Tin ‘bác sĩ’ TikTok rước họa vào thân

Hoa bị mụn trứng cá từ tuổi dậy thì, điều trị bằng thuốc mãi không khỏi. Cô từng nghĩ mình phải sống chung với mụn đến hết đời. Dạo này Hòa xem TikTok thì thấy video một người tự xưng là bác sĩ hướng dẫn trị mụn bằng kem đánh răng. “Kem đánh răng có tinh dầu bạc hà tạo cảm giác mát lạnh, giúp làm khô và giảm mụn”, Hoa nói với “bác sĩ” và liệt kê nhiều thành phần trong kem như baking soda, hydroperoxide giúp giảm mụn. mụn viêm nhỏ. Cô tìm kiếm và thấy nhiều video tương tự, khẳng định rằng “dùng kem đánh răng có thể trị mụn viêm”.

“Tôi như bị tác động tâm lý, mua ngay một tuýp kem có tinh chất bạc hà về dùng thử”, chị Hoa kể. Sau một đêm, mụn không biến mất mà còn mẩn đỏ, sưng tấy, ngứa ngáy khắp mặt nên đi khám.

Cuối tháng 4, bác sĩ Lê Vi Anh, Khoa Da liễu – Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết bệnh nhân bị kích ứng da, nhiễm trùng, sưng tấy nặng do bôi kem đánh răng. vết thương hở. Kem đánh răng có hoạt chất kháng viêm nhưng hàm lượng quá cao dẫn đến bong tróc, dị ứng, phá vỡ kết cấu da. Bệnh nhân bị mụn lâu năm, nền da không lành lặn, nay bị kích ứng nặng, nguy cơ sẹo rỗ cao.

Theo bác sĩ, thông tin bôi kem đánh răng lên mụn tràn lan trên mạng xã hội, đặc biệt là TikTok. Ngoài trị mụn, nhiều người mách nhau dùng kem đánh răng trị xuất tinh sớm, bôi axit xóa xăm gây tổn thương nặng, bệnh nhân mất nhiều thời gian để xử lý hậu quả.

Như Ngân, 28 tuổi, chi khoảng 4 triệu đồng để mua mỹ phẩm qua mạng. Cô cho biết, trên TikTok có nhiều hướng dẫn chăm sóc da bằng sản phẩm đặc trị chứa BHA, AHA, retinol, arbutin hay tranexamic acid để loại bỏ tế bào chết, phục hồi da. Chị đặt mua 4 sản phẩm thông qua livestream (phát trực tiếp), mục đích mua nhiều để có mã giảm giá. Người bán khuyên dùng cách ngày sẽ hiệu quả, ví dụ bôi retinol vào thứ 2 – 4 – 6, các ngày còn lại bôi kem phục hồi. Sau một tháng sử dụng, da cô đã hết mụn, đặc biệt là vùng khóe mũi và hai bên má.

Chị Mai, 45 tuổi, bị viêm khớp mua một liệu trình thuốc được giới thiệu trên mạng về điều trị. Một lúc sau, chị bị đau bụng khó chịu, đau dạ dày phải vào viện cấp cứu. Bác sĩ cho biết loại thuốc chị đang dùng không dành cho người bị đau dạ dày nhưng không được người bán hàng tư vấn cụ thể.

“Đây là chiêu lừa bán nhiều sản phẩm, kinh doanh kiếm lời đang rất phổ biến trên mạng”, TS Vi Anh nói.

Một trường hợp khác, một phụ nữ, 40 tuổi, bị ung thư vú nhưng không tuân thủ điều trị mà làm theo hướng dẫn của “bác sĩ” TikTok, cuối cùng phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Tiếp nhận ca bệnh, bác sĩ Ngô Văn Tý, Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, bệnh nhân nhịn ăn, uống nước lá đu đủ và măng tây để “làm tan khối u”. Hai tháng sau, khối u vỡ ra, loét và chảy mủ, bệnh nhân phải nhập viện. Lúc này, bác sĩ chỉ chăm sóc và làm sạch khối u, không thể can thiệp điều trị chuyên sâu.

Thời gian gần đây, các nền tảng mạng xã hội tràn ngập các video chia sẻ bí quyết chăm sóc sức khỏe dưới dạng video ngắn, trong đó nổi bật nhất là TikTok. Ngoài những tin tức tích cực, nhiều video cung cấp thông tin “giả mạo”, chưa được kiểm chứng, miễn phí. Nhiều người mặc áo blouse tự xưng là bác sĩ, hướng dẫn “chữa bệnh” nhưng không có bằng chứng, nghiên cứu khoa học, gây hoang mang cho người xem. Chẳng hạn, ung thư có thể chữa khỏi bằng cách nhịn ăn, loét miệng do mỡ, tập thể dục không được uống nước lọc, tiêm 10 đầu ngón tay để điều trị đột quỵ.

