1. Chuẩn bị soạn bài:
Khi đọc văn bản nghị luận văn học, hãy chú ý đến các yếu tố sau:
Đầu tiên, hãy xem xét vấn đề chính mà văn bản đang nói về. Nhan đề của văn bản có thể cho chúng ta một cái nhìn tổng quan về vấn đề đó. Bằng cách đọc và tìm hiểu văn bản, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về vấn đề được đề cập và cách tác giả đã tiếp cận nó.
Tiếp theo, hãy xác định mục đích của văn bản. Tác giả viết văn bản này với mục đích gì? Mục tiêu của tác giả có phải là thuyết phục bạn đọc về một quan điểm cụ thể, cung cấp thông tin hay chỉ đơn giản là giải trí? Hiểu rõ mục đích của văn bản sẽ giúp chúng ta đọc và đánh giá nó một cách hiệu quả hơn.
Sau đó, hãy xem xét các ý kiến và bằng chứng mà tác giả sử dụng để hỗ trợ mục đích của văn bản. Các ý kiến và bằng chứng này được trình bày như thế nào? Tác giả có sử dụng các tài liệu tham khảo, nghiên cứu khoa học hay các ví dụ cụ thể để chứng minh quan điểm của mình? Đánh giá cách tác giả sử dụng các ý kiến và bằng chứng sẽ giúp chúng ta đánh giá tính logic và độ tin cậy của văn bản.
Để có thêm thông tin về nhà văn Bùi Hồng, hãy đọc trước văn bản “Thiên nhiên và con người” trong truyện “Đất rừng phương Nam”. Truyện này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tác phẩm và phong cách viết của nhà văn. Bằng cách tìm hiểu thêm về nhà văn Bùi Hồng, chúng ta có thể đánh giá cao hơn về tác phẩm và cảm nhận sâu hơn về ý nghĩa của nó.
2. Hướng dẫn trả lời:
1. Khi đọc văn bản nghị luận văn học, các em cần chú ý:
Khi đọc văn bản nghị luận văn học, các em cần chú ý đến những điểm sau:
Văn bản nghị luận về vấn đề thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam đã được đề cập rõ ràng. Tác giả đã tận dụng các sự kiện và tình tiết trong truyện để thể hiện mối quan hệ phức tạp giữa con người và thiên nhiên.
Nội dung của văn bản tập trung vào việc thảo luận về mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam. Qua việc phân tích các tình huống và diễn biến trong truyện, tác giả đã nhấn mạnh sự tương tác đan xen giữa con người và tự nhiên, từ đó khám phá ra những ý nghĩa sâu sắc về sự phụ thuộc và tương thân tương ái.
Mục đích của văn bản là trình bày ý kiến và lập luận về vấn đề thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam. Tác giả muốn khơi gợi sự suy ngẫm và thúc đẩy độc giả suy nghĩ về vai trò của con người trong việc bảo vệ và tôn trọng thiên nhiên.
Ý kiến, lập luận và bằng chứng trong văn bản rõ ràng và logic, phục vụ cho mục đích của văn bản. Tác giả đã sử dụng các ví dụ và mô tả chi tiết để làm rõ những quan điểm và ý kiến được trình bày, từ đó tạo nên một sự thuyết phục mạnh mẽ.
Ý kiến tổng quan về truyện Đất rừng phương Nam: Đất rừng phương Nam không chỉ là một câu chuyện về cuộc sống của con người và thiên nhiên, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật tinh tế, sâu sắc. Từ những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, sống động cho đến những nhân vật sắc nét, tác giả đã tạo nên một thế giới đầy màu sắc và ý nghĩa.
Ý kiến nhỏ 1: Thiên nhiên trong truyện được miêu tả rất đẹp, rực rỡ và tràn đầy sức sống. Từ những bức tranh tự nhiên tươi sáng, mê hoặc cho đến những âm thanh và mùi hương của rừng, tác giả đã tạo nên một không gian sống động và hấp dẫn.
Ý kiến nhỏ 2: Nhân vật con người ở miền Nam được tác giả xây dựng với những đặc điểm tinh tế và độc đáo. Những nhân vật như Thanh Hằng, Thanh Thảo hay ông Ba Làng đều mang trong mình những nét đẹp riêng, là biểu tượng cho sự kiên cường, lòng dũng cảm và lòng yêu thiên nhiên của con người miền Nam.
2. Tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Bùi Hồng
Thông tin về nhà văn Bùi Hồng:
Bùi Văn Hồng, một nhà văn tài năng của Việt Nam, sinh ngày 05/12/1931 tại Phù Việt, Thạch Hà, Hà Tĩnh. Ông đã có một cuộc sống và sự nghiệp đáng ngưỡng mộ.
