1. Dàn ý phân tích tính dân tộc trong bài Việt Bắc:
Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
Tính dân tộc của thơ.
Thân bài:
Giới thiệu khái quát về vị trí địa lý của bài thơ và đặc điểm phong cách ngệ thuật thơ Tố Hữu: Việt Bắc là 1 đỉnh cao trong sự nghiệp thơ của Tố Hữu. Bài thơ đã kết tinh được tính dân tộc đậm đà – một trong các đặc trưng tiêu biểu của phong cách thơ Tố Hữu.
Trình bày sơ lược về các phương diện biểu hiện tình cảm dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu với dẫn chứng:
Tính dân tộc biểu hiện trong hình ảnh chia tay:
- Đề tài chia tay giàu tính dân tộc: Cuộc chia tay lịch sự của các chiến sĩ giải phóng miền nam cùng một số đồng bào dân tộc mà tác giả ví như đôi bạn tình.
- Đề tài đậm tính dân tộc:
+ Dựng lên bức tranh thiên nhiên, cuộc sống Việt Bắc chân thực, sinh động, trữ tình, lãng mạn (bộ ảnh chụp thiên nhiên và con người Việt Bắc). Hiện thực sôi nổi oai hùng của những ngày chiến tranh (Con đường Việt Bắc của ta, cảnh miền ngược…thêm trường học các khu…).
+ Khẳng định tình cảm thuỷ chung thắm thiên của những con người Việt Bắc, với đảng, với tổ quốc. Đó là nghĩa tình lớn mà chiều sau là truyền thống đạo lý cao đẹp của dân tộc. .. Đây cũng là lẽ sống lớn và tư tưởng lớn thể hiện trong thơ của Tố Hữu
Tính dân tộc biểu hiện trong những hình thức này:
- Sử dụng thành công thể thơ lục bác vừa hiện đại, vừa truyền thống, vừa lãng mạn (Mình có nhớ những ngày. .. Tân trào hồng thái. ..) .
- Vận dụng hiệu quả lời hát, tiếng nói tâm tình của người dân trong cuộc sống và ca dao (Dùng từ mình về).
- Giọng thơ giản dị, nhẹ nhàng, trong sáng (dùng từ ta – người, điệp ngữ mình đi/mình đến, các câu, hệ thống chữ: tha thiết, quảng khuân, . ..) đánh giá chung: Việt Bắc mang tính dân tộc sâu sắc từ tư tưởng cho tới nghệ thuật trữ tình. Vì thế, bài thơ dễ tạo nên sự đồng ý và đồng tình của người thưởng thức.
Kết bài:
Cảm nghĩ của người viết
2. Dàn ý chi tiết phân tích tính dân tộc trong bài Việt Bắc:
Mở bài:
Giới thiệu khái quát vị thế của Tố Hữu trong nền thơ ca cách mạng.
Nêu vấn đề: Một trong các đặc điểm của phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu là tính dân tộc sâu sắc. Bài thơ “Việt Bắc” là một minh chứng tiêu biểu về tính dân tộc của hồn thơ Tố Hữu.
Thân bài:
Giải thích khái niệm “tính dân tộc” trong nghệ thuật:
Tính dân tộc là sự thế hiện những yếu tố có tính nhân văn của cuộc sống và phẩm chất tâm ý dân tộc. Tính dân tộc thểhiện ở cả hai phương diện: nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Phân tích tính dân tộc trong bài thơ “Việt Bắc “:
Về nội dung: Thơ Tố Hữu đã phản ánh đậm nét đất nước, con người Việt Nam, Tô quốc Việt Nam trong thời đại cách mạng, đã mang những tư tưởng và tình cảm cách mạng hoà quyện và tiếp nối với truyền thống nhân văn, tình cảm, đạo lý của dân tộc. Đề cập về đề tài chiến tranh, bài thơ “Việt Bắc” hướng xúc cảm đến nghĩa tình thuỷ chung cách mạng của con người Việt Nam thời kháng chiến, đó là một phẩm chất có ý nghĩa truyền thống của dân tộc. Bài thơ đã làm sống dậy vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Bắc, vẻ đẹp của cuộc sống đấu tranh vất vả nhưng âm áp tình người, vẻ đẹp của lịch sử cách mạng Việt Nam một thời không quên.
Về nghệ thuật: Tố Hữu sử dụng đa dạng nhiều thể thơ lục bát nhưng chỉ thành công trong những thể thơ truyền thống. Thơ lục bát kết hợp giữa cổ điển và dân gian đã thể hiện các nội dung tình cảm cách mạng có nguồn gốc từ truyền thống văn hoá dân tộc, làm phong phú thêm kho tàng thơ lục bát dân tộc. Bài thơ sử dụng cách nói chuyện “mình – ta” theo lối ví von của ca dao tục ngữ để tạo ra một giọng thơ ngọt ngào thương cảm, từ đó thể hiện được nội dung có ý nghĩa to lớn của dân tộc.
