Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
Dân tộc chưa từng khuất phục trước một thế lực xâm lược nào nay đang vươn lên giữa gian khổ và đau thương hiện tại:
Từ những năm chiến đấu và đau đớn,
Gương mặt quê hương sáng ngời.
Từ cánh đồng lúa và rặng tre,
Vang lên tiếng nói của sự tức giận và chiến đấu.
Chính sự đấu tranh dũng cảm và cần cù lao động hiện nay đang làm cho diện mạo dân tộc ta mỗi ngày thêm rạng ngời. Càng về sau bài thơ, cảm hứng về tương lai càng mãnh liệt:
Dưới cái nắng gay gắt và cơn mưa tầm tã,
Chúng tôi đi từng bước với sự hy sinh và đau đớn.
Vầng trán rực lửa mơ trời đất mới,
Và trái tim chúng ta tràn ngập ánh bình minh rực rỡ.
Giữa chặng đường kháng chiến trường kỳ, dân tộc ta đang vững bước tiến tới tương lai. Trong khó khăn, gian khổ, đất nước ta đang ngày càng rực rỡ và tươi đẹp hơn, thể hiện bản lĩnh kiên cường, quyết liệt của dân tộc Việt Nam. Đó là tình cảm sâu sắc của Nguyễn Đình Thi đối với đất nước, con người.
Nguyễn Đình Thi đã tạo nên một hình tượng đất nước với vẻ đẹp bình dị mà cao cả, phản ánh sự sống mãnh liệt của nhân dân trong thời đại mới. Hình ảnh đất nước trong bài thơ được xây dựng từ nhiều chất liệu khác nhau, từ lịch sử đến văn hoá dân gian, tạo nên một tượng đài to lớn.
Đất nước được miêu tả bởi những vẻ đẹp của thiên nhiên tươi tắn, bao phủ bởi sức sống và những hành động chiến đấu anh dũng, lao động cần cù của nhân dân. Nhà thơ đã nhìn nhận đất nước từ góc độ của những con người vừa được giải phóng khỏi thân phận nô lệ, bằng tấm lòng của chúng ta.
Đất nước được miêu tả là thân thương, bình dị nhưng cũng cao cả, kỳ vĩ trong ánh sáng thời đại mới. Nó được biểu tượng hóa bằng mùa thu hương cốm mới, núi đồi, rừng tre phấp phới, những cánh đồng thơm mát, đường phố bát ngát, sông đỏ nặng phù sa, gốc lúa bờ tre hồn hậu. Đất nước cũng được miêu tả bằng những câu thơ như “Trời đầy chim và đất đầy hoa”, “Khói nhà máy cuộn trong sương núi Kèn gọi quân văng vẳng cánh đồng”…
Tuy bình dị và thân thương, đất nước ấy vẫn mang tầm vóc mới, vì nó đang do những con người lao động làm chủ là đất nước của thời đại dân chủ nhân dân.
