Câu 1 trang 90 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Sự việc trong đoạn trích diễn ra ở đâu?
A. Chốn huyện nha
B. Nhà Thị Hến
C. Nhà Trùm Sò
D. Nhà Đề Hầu
Đáp án: A. Chốn huyện nha
Câu 2 trang 90 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Thành ngữ cú nói có, vọ nói không trong lời của Huyện Trìa có nghĩa là gì?
A. Lời khai của Trùm Sò mâu thuẫn, không trung thực
B. Lời trình của Đề Hầu mâu thuẫn với lời khai của Trùm Sò và Thị Hến
C. Lời khai của Trùm Sò và Thị Hến mâu thuẫn, không biết đúng sai, phân định thế nào cho thoả đáng
D. Lời khai của Thị Hến với Đề Hầu và Huyện Trìa không thống nhất
Đáp án: C. Lời khai của Trùm Sò và Thị Hến mâu thuẫn, không biết đúng sai, phân định thế nào cho thoả đáng
Giải thích: Vì giữa hai người này quan chưa biết xử sao, những lời khai thì chưa rõ ràng nên chưa phân định được, cần nhờ đến thầy Đề viết lại cho đúng.
Câu 3 trang 90 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Phương án nào phát biểu đúng về nhân vật Thị Hến trong văn bản?
A. Bị Trùm Sò hống hách, ỷ thế phụ gia vu oan tội tàng trữ đồ ăn trộm, bắt giải quan (bỏ)
B. Chăm chỉ lao động, không làm việc gì bất chính
C. Khai báo trung thực, đầy đủ
D. Lợi dụng thói háo sắc của quan lại để tìm cách thoát tội
Đáp án: D. Lợi dụng thói háo sắc của quan lại để tìm cách thoát tội.
Giải thích: Biết quan lại thường có thói háo sắc nên Thị Hến đã dùng những cử chỉ và lời nói ngon ngọt để lấy lòng quan huyện hòng thoát tội, thể hiện ở những chi tiết: “Như việc ấy nhờ ơn trên phân giải/ Thời duyên kia đành phận thiếp vương mang/ Xin ngài hãy thương/ Vốn tôi ưng dạ.”
Câu 4 trang 90 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Dòng nào thể hiện nhận xét đúng về việc xử kiện của Huyện Trìa và Đề Hầu trong văn bản?
A. Đổi trắng thay đen.
B. Con kiến mà kiện củ khoai
C. Nén bạc đâm toạc tờ giấy
D. Có tiền mua tiên cũng được
Đáp án: A. Đổi trắng thay đen.
Giải thích: Nhờ lời ăn nói ngọt của Thị Hến Huyện Trìa đã xử cho Hến thắng, thay đổi hết những lời khai.
Câu 5 trang 90 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Văn bản xử kiện có gì giống với các văn bản khác trong Bài 3?
A. Đều là kịch bản sân khấu dân gian.
B. Đều thể hiện số phận bất hạnh của người phụ nữ
C. Đều thể hiện khát vọng hạnh phúc lứa đôi của người phụ nữ
D. Đều thể hiện tiếng cười phê phán các thói hư tật xấu trong xã hội
Đáp án: A. Đều là kịch bản sân khấu dân gian.
Giải thích: Bởi văn bản Thị Mầu lên chùa, Mắc mưu Thị Hến, Xúy Vân giả dại đều là những tác phẩm sân khấu dân gian.
Câu 6 trang 90 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Tình huống tạo ra tiếng cười trong đoạn trích trên là gì?
Trả lời:
Tình huống tạo ra tiếng cười trong đoạn trích trên là việc xử kiện của Huyện Trìa vốn là người đứng đầu huyện nhưng lại không giữ công bằng, phân xử vụ án dựa trên sắc đẹp, lời ăn nói ngọt ngào của Thị Hến rót mật vào tai, chứ không dựa theo bằng chứng thực tế, bỏ đi sự công bằng. Tình huống này đã tố cáo và phản ánh lên thói hư tật xấu của quan lại lộng quyền thời xưa, xử kiện thao bản năng ham mê sắc dục mà mờ đi lí trí, công bằng công lí.
Câu 7 trang 91 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Phân tích ý nghĩa của tiếng cười trong đoạn trích xử kiện.
Trả lời:
Tiếng cười trong đoạn trích Xử kiện không chỉ là tiếng cười tự nhiên mà còn là là tiếng cười có ý mỉa mai, phê phán bản chất thói hư, tật xấu của quan lại, con người trong xã hội xưa. Quan lại vì thì háo sắc mà phán trong sạch cho Thị Hến, còn con người thì nắm được tật xấu đó của quan lại mà tìm cách thoát tội. Tiếng cười trong đoạn trích cho thấy sự mục nát của xã hội phong kiến lúc bấy giờ.
Câu 8 trang 91 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Đặc điểm của kịch bản tuồng được thể hiện như thế nào ở văn bản Xử kiện?
Trả lời:
Đặc điểm của kịch tuồng được thể hiện qua văn bản Xử kiện là những việc xây dựng tình huống truyện độc đáo với kết cục bất ngờ kết hợp thủ pháp gây cười, lối chơi chữ hài hước. Tình huống truyện hết sức bất ngờ ở chỗ trái ngược hoàn toàn so với dự đoán của người đọc là Trùm Sò sẽ thắng nhưng cuối cùng lại về tay Thị Hến.
Câu 9 trang 91 SGK Ngữ Văn 10 tập 1 Cánh Diều
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8-10 dòng) bày tỏ suy nghĩ của em về bản án mà Huyện Trìa đưa ra.
Trả lời
Đoạn trích được trích trong vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến, là một cuộc xử kiện của một vị quan đứng đầu một huyện xử vụ kiện của vợ chồng Trùm Sò và Thị Hến. Quá trình xử kiện, Thị Hến đã hết sức dùng những củ chỉ, lời nói ngọt ngào để lấy lòng quan huyện, cuối cùng, Huyện Trìa đã đưa ra bản án hết sức vô lý cho vợ chồng Trùm Sò về tội hống hách ỷ phú gia để ăn hiếp quả phụ thân cô và xử phạt theo pháp công, vừa bị phạt vừa không lấy lại được của cải đã mất, còn Thị Hến với sắc đẹp và tài tịnh hót thì được tha. Bản án của Huyện Trìa chính là kết cục đáng cười của câu truyện khi xử phạt thì theo pháp công nhưng xử kiện lại không dựa vào công lý, không dựa vào chứng cứ, lỹ lẽ mà lựa chọn xử phạt theo bản năng của người đàn ông về sắc đẹp, về lời nói nịnh bợ. Qua đó, đoạn Xử kiện đã cho ta thấy được thói hư tật xấu của quan lại lộng quyền thời xưa, vì sắc dục mà mờ đi lí trí, công bằng công lí đáng lên án và bị tố cáo.