Về giọng điệu: Bài thơ sử dụng từ ngữ và lối diễn đạt đặc trưng của dân tộc, cách so sánh ẩn dụ truyền thống nhưng vẫn thể hiện những nội dung mới của xã hội. Bài thơ có sự biến đổi đa dạng về hình thức và nội dung nên gây ra hiệu quả biểu cảm cao. Chất thơ mang đầy màu sắc rừng núi và cuộc sống của mỗi người dân Việt Bắc.
Nhạc điêu: thể hiện bề dày tính dân tộc của nghệ thuật thơ Tố Hữu. Phát huy chất nhạc phong phú của từng tác phẩm để thể hiện nhạc điệu bên trong của tâm con người, một thứ nhạc tâm tình mà ờ chiều sâu của nó là điệu cảm xúc dân tộc, lòng hổn hồn tộc. Giai điệu thơ vừa ngọt ngào sâu lắng khi bày tỏ tình cảm gắn bó chung thuỷ, vừa mạnh mẽ hào hùng thể hiện cuộc đấu tranh và chiến thắng vẻ vang của dân tộc, lại thiết tha thành kính với hình ảnh Đàng và Bác Hồ kính yêu. ..
Nhận xét, đánh giá:
- Tính dân tộc và ý nghĩa, giá trị của bài thơ “Việt Bắc” đối với thơ ca dân tộc: Bài thơ vừa đánh dấu một giai đoạn lịch sử của dân tộc, lại nêu cao phẩm chất truyền thống của con người Việt Nam thời kháng chiến.
- Tính dân tộc và sự thể hiện phong cách thơ Tố Hữu: Sự gắn kết tha thiết giữa hồn thơ Tố Hữu và ấn tượng thơ của ông.
Kết bài:
Nêu cảm nhận và ấn tượng của cá nhân đối với bài thơ “Việt Bắc”, đặc biệt là sự thế hiện tính dân tộc.
3. Dàn ý phân tích tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu:
Mở bài:
Giới thiệu tóm tắt về tác giả Tố Hữu (tiểu sử, con người, con đường thơ, phong cách thơ Tố Hữu, . ..)
Giới thiệu tóm tắt về bài thơ Việt Bắc (hoàn cảnh hình thành, nổi bật về tư tưởng và nghệ thuật, . ..)
Nêu vấn đề muốn thảo luận: Tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc.
Thân bài:
a. Nội dung
- “Việt Bắc” đã vẽ lên một bức tranh thiên nhiên đậm đà tính dân tộc, thể hiện sắc thái riêng biệt của thiên nhiên đất nước Việt Nam thông qua bộ tranh tứ bình:
+ Cảnh sắc mùa đông với màu đỏ của những cánh hoa chuối rừng
+ Bức tranh màu xuân với sắc trắng bung nở của rừng đào mơ
+ Bức tranh mùa hè được thể hiện bằng tất cả màu sắc và âm thanh – màu vàng của rừng cây, của nắng hè và âm thanh của tiếng hát
+ Bức tranh mùa thu đẹp đẽ, êm đềm và thơ mộng với ánh trăng vàng – vầng trăng hoà bình đang rọi khắp đất trời
- “Việt Bắc” đã vẽ lên hình ảnh của con người Việt Nam với nhiều nét văn hoá đặc sắc từ ngàn đời.
Những con người vất vả, lam lũ, chịu thương, hy sinh.
+ Những con người chung thuỷ, nghĩa tình, luôn đồng cam, chịu thiệt và chia sẻ với nhau.
+ Tình nghĩa của cán bộ và đồng bào Việt Bắc với cách mạng và kháng chiến – đó cũng chính là mạch cảm xúc xuyên suốt cả bài thơ.
b. Nghệ thuật
- Thể thơ lục bát – một thể thơ truyền thống của dân tộc
- Kết cấu đối phổ biến của lục bát với cặp đại từ “mình” – “ta”
- Ngôn ngữ:
+ Tác giả đã hết sức tài tình khi dùng sinh hoạt hằng ngày của nhân dân nhằm mô tả lại cuộc kháng chiến cùng những con người kháng chiến cũng như vẽ lên viễn cảnh cho một tương lai tươi sáng, đẹp đẽ hơn nữa.
+ Ngôn ngữ trong bài thơ cũng đầy hình ảnh và cảm xúc.
Tác giả đã sử dụng cặp đại từ nhân xưng “mình” – “ta” biến đổi linh hoạt với các cách biểu đạt và ngôn ngữ phong phú sẵn có của nó.
Kết bài:
Khái quát về tính dân tộc trong bài thơ và trình bày suy nghĩ của tác giả.
4. Dàn ý phân tích tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc:
Mở bài:
Giới thiệu khái quát vị thế của Tố Hữu trong nền thơ ca cách mạng.
Nêu vấn đề: Một trong các đặc điểm của phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu là tính dân tộc sâu sắc. Bài thơ “Việt Bắc” là một minh chứng tiêu biểu về tính dân tộc của hồn thơ Tố Hữu.
