Chiến thuật rèn luyện kỷ luật tích cực cho con, mẹ nên ghi nhớ

Làm thế nào bạn có thể đưa ra kỷ luật cho con mình để trẻ có thể hoạt động tốt ở nhà và nơi công cộng? Cha mẹ nào cũng muốn con cái được hạnh phúc, được người khác tôn trọng và có thể tìm thấy vị trí của mình trong thế giới. Không ai muốn bị buộc tội là nuôi một đứa nhóc hư hỏng. Nhưng đôi khi có vẻ như những mục tiêu này khác xa với hành vi hiện tại của con bạn. Sau đây truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn sẽ giới thiệu cho cha mẹ những phương pháp kỷ luật hiệu quả và các mẹo để duy trì kỷ luật với trẻ.

Kỷ luật con sao cho phù hợp cũng là vấn đề khiến nhiều cha mẹ đau đầu

1Khái niệm kỷ luật

Kỷ luật là quá trình dạy con bạn loại hành vi nào có thể chấp nhận được và loại hành vi nào không được chấp nhận. Nói cách khác, kỷ luật dạy đứa trẻ tuân theo các quy tắc. Kỷ luật hiệu quả sử dụng nhiều công cụ khác nhau, như củng cố tích cực, mô hình hóa, một gia đình yêu thương và hỗ trợ. Đôi khi, hình phạt cũng là một công cụ hữu hiệu – nhưng điều đó không có nghĩa là kỷ luật tốt chủ yếu là hình phạt. Nghe có vẻ đơn giản như vậy, nhưng mọi phụ huynh đều cảm thấy khó khăn trong vấn đề rèn trẻ con vào kỷ luật.

2Thiết lập vai trò của cha mẹ

Cha mẹ phải đối mặt với những rào cản khi cố gắng dạy những hành vi tốt cho những đứa trẻ vỗ lễ không nghe lời hoặc là những đứa trẻ có lắng nghe nhưng không tuân theo những cách ứng xử tốt.

Trách nhiệm của cha mẹ là giúp trẻ trở nên tôn trọng và tự chủ. Trường học, thầy cô, người thân, bạn bè, bác sĩ và những người khác có thể giúp đỡ. Nhưng trách nhiệm chính giúp trẻ kỷ luật thuộc về cha mẹ.

Có 3 kiểu phong cách nuôi dạy con cái mà các bậc cha mẹ hay áp dụng, được Hiệp hội Sức khỏe Tâm thần Hoa Kỳ mô tả như sau:

• Cha mẹ có thẩm quyền có những tiêu chuẩn và hậu quả rõ ràng cho hành vi và có cách thể hiện tình cảm với con họ. Cha mẹ cho phép trẻ linh hoạt và hợp tác giải quyết vấn đề khi đối mặt với những hành vi sai trái. Đây là cách thức nuôi dạy con cái hiệu quả nhất.
• Một bậc cha mẹ độc tài có những tiêu chuẩn và hậu quả rõ ràng, nhưng lại ít thể hiện tình cảm với con cái của họ. Đây là một hình thức nuôi dạy con cái kém hiệu quả hơn.
• Một bậc cha mẹ dễ dãi thể hiện rất nhiều tình cảm đối với con của họ nhưng lại ít kỷ luật. Đây là một hình thức nuôi dạy con cái kém hiệu quả hơn.

Bài viết liên quan: Rèn luyện tính kỷ luật cho trẻ chỉ bằng những phương pháp đơn giản sau, ba mẹ có thể dễ dàng áp dụng

3Phương pháp kỷ luật

Tùy loại hành vi không phù hợp mà con bạn thể hiện, tuổi, tính khí của con và phong cách nuôi dạy con của bạn mà bạn có thể chọn những phương pháp kỷ luật khác nhau. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, Hiệp hội Tâm thần học Trẻ em và Vị thành niên Hoa Kỳ, và Hiệp hội Sức khỏe Tâm thần Quốc gia khuyến nghị:

Khen thưởng hành vi tốt: Thừa nhận hành vi tốt là cách tốt nhất để khuyến khích con bạn tiếp tục hành vi đó. Khen ngợi con bạn khi chúng thể hiện hành vi mà bạn đang tìm kiếm.

Hậu quả tự nhiên: Con bạn làm sai điều gì đó, và bạn để trẻ trải qua kết quả của hành vi đó. Bạn không cần phải “thuyết trình”. Đứa trẻ không thể đổ lỗi cho bạn về những gì đã xảy ra. Ví dụ, nếu một đứa trẻ cố tình làm vỡ chiếc cốc, trẻ sẽ không còn cốc để uống nước.