“Vấn đề này không mới, về mặt tâm lý, khi có bệnh người dân chủ động tìm kiếm thông tin, bắt bệnh ‘trên mạng'”, bác sĩ Vi Anh nói.

Hiện Việt Nam chưa có thống kê về tỷ lệ bệnh nhân nhập viện do tin “bác sĩ” trên mạng, nhưng các bác sĩ ghi nhận nhiều người làm theo cách truyền miệng gây hậu quả nghiêm trọng nên phải nhập viện. Lúc này, việc điều trị gần như không còn tác dụng.

Theo bác sĩ Anh, trước đây, người dân tìm kiếm thông tin trên Google. Ngày nay, TikTok phổ biến hơn, thông tin được truyền tải qua các video ngắn, theo kiểu ‘mì ăn liền’ nên dễ tìm, dễ nhớ và đa dạng về hình thức thể hiện. , nên rất dễ tin tưởng khi xem video có thay đổi trước sau.

Thông tin trên trang TikTok không được kiểm soát, nhiều video không được kiểm chứng giống như “con dao hai lưỡi” với sức khỏe. Tâm lý ngại đi khám, tiết kiệm tiền cũng là nguyên nhân khiến nhiều người lên mạng, nguy cơ mất cơ hội chữa bệnh ở thời điểm vàng.

“Bác sĩ trực tiếp khám và kê đơn cũng phải rất cẩn trọng trong chỉ định, tùy theo bệnh cơ địa và tiền sử dị ứng của từng bệnh nhân”, bác sĩ nói. Ví dụ, mụn nhẹ có thể sử dụng các loại thuốc bôi ngoài da giúp giảm nhờn, thông thoáng lỗ chân lông, giảm sưng viêm. Trường hợp bệnh nặng, người bệnh cần phối hợp với thuốc uống do bác sĩ chỉ định. Tuyệt đối không tự ý nặn mụn hay bôi các hoạt chất lạ làm tăng viêm nhiễm, lây lan vi khuẩn khiến mụn nặng hơn và để lại sẹo khó điều trị.

Theo bác sĩ Ty, việc “khám bệnh” bằng TikTok dễ dẫn đến những chẩn đoán đáng sợ dù chỉ là những triệu chứng nhỏ. Bệnh nhân được gợi ý, lo lắng và bất an, cho rằng mình mắc bệnh mặc dù sức khỏe bình thường. Chẳng hạn ho nhiều có thể viêm phổi, tức ngực kéo dài là cảnh báo ung thư, đau đầu là dấu hiệu u não. Điều này khiến bệnh nhân lo lắng, căng thẳng, trì hoãn việc đi khám vì tâm lý e ngại. Thấy thông tin sức khỏe có nhiều ý kiến ​​trái chiều lại càng hoang mang. “Lúc này người bệnh dễ mềm lòng, tin vào những phương pháp phản khoa học như uống nước lá đu đủ chữa ung thư, kiêng ăn thịt đỏ để khối u không phát triển”, bác sĩ cho biết.

Tin tưởng bác sĩ online cũng khiến bệnh nhẹ trở nên trầm trọng vì không được điều trị đúng cách. Sốt, ớn lạnh, sổ mũi, người bệnh thường nghĩ cảm cúm thông thường và mua thuốc tự uống nhưng cũng có thể cảnh báo bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. “Một đơn thuốc chỉ dùng cho một cá nhân, vào một thời điểm cụ thể, tuyệt đối không tự mua và kê đơn cho mình”, bác sĩ cảnh báo.

Các bác sĩ cũng không phủ nhận những lợi ích nhất định khi tham khảo thông tin trên TikTok, nhưng phải chọn lọc và tỉnh táo, không nên tin những người tự xưng là bác sĩ trên mạng. “Nhiệm vụ chính của bác sĩ là chữa bệnh, chia sẻ thông tin trên mạng thường là lúc rảnh rỗi, không đe dọa hay kinh doanh gì đến sức khỏe bệnh nhân”, bác sĩ Tỵ nói và cho biết đây là điểm khác biệt của ông. bác sĩ thực sự với “bác sĩ” mạng.

Các bác sĩ khuyên bạn nên biết cách tìm thông tin sức khỏe trực tuyến. Một cách để chọn các trang web đáng tin cậy là dựa trên tên miền. Trên Google, bạn có thể tham khảo tên miền của website có đuôi .gov hoặc .org hoặc .tình trạng. Trên TikTok, bạn tìm kiếm các tài khoản có dấu kiểm màu xanh lá cây. Ngoài ra, bạn có thể tìm kiếm thông tin từ các nguồn khác như người nhà, bác sĩ thực thụ trước khi theo dõi. Không nên dành quá nhiều thời gian “cày xới” thông tin trên mạng mà nên đến bệnh viện để được điều trị đúng cách trong thời gian vàng.

minh an

* Tên nhân vật đã thay đổi