Hiện tượng các vật nhiễm điện thường gặp trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Vậy cụ thể vật nhiễm điện là gì? Các vật bị nhiễm điện như thế nào? Ví dụ chứng minh? Nếu bạn cũng đang quan tâm đến vấn đề này thì hãy theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi.
1. Vật nhiễm điện là gì?
Vật nhiễm điện được hiểu là vật có khả năng hút hoặc đẩy vật khác hoặc phóng ra tia lửa điện đối với vật khác. Về bản chất, một vật trở nên tích điện khi nó nhận thêm hoặc mất đi các electron.
Trên thực tế, hiện tượng các vật nhiễm điện rất hay xảy ra trong cuộc sống, chẳng hạn vào những ngày lạnh, bạn thường đội mũ giữ ấm khi ra ngoài, khi bỏ mũ ra dễ thấy tóc bị hư tổn. mút vào mặt trong của nón. Đó là do giữa tóc và mũ đều nhiễm điện. Hay những lúc thời tiết nắng nóng, khi dùng lược chải tóc, bạn sẽ thấy tóc bị lược hút và kéo thẳng ra ngoài….
Theo nghiên cứu hiện nay, có ba cách làm cho vật nhiễm điện: nhiễm điện do cọ xát, nhiễm điện do tiếp xúc và nhiễm điện do hưởng ứng.
2. Làm thế nào để các vật bị nhiễm điện? Ví dụ?
Như đã thảo luận ở trên, một vật thể có thể bị nhiễm điện do cọ xát, tiếp xúc hoặc phản ứng. Cụ thể nội dung của chúng như sau:
2.1. Sự nhiễm điện do cọ xát:
Khi hai vật trung hòa về điện cọ xát với nhau thì nguyên tử của vật đó bị nhường bớt êlectron và nhiễm điện dương. Vật kia sẽ nhận electron của vật kia và sẽ nhiễm điện âm. Theo định luật bảo toàn điện tích, tổng điện tích của hai vật sau khi tiếp xúc bằng không.
Nói một cách dễ hiểu, vật nhiễm điện do cọ xát là vật mà sau khi bị cọ xát, vật đó sẽ có khả năng hút các vật khác. Để kiểm tra xem các vật sau khi cọ xát có nhiễm điện hay không ta có thể dùng bút thử điện xem các đèn có sáng hay không hoặc xem chúng có hút các vật nhẹ khác hay không.
Ví dụ: Sử dụng thước nhựa, mẩu giấy vụn, mẩu nhựa hoặc quả cầu nhỏ làm bằng xốp. Khi đưa một đầu thước nhựa lại gần mảnh giấy, mảnh nhựa hay cục xốp thì không quan sát được gì. Khi sử dụng một miếng vải khô, hãy chà xát một đầu của thước nhựa, sau đó đưa đầu này lại gần một mảnh giấy, nhựa hoặc một quả bóng xốp. Quan sát sẽ thấy hiện tượng các mảnh vụn giấy và nhựa này bám vào thước nhựa đã được cọ xát bằng vải. Nói cách khác, đầu thước nhựa hút các hạt nhỏ này.
=> Thước nhựa là vật nhiễm điện do cọ xát với mảnh vải.
2.2. Tiếp xúc điện từ:
Điện khí hóa tiếp xúc là khi một vật mang điện và một vật không tích điện được tiếp xúc (không có ma sát hoặc ma sát) mà chỉ đơn giản là đặt rất gần nhau hoặc đặt chồng lên nhau. phần còn lại sẽ nhiễm điện cùng dấu với vật nhiễm điện. Vì hai vật được tích điện cùng dấu nên sẽ xảy ra hiện tượng đẩy nhau (trái dấu thì hút, cùng dấu thì đẩy).
Nói một cách đơn giản, nhiễm điện tiếp xúc là khi các điện tích tự do (cụ thể là các electron) bên trong một vật tích điện di chuyển sang một vật không tích điện, khiến cả hai trở nên nhiễm điện.
Theo đó:
Có hai loại điện tích dương và âm
Một vật nhiễm điện âm khi số electron nhiều hơn số proton.
Một vật trở nên tích điện dương khi số electron nhỏ hơn số proton.
– Nếu số electron và số proton trong một vật bằng nhau thì vật đó trung tính.
Ví dụ: Một thanh sắt trung hòa về điện đặt gần quả cầu nhôm nhiễm điện âm sẽ bị đẩy ra xa.
2.3. Nhiễm điện do hưởng ứng:
Hiện tượng nhiễm điện đối kháng là hiện tượng xảy ra khi một vật trung hòa được đặt gần một vật tích điện. Nếu vật nhiễm điện âm thì nó sẽ đẩy êlectron của vật trung hòa ra xa nó, làm cho vật trung hòa tách thành hai miền điện tích khác nhau, vùng gần vật nhiễm điện sẽ nhiễm điện dương và phần xa vật nhiễm điện sẽ được tích điện âm. .