Nếu trẻ không nghe lời cảnh báo của bạn về hành vi của trẻ thì kết quả tự nhiên của hành động sẽ giúp trẻ nhìn nhận lại hành vi của mình. Tuy nhiên, hãy chắc chắn rằng không có nguy hiểm nào mà trẻ có thể gặp phải.

Hậu quả logic: phương pháp này tương tự như hậu quả tự nhiên nhưng liên quan đến việc bạn mô tả cho con bạn biết hậu quả sẽ là gì khi trẻ thực hiện những hành vi bạn không thể chấp nhận được. Ví dụ, bạn nói với trẻ rằng nếu trẻ không thu dọn đồ chơi của mình, thì những món đồ chơi đó sẽ bị bỏ sọt rác trong vòng một tuần.

Lấy đi các quyền lợi: Có những trường hợp không có hậu quả tự nhiên cho một hành vi xấu hoặc cha mẹ không có thời gian để suy nghĩ thấu đáo. Trong trường hợp này, hậu quả hay hình phạt của hành vi có thể là lấy đi một quyền lợi. Ví dụ: nếu một học sinh cấp hai không hoàn thành bài tập về nhà đúng hạn, cha mẹ có thể chọn tước bỏ đặc quyền xem truyền hình vào buổi tối. Phương pháp kỷ luật này hoạt động tốt nhất nếu đặc quyền là:

• Liên quan đến hành vi theo một cách nào đó
• Là thứ mà đứa trẻ coi trọng
• Bỏ đi càng sớm càng tốt sau khi có hành vi không phù hợp (đặc biệt là đối với trẻ nhỏ)

Time-out/ Góc kỷ luật: Nếu bạn biết chính xác trẻ đã làm gì sai hoặc nếu bạn cần dừng lại hành vi của trẻ thì việc đưa trẻ vào một góc cho trẻ tự ngẫm nghĩ hành vi của mình là một phương pháp hiệu quả. Hãy chắc chắn rằng bạn đã thiết lập vị trí góc hay phòng cho trẻ ngồi từ trước. Đó phải là một nơi yên tĩnh, buồn tẻ – không phải là phòng ngủ (nơi đứa trẻ có thể chơi) hoặc không phải một nơi nguy hiểm như phòng tắm. Phương pháp kỷ luật này có thể áp dụng với trẻ khi trẻ đủ lớn để hiểu mục đích của hình phạt này – thường là khoảng 2 tuổi trở lên. Hình phạt này thường hiệu quả nhất với những đứa trẻ nhỏ tuổi mà sự xa cách với cha mẹ thực sự được coi là một sự thiếu thốn.

Góc kỷ luật time-out cho trẻ ngẫm nghĩ về hành vi của bản thân

Hình phạt thể xác, chẳng hạn như đánh đòn, không được khuyến khích bởi Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ hoặc các hiệp hội sức khỏe tâm thần. Tại sao? Chủ yếu là vì các phương pháp kỷ luật phi vật lý hoạt động tốt hơn với ít hậu quả tiêu cực hơn. Theo AAP, đánh đòn có thể:

• Làm cho trẻ hung hăng hơn
• Trở nên bạo lực hơn và làm hại một đứa trẻ khác
• Khiến trẻ nghĩ rằng làm tổn thương thể xác người mình yêu là được cho phép.

Bài viết liên quan: 14 cách để mẹ Việt có thể “kỷ luật không nước mắt” giúp trẻ từ bỏ thói xấu

4Mẹo để duy trì kỷ luật

Cha mẹ nên chọn phương pháp kỷ luật phù hợp với tính khí của con bạn. Chìa khóa để kỷ luật hiệu quả là bạn phải hiểu con bạn là ai, đặc biệt là tính cách thất thường của chúng, và sử dụng kỷ luật để giúp trẻ đạt được tiềm năng nhờ những tài năng và xu hướng đó. Nhưng mục tiêu của bạn không nên là biến trẻ thành một người mà vốn dĩ trẻ không phải như vậy. (ví dụ: biến một đứa trẻ huyên náo thành một đứa trẻ thoải mái dịu dàng).

Cách truyền đạt kế hoạch kỷ luật của bạn và phương pháp kỷ luật không nên “lộ liễu”, đặc biệt nếu bạn đang thử một điều gì đó mới. Đối với những đứa trẻ đủ lớn để hiểu, trong một cuộc thảo luận, bạn hãy giải thích phương pháp này, tại sao bạn đang sử dụng nó và bạn hy vọng kết quả đạt được là gì. Trẻ lớn có thể được tham gia vào việc thảo luận về phần thưởng hoặc hình phạt cho những hành động của trẻ.

