đối tượng của mình, khi họ đang làm việc hoặc tập thể dục… Họ có thể trả lời một số câu hỏi của tôi và sau đó họ tiếp tục công việc của mình.

Đây là những điều đầu tiên cũng như những điều mà tôi luôn làm khi chụp ảnh đường phố. Và bây giờ tôi thấy nó vẫn đúng.

Tại sao bạn yêu Hà Nội nhất?

Này, độ dài tiêu cự tốt nhất cho ảnh đường phố là bao nhiêu?

Tôi nghĩ rằng phong cách của mỗi người, thời gian và bối cảnh sẽ có độ dài tiêu cự tốt nhất. Với phong cách của mình thì mình sẽ ưu tiên chọn tiêu cự 21mm, hoặc 24mm và 27mm (theo kích thước full frame) vì mình thích lấy nét gần chủ thể nhất.

Một trong những câu nói yêu thích của tôi bởi Robert Cappa là “Bức ảnh của bạn không đủ đẹp, bởi vì bạn không đủ gần”. Tôi luôn thích chứng kiến ​​và ghi lại những gì đang xảy ra trên đường phố. Do đó, tôi sẽ chọn những tiêu cự đủ “gần” để có thể hòa vào sự kiện đó và chụp.

Thành tựu đáng tự hào nhất của bạn trong sự nghiệp nhiếp ảnh của bạn là gì?

Có thể kể đến một sự kiện mà tôi rất nhớ đó là năm 2018, tôi được mời làm Ban giám khảo cuộc thi London Festival Street Photography – một cuộc thi nhiếp ảnh đường phố rất nổi tiếng tại Vương quốc Anh. Và thời điểm đó cũng là thời điểm nhiếp ảnh đường phố phát triển rất mạnh mẽ. Tôi được làm việc và chấm ảnh với các giám khảo đều là những “cây đa, cây đề” của làng nhiếp ảnh đường phố trên thế giới. Đây có lẽ là một sự kiện mà tôi sẽ không bao giờ quên.

Dự án ảnh tiếp theo của bạn là gì?

Tôi muốn giữ bí mật để khi công bố, hy vọng sẽ có chút bất ngờ và đón nhận của mọi người. Nhưng chắc chắn nó vẫn sẽ xoay quanh cuộc sống và con người Hà Nội. Hãy cùng chờ đợi dự án tiếp theo của chúng ta nhé!

Xin cảm ơn anh Chu Việt Hà về cuộc trò chuyện thú vị này!