Ba rào cản xin việc của du học sinh Việt tại Mỹ

Bùi Minh Đức, 30 tuổi, hiện là sinh viên chuyên ngành Truyền thông tại Đại học Clark, Massachussetts, Hoa Kỳ, theo chương trình học bổng Fulbright do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ. Trong quá trình học và xin thực tập, Minh Đức nhận thấy một số rào cản đối với du học sinh khi đi xin việc tại Mỹ.

Sáng thứ 5 hàng tuần, tôi tham gia nhóm “Diễn đàn hướng nghiệp sinh viên”. Buổi gặp gỡ định kỳ là cơ hội để các thành viên trao đổi các chủ đề liên quan đến công việc, cập nhật tình hình việc làm và cơ hội thực tập tại Mỹ. Trong buổi cuối cùng trước khi kết thúc năm học, một người bạn đã nhận được vị trí thực tập tại một công ty trong ngành CNTT, sau khi có khoảng 400 hồ sơ được gửi đến.

Theo tôi, 400 hồ sơ xin thực tập có lẽ vẫn là một kết quả tốt, bởi vì hầu hết các thành viên khác trong nhóm thậm chí không nhận được hồi âm từ nhà tuyển dụng.

Đối với du học sinh Việt Nam nói riêng và du học sinh tại Mỹ nói chung, tìm việc làm không hề dễ dàng. Số người được nhận hoặc được nhận vào thực tập tại các công ty lớn như Facebook, Google, Amazon trong giới sinh viên Việt Nam tại Mỹ rất ít. Nhiều người cho rằng sinh viên nộp 500 hồ sơ mà vẫn không xin được việc là một điều bất ngờ, hoặc chứng tỏ ứng viên đó kém năng lực. Tuy nhiên, khi tìm kiếm các công ty thực tập, tôi thấy có nhiều cách giải thích cho một con số lớn như vậy.

Đầu tiên là chính sách thị thực. Có khá nhiều loại thị thực cho phép người nước ngoài làm việc tại Hoa Kỳ, trong đó phổ biến nhất là thị thực H-1B.

Nói một cách đơn giản, hầu hết các trường hợp đều cần một công ty tài trợ visa H-1B nếu muốn sang Mỹ làm việc, nhưng không phải công ty nào cũng sẵn sàng tài trợ visa cho bạn vì nhiều lý do: Chi phí tài trợ visa, nhân sự không nắm rõ quy trình , lo lắng nhân viên sẽ không gắn bó với công việc… Nhiều nhà tuyển dụng chưa đánh giá đúng năng lực của ứng viên mà chỉ quan tâm ứng viên có nhu cầu kinh phí hay không. số thị thực Khi một ứng viên biết rằng họ cần tài trợ thị thực, chuyên gia tuyển dụng sẽ trả lời rằng “Tôi sẽ liên hệ lại với bạn sau”.

Trong hầu hết các trường hợp, họ sẽ không được liên lạc lại, nếu công ty không sẵn sàng tài trợ visa cho ứng viên. Bạn tôi chia sẻ rằng nhiều người đã trả lời “không cần công ty bảo lãnh visa” để tăng cơ hội trúng tuyển. Tôi cho rằng trên thực tế, thẳng thắn chia sẻ vẫn là cách giải quyết tốt nhất.

Rào cản ngôn ngữ và văn hóa là yếu tố thứ hai mà nhiều du học sinh gặp phải khi tìm việc làm. Sinh viên vẫn “rỉ tai” nhau rằng những ngành như bán hàng, truyền thông sẽ khó hơn với sinh viên mới ra trường.

Là một sinh viên truyền thông, tôi hiểu những thách thức đặc biệt của ngành này so với nhiều chuyên ngành STEM hoặc kỹ thuật. Bạn phải hiểu khách hàng, hiểu văn hóa, lối sống, thói quen của người Mỹ nếu muốn làm những công việc trên. Nếu dữ liệu là ngôn ngữ toàn cầu thì tâm lý khách hàng, hành vi tiêu dùng, sở thích và thói quen chịu ảnh hưởng rất lớn của địa lý, đòi hỏi học viên phải có năng lực văn hóa rất cao. Mặc dù còn nhiều tranh cãi, nhưng nhiều người coi CQ (Trí tuệ văn hóa) quan trọng ngang với IQ (chỉ số thông minh) hay EQ (chỉ số cảm xúc) khi làm việc ở một quốc gia khác.

Do đó, nhiều sinh viên muốn ở lại Mỹ làm việc thường chọn các chuyên ngành STEM, công nghệ thuật toán, khoa học máy tính, kế toán và tài chính. Số lượng ngành ngày càng nhiều, kiến ​​thức học được trong các ngành này cũng mang tính toàn cầu hơn.

Rào cản thứ ba nằm ở hệ thống tuyển dụng tại Mỹ. trên tờ Tạp chí Phố Wall Số ra ngày 20/3 có bài viết về việc làm “ma” ở Mỹ. Công việc “ma” là như thế nào?

Nhiều công ty tại Mỹ đăng tin tuyển dụng vẫn nhận hồ sơ của ứng viên nhưng thực tế họ không có nhu cầu tuyển người. Theo trích dẫn trong bài báo, ước tính đến cuối năm 2021, khoảng 20% ​​tin tuyển dụng ở Mỹ là giả mạo. Với tốc độ này, nếu bạn gửi 1.000 đơn xin việc, 200 đơn của bạn sẽ bị mất.

Tại sao các công ty làm điều này? Có nhiều lý do cho xu hướng này. Nhiều công ty đăng tuyển dụng liên tục để tạo ấn tượng rằng công việc kinh doanh vẫn tiến triển tốt. Ngoài ra, nhiều nơi không có nhu cầu tuyển dụng nhưng vẫn muốn dồn hồ sơ ứng viên, trường hợp cần thay thế sẽ có nguồn ứng viên để liên hệ ngay.

Ngoài ra, là một du học sinh, bạn phải chấp nhận rằng sinh viên Mỹ sẽ có lợi thế hơn bạn trong nhiều lĩnh vực. Tôi thậm chí còn chưa đề cập đến định kiến ​​​​về việc làm ở Mỹ là một bất lợi đối với nhiều người châu Phi, châu Á và sinh viên quốc tế.

Xây dựng năng lực luôn là điều cần thiết để tìm được công việc phù hợp. Mỹ thậm chí còn có các loại thị thực như O-1 dành cho những cá nhân xuất sắc từ các quốc gia khác. Điều này cho thấy, nếu bạn là một người xuất chúng, tài năng thì sẽ luôn có cánh cửa rộng mở chào đón bạn tại Mỹ.

Nhưng có lẽ trong số 30.000 du học sinh Việt Nam tại Mỹ, số người xuất sắc, nổi bật được “trải thảm đỏ” đến các công ty không phải là quá nhiều. Hầu hết vẫn đang phải vật lộn để cạnh tranh cơ hội việc làm với cả sinh viên Mỹ và sinh viên quốc tế từ khắp nơi trên thế giới.

Bùi Minh Đức