Hãy tôn trọng con bạn. Nếu bạn thể hiện sự tôn trọng của con bạn – ngay cả khi kỷ luật – thì con bạn sẽ noi gương mà tôn trọng cha mẹ và những người xung quanh. Nếu bạn phản ứng thái quá, thiếu tôn trọng, hãy xin lỗi. Cha mẹ cần làm gương, cư xử theo cách bạn muốn con bạn cư xử.

Hãy kiên định. Bất kỳ kỹ thuật nào cũng sẽ thất bại nếu bạn không tuân theo hoặc thực thi các hậu quả một cách nhất quán. Ví dụ, nếu bạn nói rằng đồ chơi sẽ bị bỏ sọt rác trong một tuần thì hãy làm như thế nếu hành vi vi phạm vẫn tiếp tục.

Đừng nhượng bộ vì như thế sẽ phá vỡ những quy tắc kỷ luật bạn đặt ra. Chẳng hạn như một đứa trẻ nổi cơn thịnh nộ khi đi mua sắm. Nếu bạn nhượng bộ trước yêu cầu của trẻ, trẻ sẽ tiếp tục như thế ở những lần sau.

Cố gắng giữ cho mục tiêu và phương pháp của bạn nhất quán theo thời gian. Nếu có nhiều người lớn chịu trách nhiệm về kỷ luật của đứa trẻ, hãy chắc chắn rằng bạn đồng ý về các phương pháp tiếp cận đó.

Sau khi kết thúc một hình thức kỷ luật, đừng xin lỗi hoặc tiếp tục nói quá nhiều về hành vi vi phạm đó. Mà nên giúp con bạn trở lại bình thường bằng một hoạt động thích hợp.

Hiểu những gì thích hợp cho sự phát triển của con bạn. Đôi khi cha mẹ đưa ra những yêu cầu về hành vi vượt quá khả năng của trẻ. Cũng giống như các kỹ năng khác trong cuộc sống, các hành vi thường cần được có thời gian để “trưởng thành”. Trước khi đề ra kỷ luật, cha mẹ cần trò chuyện để đảm bảo trẻ thật sự hiểu được yêu cầu của cha mẹ là gì.

Tìm kiếm nguyên nhân đằng sau các hành vi. Bất cứ hành vi không phù hợp nào đều có lý do đằng sau. Ví dụ, có lẽ con bạn đang buồn về chuyện khác, chẳng hạn như một người bạn chuyển đi nơi khác. Có thể con bạn đã có một ngày tồi tệ ở trường. Có lẽ con bạn cảm thấy căng thẳng về các vấn đề gia đình. Có thể trẻ đang mệt hoặc đói.

Những lời giải thích này không bào chữa cho hành vi, nhưng cố gắng hiểu lý do tại sao nó xảy ra có thể giúp bạn và con bạn tìm cách ngăn nó tái diễn nhiều lần.

Cha mẹ cần hỏi han để biết nguyên nhân đằng sau hành vi của trẻ

5Tìm kiếm sự trợ giúp

Khi quá mệt mỏi hãy nghỉ ngơi. Ngay cả khi bạn có phương pháp kỷ luật tốt nhất và phong cách nuôi dạy con cái thì vẫn có những ngày dường như không có gì hiệu quả. Việc thực hành kỷ luật tích cực cần rất nhiều thời gian. Nếu bạn cảm thấy mình đã mắc sai lầm thì nên xin lỗi con và giải thích cách bạn dự định thay đổi phương pháp của mình trong lần tiếp theo.

Có những lúc bạn không biết phải làm gì tiếp theo, hay bạn không biết làm thế nào để thay đổi sang những phương pháp hiệu quả hơn. Bất cứ khi nào bạn có thắc mắc nên làm thế nào với các hành vi của con mình hãy hỏi bác sĩ. Có thể đã đến lúc tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia sức khỏe tâm thần khi bạn thấy trẻ có những biểu hiện sau:

• Sự thiếu tôn trọng đối với tất cả mọi người: cha mẹ, giáo viên và những người lớn khác
• Hành vi hung hăng hoặc phá hoại
• Các dấu hiệu của bệnh trầm cảm, chẳng hạn như cảm thấy mệt mỏi trong một thời gian dài, không có bạn bè hoặc đe dọa tự tử
• Con bạn hoặc các thành viên khác trong gia đình sử dụng ma túy hoặc rượu để đối phó với căng thẳng hoặc các vấn đề khác trong cuộc sống của chúng
• Một số mối quan hệ trong gia đình khó khăn

Quỳnh tổng hợp từ Grow by WebMD