Bùi Hồng bắt đầu tham gia công tác Đoàn từ tháng 8 năm 1945, khi ông còn rất trẻ. Từ đó, ông đã không ngừng đóng góp cho sự phát triển của Đoàn thanh niên, đồng thời hoạt động tuyên huấn và tổ chức Đảng ở quê nhà từ năm 1948.
Sự nghiệp văn chương của Bùi Hồng bắt đầu từ năm 1951, khi ông viết và in các truyện ký, phê bình sách. Ông tốt nghiệp Đại học Tổng hợp ngành Văn và từng đảm nhận vị trí Trưởng ban và Tổng biên tập NXB Kim Đồng, một trong những nhà xuất bản uy tín nhất tại Việt Nam.
Các tác phẩm của Bùi Hồng đã ghi dấu ấn trong lòng độc giả. Trên đất Cẩm Bình (truyện ký, 1968) là một tác phẩm nổi tiếng mà ông đã viết. Ngoài ra, ông còn sáng tác nhiều tác phẩm khác như Cá rôn ron không vâng lời mẹ (truyện đồng thoại, 1969), Hoa trái đầu mùa (phê bình tiểu luận, 1987), Mười năm ghi nhận (phê bình tiểu luận, 1997), Cô gái bướng bỉnh (truyện ký, 2001), Hương cây – mối tình đầu của tôi (truyện ngắn, 2002), Từ mục đồng đến Kim Đồng (tức Mười năm ghi nhận, có bổ sung, 2002) và Mai đây đi hết con đường… (chân dung và hồi ức, 2007).
Sự đóng góp của Bùi Hồng trong lĩnh vực văn học đã được công nhận và đánh giá cao. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng văn học quan trọng, bao gồm giải thưởng của Ủy ban Thiếu niên nhi đồng và Hội Nhà văn Việt Nam cho tập Trên đất Cẩm Bình (truyện ký, 1968). Đây là một sự ghi nhận xứng đáng đối với tài năng và cống hiến của ông.
Bùi Hồng không chỉ là một nhà văn xuất sắc, mà còn là một người có tấm lòng nhân ái. Ông luôn hướng tới việc mang lại niềm vui và tri thức cho độc giả, đặc biệt là các em thiếu nhi. Tác phẩm của ông đã truyền cảm hứng và giáo dục cho nhiều thế hệ trẻ em Việt Nam.
Với những đóng góp to lớn và sự nghiệp đáng ngưỡng mộ, Bùi Hồng đã ghi dấu trong lịch sử văn học Việt Nam và trở thành một nguồn cảm hứng vô tận cho các tác giả trẻ.
3. Soạn bài Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng Phương Nam:
3.1. Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 84 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Phần 1 nêu khái quát đặc điểm gì của truyện Đất rừng phương Nam?
Hướng dẫn trả lời:
Phần I giới thiệu tổng quan về đặc điểm đa dạng của các nhân vật trong truyện Đất rừng phương Nam.
Câu 2 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mở đầu phần 2, tác giả cho biết nhà văn Đoàn Giỏi có điểm mạnh gì?
Hướng dẫn trả lời:
Nhà văn Đoàn Giỏi viết sâu sắc về loài vật, bao gồm cả loài, họ, thói quen sinh thái và những mẩu chuyện có thật hoặc huyền thoại về các loài vật đó.
Câu 3 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Phân biệt lí lẽ và bằng chứng của người viết
Hãy dẫn ra một số ví dụ về lí lẽ và các bằng chứng được tác giả nêu lên trong bài viết. Tham khảo mẫu sau:
Hướng dẫn trả lời:
– Phân biệt lí lẽ và bằng chứng:
+ Lí lẽ: “Trong Đất rừng phương Nam, ông chỉ sử dụng một phần rất nhỏ vốn sống phong phú đó mà đã làm nười đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác”.
+ Bằng chứng: “ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn hơn chiếc xuồng tam bản, cá sấu phải 12 trai tráng lực lưỡng mới khiêng nổi”.
Câu 4 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Những dòng chữ in nghiêng ở đoạn này lấy từ tác phẩm của ai?
Hướng dẫn trả lời:
– Lấy từ tác phẩm Đất rừng phương Nam– Đoàn Giỏi
Câu 5 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Câu mở đầu phần 3 cho biết nội dung chính của phần này là gì?
Hướng dẫn trả lời:
– Nội dung chính về những con người Nam Bộ
Câu 6 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Những nhân vật nào được nhắc tới trong phần 3 này?
Hướng dẫn trả lời:
– Các nhân vật được nhắc tới trong phần 3 là: dì Tư béo, lão Ba Ngù, ông Hai bán rắn, chú Võ Tòng, vợ Tư Mắm.
Câu 7 (trang 86 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý các lí lẽ của tác giả giải thích về tính cách con người Nam Bộ.