Và ngược lại, nếu vật nhiễm điện dương thì nó sẽ hút các êlectron của vật trung hòa lại gần nó, làm cho vùng vật trung hòa gần vật nhiễm điện trở nên nhiễm điện âm và phần ở xa vật nhiễm điện sẽ trở nên tích điện dương. .
Nói chung, một vật trung hòa về điện, khi tiếp xúc gần với vật nhiễm điện, hai đầu của vật trung hòa điện sẽ được tích các điện tích trái dấu, đầu nào ở gần vật nhiễm điện sẽ được nhiễm điện. trái dấu với vật nhiễm điện. Hiện tượng này được gọi là điện khí hóa phản ứng hoặc cảm ứng tĩnh điện.
Ví dụ: Khi đưa một quả cầu kim loại đã tích điện lại gần một vật dẫn điện thì đầu xa của quả cầu được tích điện cùng dấu với quả cầu và đầu gần quả cầu được tích điện trái dấu.
3. Một số bài tập trắc nghiệm về vật nhiễm điện:
Câu hỏi 1. Chọn câu trả lời đúng. Dùng giẻ khô chà xát, vật nào sau đây có thể tích điện:
A. Thanh sắt
B. Thanh thép
C. Thanh nhựa
D. Thanh gỗ
Đáp án C
Câu 2. Điền từ thích hợp vào chỗ trống. Nhiều vật sau khi cọ xát có khả năng……………bút thử điện
Nghỉ
B. Làm sáng
C. Tắt
D. Cả A, B, C đều sai
Đáp án B
Câu 3. Chọn câu trả lời đúng. Một trong những nguyên nhân gây ra mây dông nhiễm điện là:
A. Sự cọ xát mạnh giữa các giọt nước trong dòng khí bay lên
B. Cọ xát mạnh giữa các dòng không khí
C. Gió làm mây nhiễm điện
D. Cả 3 câu trên đều sai
Đáp án A
Câu 4. Chọn câu trả lời đúng. Khi bạn đưa thước nhựa lại gần một sợi tóc
A. Thước hút tóc
B. Thước đẩy tóc
C. Thước sau khi dùng giẻ khô chà xát sẽ hút hết tóc
D. Thước sau khi cọ vào vải khô sẽ đẩy sợi tóc ra
Đáp án C
+ Trước khi cọ xát thước nhựa không phản ứng với tóc
+ Sau khi cọ xát với vải khô, thước nhựa trở thành vật nhiễm điện và có khả năng hút tóc
Câu 5.Chọn câu trả lời đúng. Thanh thủy tinh sau khi cọ xát với mảnh lụa có khả năng:
A. Có thể hút vải khô
B. Có thể hút một miếng nhựa
C. Có thể hút một miếng len
D. Có thể hút thước nhựa
Đáp án B
Thanh thủy tinh sau khi cọ xát với lụa có khả năng hút các vật nhỏ khô như mảnh giấy vụn, mảnh len, sợi tóc nhỏ hoặc mảnh vải khô.
A – sai vì không biết là mảnh vải khô hay mảnh vải khô
D – sai vì thanh thủy tinh sau khi nhiễm điện do cọ xát thì không hút thước nhựa
Câu 6. Chọn câu trả lời đúng. Dùng giẻ khô chà xát, vật nào sau đây có thể tích điện:
A. Thanh sắt
B. Thanh thép
C. Thanh nhựa
D. Thanh gỗ
Đáp án C
Các ống nhựa có thể bị nhiễm điện khi dùng vải khô chà xát.
Câu 7. Điền từ thích hợp vào chỗ trống. Nhiều vật sau khi cọ xát có khả năng……………bút thử điện
Nghỉ
B. Làm sáng
C. Tắt
D. Cả A, B, C đều sai
Đáp án B
4. Hướng dẫn Giải bài tập Vật Lí lớp 7 bài 17 – Hiện tượng điện từ do cọ xát:
Bài C1 trang 49 sgk Vật Lý 7 bài 17:
Nội dung: Giải thích vì sao vào những ngày khô ráo, nhất là những ngày hanh khô, khi chúng ta chải đầu bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa kéo thẳng ra ngoài?
Giải pháp: Vì khi chải tóc vào những ngày hanh khô, lược làm cho tóc và lược cọ xát với nhau, tạo ra điện tích. Từ đó, tóc và lược hút nhau.
Bài C2 trang 49 sgk Vật Lý 7 bài 17:
Nội dung: Khi thổi trên mặt bàn, bụi bay đi. Tại sao cánh quạt điện thổi gió mạnh, một lúc sau có nhiều bụi bám vào cánh quạt, nhất là ở mép cánh cắt vào không khí?
Giải pháp: Khi quạt hoạt động, cánh quạt quay tạo lực ma sát với không khí. Từ đó, các cánh quạt tích điện và hút các hạt bụi xung quanh nên khi sử dụng lâu ngày, quạt bị bám bụi khá nhiều. Đặc biệt các góc cạnh của quạt là nơi tiếp xúc với không khí nhiều nhất nên cũng bị bám bụi nhiều nhất.
Quạt là hiện tượng phổ biến đối với sự cọ xát tích điện.
