Bệnh đậu mùa khỉ là gì? Cách phòng tránh bệnh ở trẻ em

Thời gian gần đây, các trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ trên thế giới đã được ghi nhận, trong đó có cả Việt Nam. Vậy đậu mùa khỉ là gì, có triệu chứng ra sao và cách phòng bệnh như thế nào. Hãy cùng truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tìm hiểu ngay nhé!

1Bệnh đậu mùa khỉ là gì?

Đậu mùa khỉ là căn bệnh cùng họ với bệnh đậu mùa, do Orthopoxvirus gây ra. Mặc dù bệnh đậu mùa khỉ cũng khiến da bị nổi nốt đỏ, nhưng nó không có liên quan tới virus bệnh thủy đậu, mà bị tác động bởi virus Varicella.

Virus đậu mùa khỉ được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1958 tại châu Phi. Tuy nhiên, tại thời điểm trên, các chuyên gia y tế chưa tìm ra được cách mà nó gây bệnh cho loài khỉ. Căn bệnh này cũng thường được bắt gặp ở các loài linh trưởng và các loài gặm nhấm, điển hình như sóc và chuột.

So với bệnh đầu mùa, khả năng lây lan và mức độ nghiêm trọng của bệnh đậu mùa khỉ là ít hơn. Và Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ cũng chỉ ra rằng, căn bệnh này cũng ít lây lan hơn so với COVID-19.

Trong một số trường hợp, sức khỏe của người mắc bệnh đậu mùa khỉ có thể bị tàn phá nặng nề, nhất là với trẻ em dưới 8 tuổi, phụ nữ mang thai và những người bị ức chế miễn dịch.

Một người có thể nhiễm đậu mùa khỉ nếu có tiếp xúc trong thời gian dài với động vật hoặc người nhiễm bệnh. Đậu mùa khỉ chủ yếu lây lan thông qua đường hô hấp, các vết thương và dịch cơ thể. Sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh, có thể mất khoảng 6-13 ngày để các triệu chứng đầu tiên xuất hiện.

Theo CDC, các loại vaccine được sử dụng cho bệnh đậu mùa có thể có hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ. Vậy nên, trong trường hợp tiếp xúc với nguồn gây bệnh, sử dụng các loại thuốc trên chính là biện pháp an toàn và tối ưu nhất.

Bệnh đậu mùa khỉ chủ yếu lây qua đường hô hấp. Ảnh: News-Medical

2Bệnh đậu mùa khỉ lây qua đường nào?

Virus gây đậu mùa khỉ lưu hành phổ biến ở các loài động vật có vú nhỏ ở Châu Phi. Bệnh đậu mùa khỉ có thể truyền từ người qua người thông qua:

• Bất kỳ bộ phận nào của cơ thể tiếp xúc với mụn nước hoặc vảy đậu khỉ (kể cả khi nắm tay, ôm ấp, hôn hay quan hệ tình dụng).
• Tiếp xúc với quần áo, khăn tắm, ga trải giường của người mắc bệnh.
• Sự khuếch tán những cơn ho, hắt xì của nguồn bệnh khi có tiếp xúc gần.

Ở các vùng phía Tây và Trung Phi, bệnh đậu mùa khỉ cũng có thể bị lây nhiễm từ các loài gặm nhấm chứa nguồn bệnh nếu:

• Bị chúng cắn.
• Chạm vào da, lông, máu, dịch cơ thể, vảy, vết phồng rộp của chúng.
• Ăn thịt các loài động vật trên mà chưa được nấu chín kỹ.

Đậu mùa khỉ lây truyền từ người sang người. Ảnh: North Edinburgh News

3Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ

Oladele A. Ogunseitan – Tiến sĩ, Giáo sư về sức khỏe dân số và bệnh tật tại Đại học California, Irvine cho biết: Triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ ở trẻ em và người lớn là giống nhau. Các dấu hiệu chính của căn bệnh này là tình trạng tổn thương trên da. Một khi virus xâm nhập vào cơ thể, người bệnh sẽ bị sốt, nhức đầu, sưng hạch bạch huyết, đau cơ và thiếu năng lượng.

Theo Pierrette Mimi Poinsett, MD, bác sĩ nhi khoa và chuyên gia tư vấn cho Mom Loves Best: Ban đầu, tình trạng phát ban sẽ đặc trưng bởi những nốt phẳng, tiếp theo là những nốt mụn nước chứa đầy dịch. Một thời gian sau, các vết thương này sẽ loét ra kèm theo mủ trắng vàng, rồi cuối cùng đóng vảy, khô, và rụng.

Bên cạnh đó, tiến sĩ Poinsett cũng lưu ý rằng, người mắc bệnh đậu mùa khỉ sẽ có khả năng lây nhiễm cho người khác kể từ khi họ xuất hiện các triệu chứng ban đầu cho đến khi các nốt đậu đóng vảy hoàn toàn.

Theo báo cáo của CDC, các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ thường kéo dài từ 2 – 4 tuần và tự biến mất mà không cần sự can thiệp của y tế.

Sốt là triệu chứng điển hình của bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Today

4Điều trị bệnh đậu mùa khỉ như thế nào?

Đậu mùa khỉ thường không gây ảnh hưởng quá nghiêm trọng tới sức khỏe và hầu hết các ca mắc đều tự khỏi trong vài tuần mà không cần điều trị. Người được chẩn đoán mắc bệnh thì phải thực hiện cách ly theo đúng quy định.