Hướng dẫn trả lời:
– Lí lẽ: “Những màu sắc lỗng lẫy, cuồn cuộn, tràn trề sức sống là những con người Nam Bộ với những nét sắc sảo, lạ lùng.”
Câu 8 (trang 87 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Câu nào nêu đánh giá chung về truyện Đất rừng phương Nam?
Hướng dẫn trả lời:
Đất rừng phương Nam thể hiện tinh túy của hồn đất và hồn người ở vùng Cửu Long Giang.
3.2. Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam” bàn luận về vấn đề gì? Nhan đề của văn bản có liên quan như thế nào với vấn đề ấy?
Hướng dẫn trả lời:
Văn bản “Đất rừng phương Nam” bàn về đặc điểm thiên nhiên và con người mà Đoàn Giỏi đã mô tả. Tiêu đề của văn bản đã tóm lược được vấn đề bàn luận.
Câu 2 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Hãy dẫn ra một số ví dụ về lí lẽ và các bằng chứng được tác giả nêu lên trong bài viết. Tham khảo mẫu sau:
Hướng dẫn trả lời:
Lí lẽ
Bằng chứng (dẫn chứng)
“Trong Đất rừng phương Nam, ông chỉ sử dụng một phần rất nhỏ vốn sống phong phú đó mà đã làm người đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác.”
“ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn hơn chiếc thuyền tam bản, cá sấu phải 12 trai tráng lực lưỡng mới khiêng nổi.”
“Đó là cảm giác ngây ngất trước vẻ đẹp rừng U Minh dưới ánh Mặt Trời vàng óng.”
“Những thân cây tràm vỏ trắng…xanh thẳm không cùng.
Và nỗi rợn ngợp trước dòng sông Năm Căn
Nước ầm ầm đổ ra biển…như hai dãy trường thành vô tận…
Ông không nhiều lời, đôi khi chỉ vài ba nét
Những lời nói ngọt nhạt,…lão Ba Ngù.”
Câu 3 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Trong phần 3, tác giả đã so sánh hai nhân vật: ông Hai bán rắn và chủ Võ Tòng. Dựa vào bài viết, em hãy chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật này
Hướng dẫn trả lời:
Giống nhau:
Không có đất, làm thuê cho địa chủ.
Bị địa chủ cướp công, cướp người yêu, cướp vợ.
Đánh trả địa chủ và bị tù.
Khác nhau:
Ông Hai bán rắn:
Trốn tù, đón vợ rồi sống trong rừng U Minh.
Gương mặt khoáng đạt, dễ mến, da trẻ trung.
Phong thái phóng khoáng, tự tin, tự do.
Võ Tòng:
Gây án, tự đến nhà việc nộp mình.
Hết hạn tù, con chết, vợ thành vợ nhỏ của chủ đất.
Không trả thù, đi săn thú trong rừng.
Câu 4 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Theo em, mục đích chính của văn bản nghị luận trên là gì? Nội dung của các phần trong văn bản đã làm rõ được mục đích ấy như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Mục đích chính của văn bản là làm rõ vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trong tác phẩm Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi. Nội dung các phần Đã liên kết, làm rõ ý kiến, giúp tác giả đạt được mục đích nghị luận.
Câu 5 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm được điều gì về đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng (trích truyện Đất rừng phương Nam) đã học ở Bài 1?
Hướng dẫn trả lời:
Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm về nghệ thuật viết truyện đặc sắc, bao gồm cả nét hay và nét đẹp của đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng đã học ở bài 1. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sự tinh tế của việc xây dựng câu chuyện, sự sắc sảo trong việc phát triển nhân vật và cách tác giả tạo ra một môi trường rừng sống động. Đồng thời, chúng ta cũng sẽ hiểu rõ hơn về ý nghĩa của câu chuyện và thông điệp mà tác giả muốn truyền tải qua tác phẩm của mình. Qua việc tìm hiểu nghệ thuật viết truyện này, em có thể áp dụng những kỹ năng đã học vào việc viết truyện của riêng mình và tạo ra những tác phẩm độc đáo, sáng tạo.
Câu 6 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam” đã giúp em hiểu văn học góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế giới xung quanh như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Văn bản “Đất rừng phương Nam” giúp em hiểu về con người và thế giới xung quanh. Tác giả Bùi Hồng qua việc phân tích và làm rõ nghệ thuật kể chuyện, xây dựng nhân vật của Đoàn Giỏi, đã cho thấy vốn sống phong phú và hiểu biết sâu sắc của Đoàn Giỏi về thiên nhiên, các loài vật và con người ở vùng Cửu Long sông nước. Đọc tác phẩm của Đoàn Giỏi, người đọc cũng mở mang hiểu biết về thiên nhiên và con người ở đây.
