1. Dàn ý phân tích và nêu cảm nhận về bài thơ Chó sói và chiên con:
* Hình ảnh con chiên con đi uống nước và bị sói bắt gặp:
– Con chiên đang “làm dịu” cơn khát và uống nước nhưng nó không làm tổn hại đến ai.
– Một con sói đói đang đi kiếm mồi, khi nhìn thấy một con cừu non, nó “thét vang” đầy dọa nạt.
– “Sao mày dám cả gan vục mõm Làm đục ngầu nước uống của ta”
– Chiên con khúm núm giải thích, nó gọi con sói là “Bệ hạ”. Chiên con giải thích rằng nó không dám “khuấy nước ngài uống phía trên”.
– Sói vẫn không tha. Nó lại vặn vẹo rằng chiên con đã “nói xấu” nó từ năm ngoái, mặc dù chiên con năm ngoái chưa ra đời.
– Con sói tiếp tục vặn vẹo cho rằng anh em nhà chiên đã nói xấu nó.
→ Một con chiên non thật thà, nhút nhát và đáng thương luôn bị một con sói độc ác và vô tình vặn vẹo đến mức vô lý.
* Cái kết đáng thương của chiên con:
– Con sói viện có và đưa ra những lời vặn vẹo vô lý. Con cừu khuấy nước và làm cho nước đục, chiên nói xấu nó, mục đích của nó là vì muốn ăn thịt chiên con.
– Kết quả: sói nhai chiên nhỏ, chẳng cầu đôi co”
→ Con chiên non thật thà và hiền lành, nhưng nhút nhát và sợ hãi trước con sói to lớn đã bị con sói ăn thịt. Đây chính là thói xấu. Kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu thế.
→ Hình tượng nghệ thuật đặc trưng: Sói – Cừu. Bức tranh lớn: kẻ mạnh và kẻ yếu trong xã hội. Hành vi này phải được lên án mạnh mẽ, gay gắt.
2. Phân tích và nêu cảm nhận về bài thơ Chó sói và chiên con hay:
Bài thơ “Chó sói và chiên con” kể về cuộc đối thoại giữa chó sói và chiên con. Những câu nói được nói trong cuộc trò chuyện đã giúp bộc lộ tính cách của nhân vật. Chó sói thì độc ác và xảo quyệt. Còn cừu non thì hiền lành và ngây thơ. Con sói tìm mọi lý do để đổ lỗi cho cừu non vì mục đích ăn thịt nó.
Bài thơ “Chó sói và Cừu Con” của La Phông-ten đưa ra một hoàn cảnh đáng thương của một chú cừu non (chiên con) tội nghiệp. Khi chú cừu non đang uống nước, nó gặp một con sói già độc ác đang trong tình trạng “dạ trống không” nên sói đã viện mọi lí do để ghép tội cho chú cừu non. Mặc dù cừu non phản đối, nói lí lẽ và khẳng định mình vô tội nhưng con sói đã không thèm đếm xỉa đến lẽ phải và đã ăn thịt cừu non.
Nhà thơ La Phông-ten đã xây dựng hình ảnh chú cừu non giống với thực tế. Đó là hình ảnh một chú cừu nhút nhát, sợ hãi và hơi có phần ngốc nghếch. Gặp phải một con sói già hung ác, cừu non rơi vào thế bị động và cố gắng giải thích bằng lí lẽ của kẻ yếu hơn với mong muốn trốn thoát trước nanh vuốt của sói. Cừu non xưng sói già là “Bệ hạ” và tự gọi mình là “kẻ hèn”. Như vậy, trong quá trình lú lẽ của mình, cừu non đã thừa nhận mình là kẻ yếu, “kẻ hèn này” và cừu non cũng không đủ nhanh trí để chạy trốn khỏi Sói. Nhà thơ La Phông-ten đã sáng tạo nên hình tượng chú cừu con với những cảm xúc biết suy nghĩ, nói năng và tranh luận như con người. Lời nói của con cừu non đối với con sói giống như lời nói của một đứa trẻ tội nghiệp trước sự bắt bí, chèn ép trị tội của một người lớn tuổi.
La Phông-ten nhìn thấy đời sống tinh thần rất phong phú ở loài vật này: sợ hãi, nhút nhát, đáng Thương, buồn rầu và cũng rất quan tâm, tội nghiệp. Người nghệ sĩ xây dựng hình ảnh tác phẩm của mình dựa trên hiện thực khách quan. Tuy nhiên, hình ảnh này luôn ẩn chứa sự chủ quan và thể hiện sự sáng tạo độc đáo của tác giả. Trong bài thơ này, chúng ta thấy chú cừu non rất thân thương, giống như những nhận xét tinh tế của Hippolyte Ten (H. Ten). “La Phông-ten đã động lòng thương cảm với bao nỗi buồn rầu và tốt bụng như thế”.
Con sói trong bài thơ của La Phông-ten một tên bạo chúa. Hắn vu khống đặt điều. Hắn gầm lên. Và cuối cùng là “Sói nhai Chiên nhỏ, chẳng cần đôi co”.
Chó sói và cừu trong bài thơ ngụ ngôn là một văn bản nghệ thuật. Sói là loài chuyên chế, độc ác và xảo quyệt. Còn cừu là một thần dân, là vật tế thần khốn khổ và đáng thương. Khi nghiên cứu thơ, chúng ta cần hiểu rõ đặc trưng của văn bản nghệ thuật – ngôn ngữ hình tượng và biểu cảm được tưởng tượng, hư cấu.
Qua hình ảnh hai con vật này, người đọc hiểu được bài học về thói ỷ mạnh hiếp yếu trong cuộc sống. Đó là một thói quen xấu cần phải lên án và phê phán. Một câu chuyện nhỏ nhưng để lại ý nghĩa sâu sắc.
Kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu là một vấn đề nghiêm trọng trong xã hội hiện đại. Khi một người hoặc một nhóm người có quyền lực, tiền bạc, vị thế hoặc sức mạnh hơn người khác, họ có thể lợi dụng điều đó để bắt nạt, đe dọa, ép buộc hoặc hành hạ người yếu thế. Điều này không chỉ gây ra những tổn thương về thể xác và tinh thần cho nạn nhân, mà còn làm suy yếu niềm tin, sự công bằng và bình đẳng trong xã hội. Ngoài ra, kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu cũng có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho chính bản thân họ, như mất lòng tự trọng, bị ghét bỏ, bị trừng phạt hoặc bị trả đũa. Do đó, chúng ta cần phải chấm dứt hành vi kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu và xây dựng một xã hội hòa bình, tôn trọng và đoàn kết.
3. Phân tích và nêu cảm nhận về bài thơ Chó sói và chiên con ấn tượng:
Hình tượng cừu non trong truyện ngụ ngôn của La Phông-ten vừa cụ thể vừa khái quát. Nhà thơ có chủ ý rõ ràng trong cách tả và kể. Nhà thơ chọn một chú cừu non (còn gọi là con chiên) và đặt chú cừu này vào một tình huống đặc biệt khi phải đối mặt với một con sói già bên bờ sông. La Phông-ten thiện tính cách con chiên qua thái độ và lời nói. Nhà thơ miêu tả đàn cừu không hề tùy tiện mà dựa trên một số đặc điểm vốn có của loài cừu, đó là bản chất hiền lành, nhút nhát và vô hại. Sử dụng trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ, La Phông-ten đã nhân cách hóa con cừu để nó có thể suy nghĩ, nói năng và hành động như con người.
– Xin bệ hạ hãy nguôi cơn giận
Xét lại cho tường tận kẻo mà…
Nơi tôi uống nước quả là
Hơn hai chục bước cách xa dưới này.
Chẳng lẽ kẻ hèn này có thể
Khuấy nước ngài uống phía nguồn trên.
………………………..
– Nói xấu ngài, tôi nói xấu ai,
Khi tôi còn chửa ra đời?
Hiện tôi đang bú mẹ tôi rành rành.
Chú cừu non cũng “lí sự” đâu ra đó trước mặt con sói già nhằm hiểm và độc ác. Chú uống nước phía dưới, làm sao có thể làm cho nước trên nguồn đục được? Chú còn chưa được sinh ra, làm sao có thể nói xấu lão sói từ năm ngoái được? Điều này cho thấy cừu non rất thông minh và cứng rắn trước kẻ thù. Con sói cũng được tác giả nhân cách hóa, thể hiện rõ bản chất xấu xa, quỷ quyệt của nó.
– Sao mày dám cả gan vục mõm
Làm đục ngầu nước uống của ta?
Tội mày phải trị không tha!
– Chính mày khuấy nước, ai quên đâu là
Mày còn nối xấu ta năm ngoái…
– Thế thì một mống nhà chiên
Quân bay có đứa nào kiềng sói đâu!
Chó sói đã vu khống chiên con một cách trắng trợn và bất công. Mỗi lần chiên con “cãi” về điều này, Sói lại vu khống chiên con về chuyện khác, khiến cho “tội” của chiên con ngày càng tăng. La Phông-ten sử dụng “chân dung” con sói già trong bài thơ của mình để chỉ những kẻ độc ác, xấu xa, dựa vào thế lực và quyền lực để đàn áp kẻ yếu, luôn lấy câu chân lí thuộc kẻ mạnh làm phương châm sống ở đời. Nhà thơ đã chọn một con sói đói khát gầy gò đang lang thang tìm kiếm thức ăn và tìm thấy một con cừu non đang uống nước dưới sông. Nó muốn ăn thịt cừu non, nhưng để che giấu ý định độc ác của mình, hắn cố tình đổ lỗi cho con cừu tội nghiệp và tìm cớ hợp thức hóa sự tàn ác của mình.
Truyện ngụ ngôn “Chó sói và cừu non” của La Phông-ten cho chúng ta một bài học quý giá. Văn bản kể về cuộc trò chuyện giữa một con sói và một con cừu ở một con suối nọ. Qua lời kể của từng nhân vật, chó sói hiện lên là một kẻ xảo quyệt và độc ác, thích bắt nạt kẻ yếu. Hắn dùng mọi lý do, dù phi lý đến đâu, để đổ lỗi cho chiên con. Ngược lại, chú cừu non quá tốt bụng, nhút nhát và ngây thơ. Mỗi nhân vật có những tính cách riêng, góp phần rất lớn vào việc thể hiện chủ đề của câu chuyện là phê phán thói ỷ mạnh hiếp yếu.
4. Bố cục bài thơ Chó sói và chiên con:
Chó sói và chiên con có bố cục gồm 2 phần:
– Phần 1: Từ đầu đến “ngài uống phía nguồn trên”: Chiên con đang uống nước, bị sói đến đe dọa và lời giải thích của chiên con.
– Phần 2: Còn lại: Sói cố tình vặn vẹo lời giải thích của chiên con vì muốn ăn thịt chiên con.
5. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ Chó sói và chiên con:
5.1. Giá trị nội dung:
Chú cừu con đáng thương, khúm núm và sợ sệt đã bị con sói độc ác ăn thịt. Con sói cố tình vặn vẹo và hạch sách cừu non chỉ vì muốn ăn thịt nó. Đây chính là thói xấu: Kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu thế.
5.2. Giá trị nghệ thuật:
– Hình tượng nghệ thuật vừa cụ thể vừa khái quát.
– Xây dựng tình huống truyện độc đáo.