Mặc dù vậy, nếu các triệu chứng diễn biến nghiêm trọng, người bệnh rất có thể sẽ cần điều trị tại bệnh viện, nhất là đối với người lớn tuổi, trẻ nhỏ, những người có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc ảnh hưởng tới hệ thống miễn dịch của họ.

Hiện nay, một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh đậu mùa khỉ có thể kể đến như: thuốc kháng vi rút Cidofovir, thuốc nghiên cứu Vrincidofovir (CMX001), thuốc kháng vi rút mới Tecovirimat,… Đây vốn dĩ là các loại thuốc sử dụng để chống đậu mùa trên khỉ. Tuy nhiên, hiện chưa có loại thuốc đặc trị nào được sử dụng trong các vùng dịch.

5Cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ

Mặc dù hiện nay nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ là rất thấp, nhưng ba mẹ cần thực hiện một số biện pháp sau để giảm thiểu khả năng lây nhiễm:

• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc các dung dịch sát khuẩn có cồn.
• Tạm ngừng quan hệ tình dục và tiếp xúc thân mật nếu có các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ, cho đến khi được bác sĩ thăm khám và cho biết không còn nguy cơ truyền bệnh.
• Nhận biết các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ nếu đang có hoạt động tình dục.
• Không dùng chung giường, khăn tắm với những người có nguy cơ nhiễm bệnh.
• Không tiếp xúc gần (trong vòng 1 mét) với những người có thể bị bệnh.
• Không đến gần các loài động vật hoang dã, dù chúng đã chết hay có vẻ không khỏe khi đi du lịch Tây và Trung Phi.
• Không ăn, chạm trực tiếp vào thịt các loài động vật hoang dã khi đi du lịch Tây và Trung Phi.

Cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Vogue

6Một số câu hỏi liên quan đến bệnh đậu mùa khỉ

Đậu mùa khỉ có gây tử vong không?

Bệnh đậu mùa khỉ tuy khó lây lan giữa người với người nhưng đây vẫn là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Đậu mùa khỉ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như: nhiễm trùng máu, viêm mô não, viêm phổi, nhiễm trùng giác mạc, mất thị lực và thậm chí là tử vong.

Trước đây, tỷ lệ tử vong do đậu mùa khỉ thường dao động trong khoảng 11% so với số người mắc bệnh. Trong đó, trẻ em có tỷ lệ tử vong cao hơn người lớn. Thời gian gần đây, tỷ lệ tử vong của bệnh dao động trong khoảng từ 3% đến 6%.

Trẻ nhỏ có khả năng mắc bệnh đậu mùa khỉ hay không?

Hầu hết các trường hợp mắc đậu mùa khỉ chỉ tập trung ở phía Trung và Tây Phi. Tuy nhiên, đôi khi các ca mắc cũng xảy ra ở các khu vực khác. Đến nay, bệnh đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở phần lớn các quốc gia trên thế giới. Trong đó, Việt Nam đã ghi nhận ca đậu mùa khỉ đầu tiên.

Scott Pangonis, MD, MS, FAAP, bác sĩ bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Bệnh viện Nhi Akron cho biết: Vào thời điểm này, khả năng trẻ nhỏ bị nhiễm bệnh đậu mùa khỉ là rất thấp. Mặc dù vậy, không có nghĩa là chúng không có khả năng nhiễm bệnh, bởi phần lớn các trường hợp mắc bệnh mùa khỉ ở Châu Phi là trẻ em.

Có vaccine phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ hay không?

Hiện đã có vaccine phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Theo nghiên cứu của chuyên gia, một loại vaccine mới được phát triển để phòng bệnh đậu mùa là MVA-BN cũng có khả năng phòng ngừa đậu mùa khỉ. Do đó, loại vaccine này đã được phê duyệt để phòng ngừa căn bệnh đậu mùa khỉ.

Ở thời điểm hiện tại, vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ không khuyến cáo tiêm ngừa trên diện rộng mà chỉ tiêm cho những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh. Đó là người tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Từng nhiễm đậu mùa khỉ có bị tái nhiễm không?

Vấn đề tái nhiễm đậu mùa khỉ còn tùy thuộc vào miễn dịch của người mắc bệnh. Người có miễn dịch tốt thì khả năng bị tái nhiễm rất thấp và ngược lại. Tuy nhiên, dù có miễn dịch tốt hay không tốt thì người từng nhiễm đậu mùa khỉ vẫn cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh để tránh bị tái nhiễm.

Nếu bạn từng nhiễm bệnh đậu mùa khỉ và hiện gia đình cũng có người mắc bệnh này, bạn hãy là người chăm sóc cho họ. Bởi vì bạn đã có miễn dịch hơn so với người chưa mắc bệnh.

7Đôi lời từ truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn

Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh nhiễm trùng hiếm gặp và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu có các triệu chứng nghiêm trọng. Hy vọng những thông tin trên đã giúp ba mẹ hiểu được bệnh đậu mùa khỉ là gì và sự nguy hiểm của căn bệnh này. Vì thế, ba mẹ hãy nghiêm túc thực hiện những biện pháp phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình nhé!

Các bài viết của truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Ngọc Thanh tổng hợp

Nhật Quang kiểm duyệt