Bài C3 trang 49 sgk Vật Lý 7 bài 17:
Nội dung: Vào những ngày thời tiết hanh khô, khi lau gương, kính cửa sổ hay màn hình tivi bằng khăn bông khô, chúng ta vẫn thấy bụi bám vào. Giải thích vì sao?
Giải pháp: Vì khi dùng khăn bông khô tiếp xúc với đồ vật sẽ tạo ra điện tích. Và làm cho bụi vải trên khăn bị thu hút bởi những vật dụng đó. Vì vậy, nếu muốn chúng sạch hơn, tốt nhất bạn nên sử dụng giấy báo ẩm để chúng không bị tích điện.
5. Hướng dẫn giải bài 17 Vật Lý 7 – Sách bài tập:
Sau những kiến thức và ví dụ cũng như phần hỗ trợ trả lời câu hỏi trên, chắc các bạn đã hiểu được phần nào về bài học. Và để nâng cao khả năng tư duy, bài viết sẽ hướng dẫn các bạn giải bài tập vật lý 7 bài 17 trong sổ làm việc.
Bài 1: Có các đồ dùng sau: bút chì gỗ, bút bi nhựa, lưỡi dao rọc giấy, thìa kim loại, lược nhựa và một tờ giấy. Lần lượt cọ rửa các đồ vật này bằng vải khô, sau đó đưa lần lượt từng đồ vật lại gần các mẩu giấy vụn. Các từ cho biết vật nào nhiễm điện, vật nào không nhiễm điện.
Trả lời: Vật nhiễm điện gồm hộp nhựa bút bi, lược nhựa. Các vật không nhiễm điện gồm: bút chì gỗ, kéo cắt giấy, mẩu giấy, thìa kim loại.
Bài tập 2: Dùng giẻ khô cọ xát thì vật nào sau đây nhiễm điện được?
Đáp án : D. Vì khi dùng khăn khô để cọ xát có thể làm ống nhựa mang điện tích gây ra hiện tượng tích điện.
Bài tập 3: Làm thí nghiệm như hình 17.1, trong đó dùng kim khâu (hoặc dùi) đục một lỗ nhỏ ở gần mép chai nhựa (ví dụ chai nước khoáng) để tạo ra một tia nước nhỏ. Đưa thước nhựa dẹt lại gần tia nước (tia nước gần đầy bình) trong hai trường hợp: khi không cọ xát và khi cọ sát thước nhựa.
Trả lời: Khi chưa cọ xát thước, nước vẫn chảy thẳng đứng xuống dưới khi đưa thước lại gần. Tuy nhiên, sau khi cọ xát thước thì xảy ra hiện tượng nhiễm điện nên khi đưa thước lại gần thì nước bị hút vào thước.
Bài 4: Giải thích hiện tượng đã nêu ở đầu bài 17 SGK: “Vào những ngày hanh khô, nhất là những ngày hanh khô, khi cởi áo khoác ngoài bằng len, dạ hoặc vải tổng hợp ra, ta thường nghe thấy tiếng lộp cộp nhỏ. Nếu lúc đó chúng ta ở trong phòng tối, chúng ta vẫn có thể nhìn thấy những tia sáng nhỏ.”
Trả lời: Vì khi vận động chúng ta cũng làm quần áo cọ xát vào nhau gây ra điện. Các tia lửa sẽ xuất hiện và không khí giãn ra, gây ra những tiếng nổ nhỏ và những tia sáng nhỏ.
Bài tập 5: Phát biểu nào sau đây là đúng?
Đáp án: C. Vì nam châm có từ tính, không nhiễm điện và mặt đất có trọng lực nên nó hút mọi vật xuống đất.
Bài 6: Làm thế nào để chế tạo thước nhựa nhiễm điện?
Đáp án: D. Cọ xát bằng vải khô là cách tốt nhất để nhiễm điện cho thước.
Bài 7: Dùng một miếng len cọ xát nhiều lần vào một miếng phim ni lông, miếng phim ni lông này có hút được các mẩu giấy vụn không? Tại sao?
Đáp án: B. Vì chúng bị nhiễm điện khi cọ xát nên chúng hút các mẩu giấy vụn.
Bài 8: Một mảnh thủy tinh chưa nhiễm điện được treo vào giá bằng một sợi dây dẻo như hình 17.2. Cọ sát một đầu thước nhựa rồi đưa đầu thước lại gần một trong các thanh thủy tinh nói trên. Hỏi chuyện gì đã xảy ra và tại sao?
Trả lời: Vì thước bị nhiễm điện khi cọ sát nên thanh thủy tinh bị thước hút.
Bài 9: Trong các nhà máy dệt thường có bộ phận chải các sợi vải. Ở điều kiện bình thường, các sợi này rất dễ bị rối và rối. Giải thích vì sao? Có thể dùng biện pháp gì để khắc phục hiện tượng bất lợi này?
Trả lời: Vì khi chải xảy ra hiện tượng cọ xát làm xuất hiện điện tích làm cho các sợi vải hút nhau. Để giải quyết vấn đề trên, bộ phận chải kỹ cần sử dụng vật liệu cách điện.
