1. Dàn ý phân tích khổ thơ đầu bài thơ Viếng lăng Bác chi tiết nhất:
1.1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả Viễn Phương, bài thơ Viếng lăng Bác và khổ thơ đầu của bài thơ.
Lưu ý: Học sinh có thể lựa chọn viết phần mở đầu trực tiếp hoặc gián tiếp tùy theo khả năng của bản thân.
1.2. Thân bài:
“Con vào Nam viếng lăng Bác”: lời tác giả giới thiệu với người đọc về hoàn cảnh ra đời của bài thơ và cũng là mạch cảm xúc của tác giả. Điều đó cho thấy người Việt Nam chúng ta dù ở đâu cũng luôn nhớ đến Bác Hồ kính yêu.
“Trong sương hàng tre dài miên man”: khung cảnh xung quanh lăng Bác được bao bọc bởi những hàng tre xanh quanh năm gợi cảm giác bình yên, thân thuộc bởi từ lâu cây tre đã được coi là biểu tượng của con người đất nước của chúng ta.
“Ôi tre xanh Việt Nam/ Mưa bão đứng thẳng hàng”: Hàng tre kiên cường bất chấp sự tác động, xáo trộn của thiên nhiên vẫn sừng sững giữa đất trời, canh giữ giấc ngủ cho Bác. Ngoài ra, hai câu ca dao này còn nói đến dân tộc Việt Nam bao đời nay vẫn giữ vững tinh thần anh dũng, bất khuất, không bị kẻ thù mua chuộc, thất bại.
→ Bốn câu thơ ngắn gọn, súc tích nhưng có ý nghĩa sâu sắc, vừa thể hiện tình cảm của tác giả đối với Bác Hồ, vừa là truyền thống, đức tính tốt đẹp của dân tộc Việt Nam ta.
1.3. Kết bài:
Tóm tắt khổ thơ đầu nói riêng, bài thơ Viếng lăng Bác nói chung và rút ra bài học, liên hệ thực tế.
2. Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ Viếng lăng Bác siêu hay:
Bác Hồ luôn là đề tài muôn thuở trong thơ ca Việt Nam. Ông là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ, nhà văn thể hiện tài năng của mình trong các tác phẩm của mình. Có thể nói Bác Hồ là hình ảnh trong sáng và đẹp đẽ nhất trong thơ ca Việt Nam. Nhiều tác phẩm viết về Người, về những lần đến thăm và gặp gỡ Người, nhưng có lẽ cảm động nhất là tác phẩm “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ nói về tình cảm của một người con ở miền Nam xa xôi trở về thăm Bác sau khi Bác mất.
Viễn Phương là nhà thơ xuất hiện khá nhiều trên văn đàn cách mạng Nam Bộ từ những ngày còn kháng chiến. Nhưng tác phẩm “Viếng lăng Bác” có lẽ là tác phẩm thành công nhất của ông khi viết về Bác Hồ. Cả bài thơ chất chứa nỗi buồn và tình cảm chân thành đối với người cha già dân tộc của người con xa xứ trở về. Mở đầu bài thơ, tác giả kính chào Bác Hồ kính yêu:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”.
Khác với những nhà thơ khác dùng những lời chúc hoa mỹ để miêu tả một cuộc viếng thăm, Viễn Phương dùng lời giới thiệu chân thành nhất của mình. Tác giả sống ở phương Nam xa xôi, mãi đến hôm nay sau khi nước nhà giành độc lập mới được vào thăm vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Hai chữ “miền Nam” như để nhấn mạnh sự xa cách về khoảng cách địa lý giữa hai đầu đất nước.
Và cuộc viếng thăm của nhà thơ như một niềm mong ước bấy lâu nay được vào lăng Bác. Bác mất năm 1969, nhưng mãi đến năm 1976, Viễn Phương mới về miền Bắc thăm Bác. Nói là viếng nhưng thực ra là viếng lăng Bác vì Bác đã mất từ lâu.
Nhưng ở đây, rõ ràng nhà thơ không dùng từ “viếng” như mục đích thực sự của chuyến đi này, mà dùng từ “thăm”. Vì tác giả cũng như những người con Nam Bộ khác vào đây thăm quê, thăm lại người Cha già của mình. Cũng bởi, miền Nam là một phần máu thịt của Việt Nam, là một phần “quê hương” mà Bác luôn đau đáu về thăm mà chưa có dịp:
“Bác thương miền Nam nỗi thương nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha” (Tố Hữu)
Nghệ thuật nói giảm nói tránh ở đây được nhà thơ sử dụng như một cách để xoa dịu nỗi đau vô cùng đang trào dâng trong lòng. Bao nhiêu cảm xúc đau xót có thể tràn về trong lòng như cơn sóng mạnh, nhưng ấn tượng đầu tiên đọng lại trong lòng tác giả là “hàng tre”. Ẩn hiện trong làn sương sớm long lanh bao quanh lăng Bác là những hàng tre xanh. Cây tre từ lâu đã trở thành biểu tượng của dân tộc ta và tinh thần bất khuất của ông cha ta. Từ thời Thánh Gióng cầm tre đuổi giặc, đến lúc chịu gai góc cản giặc. Cây tre cứ thế đi vào đời sống tinh thần của người Việt Nam. Hàng tre trước mắt Viễn Phương hiện ra “nhan nhản”. Không còn từ nào khác là “xót xa” khiến người đọc như cảm nhận được sự hùng vĩ, bao la, rộng lớn của những hàng tre bao quanh lăng Bác. Ấn tượng ấy của nhà thơ bỗng biến thành một câu cảm thán.
“Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”.
Nhìn những hàng tre quanh lăng Bác, nhà thơ chợt cảm thấy những hàng tre ấy như ý chí của dân tộc Việt Nam bao năm qua luôn bất khuất, kiên cường và kiêu hãnh. Dù trải qua “giông bão” nhưng họ vẫn một lòng sát cánh bên nhau. Từ “xanh” được dùng ở đây như một cách diễn đạt, muốn nói rằng dân tộc Việt Nam, dân tộc Việt Nam mãi mãi “xanh”, mãi mãi xanh tươi. “Xanh xanh” có nghĩa là luôn luôn giống nhau, luôn luôn có cùng một màu xanh. Thế hệ tương lai luôn mạnh mẽ để bảo vệ đất nước.
Như vậy, cả khổ thơ đầu chứa đựng những cảm xúc đầu tiên của tác giả khi lần đầu tiên vào thăm lăng Bác. Trong khổ thơ đó là sự tiếc thương trước sự mất mát của Bác nhưng ẩn chứa trong đó là niềm tự hào dân tộc.
3. Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ Viếng lăng Bác ấn tượng nhất:
Mỗi tác giả đều có những cảm xúc riêng khi viết về Hồ Chí Minh như ngậm ngùi, tiếc nuối, tự hào, cảm phục về một đời người vì dân, vì nước. Nhà thơ Viễn Phương lần đầu tiên vào thăm lăng Bác cũng giật mình nhận ra những thay đổi trong cảm xúc của chính mình khi nhìn Bác nằm ngủ yên bình. Bài thơ “Viếng lăng Bác” là sự kính trọng, ngưỡng mộ và biết ơn của nhà thơ đối với vị lãnh tụ vĩ đại.
Năm 1976, đất nước thống nhất, lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành; Tác giả theo đoàn đại biểu miền Nam vào viếng lăng Bác. Cảm xúc của người con lần đầu tiên vào thăm lăng Bác thực sự dồn nén trong lòng tác giả. Bài thơ như một lời tri ân, kính trọng của người con phương xa trở về thăm cha. Có lẽ những câu thơ ấy đã nói hộ nỗi lòng của nhiều người, nhiều người dân Việt Nam được vào lăng Bác.
Khổ thơ đầu là cảm xúc của nhà thơ khi đến lăng Bác, đứng trước không gian và cảnh vật bên ngoài lăng.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Câu thơ đầu “Con vào Nam viếng lăng Bác” như một lời thông báo giản dị mà chất chứa nhiều tình cảm. Tác giả gọi “con trai”, gọi “chú” để thể hiện tình cảm thân thiết, kính trọng. Đây là cách xưng hô Bác Hồ thông thường nhưng với Viễn Phương vẫn mang sắc thái tình cảm riêng, bởi ông là người con của miền Nam, miền Nam chiến đấu anh dũng, miền Nam trong trái tim Bác Hồ. Nhà thơ không nói “viếng” mà nói “thăm”, như người con về thăm cha, thăm nơi Bác Hồ yên nghỉ. Nỗi đau dường như muốn giấu đi nhưng giọng thơ vẫn có gì đó kìm nén.
Hình ảnh đầu tiên và cũng là ấn tượng mạnh đối với tác giả của bài Tả cảnh bên lăng Bác là hình ảnh hàng tre. Dường như lo lắng và hồi hộp, nhà thơ đã đến lăng từ rất sớm, từ “trong sương”, và tại đây nhà thơ đã bắt gặp một hình ảnh rất thân thương của quê hương Việt Nam: cây tre. Lăng Bác như trong lũy tre, giữa lũy tre. Hàng tre “bé” chạy quanh lăng, màu “xanh” của đất nước Việt Nam, hàng tre sống trong mọi không gian và thời gian: “Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”. Từ lâu, cây tre đã trở thành biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc. Trong cái nhìn đầy cảm xúc của nhà thơ, hàng tre vừa thực vừa ảo, lung linh trong tâm tưởng. Hàng tre ấy cũng chính là hình ảnh của những hàng cây mang màu sắc của đất nước tụ hội về đây để ru giấc ngủ của Bác. Hàng tre như những người lính đang ru giấc ngủ cho Bác. Đó cũng là hình ảnh của một dân tộc kiên cường, bất khuất, gắn bó và trung thành với Bác Hồ. Hình ảnh hàng tre như mở đầu cho thấy cảm xúc của nhà thơ khi đến với lăng.
Như vậy, với khổ thơ mở đầu bài thơ Viễn Phương đã đưa người đọc đến ấn tượng đầu tiên khi bước vào lăng Bác: hình ảnh hàng tre. Ai chưa từng vào thăm lăng Bác mới có thể cảm nhận được hàng tre ấy qua tình cảm gần gũi của nhà thơ. Qua đó thể hiện niềm tự hào về những người con của dân tộc Việt Nam.