Thân bài:
* Giải thích khái niệm “tính dân tộc” trong thơ: Tính dân tộc là sự thể hiện các yếu tố có tính nhân văn của cuộc sống và phẩm chất tâm hồn dân tộc. Tính dân tộc thể hiện ở cả hai phương diện: nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
* Phân tích tính dân tộc trong bài thơ “Việt Bắc “:
Về nội dung: Thơ Tố Hữu đã phản ánh sâu sắc đất nước, con người Việt Nam, Tổ quốc Việt Nam trong thời đại cách mạng, đã mang những tư tưởng và tình cảm cách mạng hoà quyện và tiếp nối với truyền thống nhân văn, tình cảm, đạo lý của dân tộc. Đề cập về đề tài chiến tranh, bài thơ “Việt Bắc” hướng xúc cảm đến nghĩa tình thuỷ chung cách mạng của con người Việt Nam thời kháng chiến, đó là một phẩm chất có ý nghĩa truyền thống của dân tộc. Bài thơ đã làm sống dậy vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Bắc, vẻ đẹp của cuộc sống đấu tranh vất vả nhưng ấm tình người, vẻ đẹp của lịch sử cách mạng Việt Nam một thời không lãng quên.
Về nghệ thuật: Tố Hữu sử dụng rất nhiều thể thơ, nhưng chỉ thành công trong những thể thơ truyền thống. Thơ lục bát kết hợp giữa cổ điển và dân gian, thể hiện các nội dung tình cảm cách mạng có nguồn gốc từ truyền thống văn hoá dân tộc, làm phong phú thêm kho tàng thơ lục bát dân tộc. Bài thơ sử dụng lối nói chuyện “mình – ta” và sự kết hợp của ca dao tục ngữ để làm thành một giọng thơ ngọt ngào dễ cảm, từ đó thể hiện các nội dung có ý nghĩa quan trọng của dân tộc.
Về giọng điệu: Bài thơ sử dụng từ ngữ và lối diễn đạt đặc trưng của dân tộc, cách so sánh ẩn dụ truyền thống song vẫn thể hiện những nội dung mới của cuộc sống. Bài thơ có sự biến đổi linh hoạt trong ngôn từ và âm điệu để tạo ra hiệu quả diễn đạt cao. Chất thơ mang đậm nét màu sắc rừng núi và cuộc sống của mỗi người dân Việt Bắc.
Nhạc điệu: thể hiện bề dày tính dân tộc của nghệ thuật thơ Tố Hữu. Phát huy chất nhạc phong phú của từng ca khúc để thể hiện phần bên trong của tâm hồn, một thứ nhạc trữ tình mà trên chiều rộng của giai điệu là những xúc cảm dân tộc, tâm hồn dân tộc. Giai điệu thơ vừa ngọt ngào sâu lắng khi bày tỏ tình cảm gắn kết chung thuỷ, lại sôi nổi hào hùng thể hiện sự nghiệp đấu tranh và chiến thắng vẻ vang của dân tộc, đồng thời thiết tha thành kính với hình ảnh Đảng và Bác Hồ kính yêu. ..
Nhận xét, đánh giá:
- Tính dân tộc và ý nghĩa, giá trị của bài thơ “Việt Bắc” trong thơ ca dân tộc: Bài thơ vừa đánh dấu một giai đoạn lịch sử của dân tộc, lại nêu cao phẩm chất truyền thống của con người Việt Nam thời kháng chiến.
- Tính dân tộc và sự thể hiện phong cách thơ Tố Hữu: Sự liên hệ tha thiết giữa hồn thơ Tố Hữu và ấn tượng thơ của ông.
Kết bài:
Nêu suy nghĩ và cảm xúc của mình đối với bài thơ “Việt Bắc”, đó là sự thể hiện tính dân tộc.
5. Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu:
Tính dân tộc trong bài Việt Bắc được thể hiện bằng những giá trị nội dung và nghệ thuật. Ở khía cạnh nội dung, tính dân tộc trong bài Việt Bắc thể hiện bằng nhiều tình cảm sâu đậm với bác hồ cũng như bức tranh thiên nhiên nơi Việt Bắc. Tình cảm thể hiện trong bài thơ bên cạnh nghĩa tình cách mạng sâu sắc của thời đại mới – tình cảm giành cho Đảng, cho Bác như thường thấy trong thơ ca sáng tác đề tài kháng chiến việt bắc mà còn là sự hoà quyện và nối tiếp với dòng mạch các đạo lí ân tình chung thuỷ truyền thống của dân tộc.
Điều tương tự được thể hiện trong cuộc chia tay nhiều lưu luyến, với hình ảnh người Việt Bắc dù thiếu thốn về vật chất vẫn đầy nghĩa tình và niềm phấn khởi, tin cậy. Cảnh chia tay trong lưu luyến của người cán bộ dưới xuôi và người Việt Bắc .
