Thích pha chế và làm bánh, mơ ước mở một quán chè, Bảo Ngân, học sinh lớp 9 Trường THCS Hà Huy Tập, không đăng ký thi lớp 10 mà chọn học nghề sau khi ra trường.
Gia đình cũng không khá giả, Ngân muốn sớm học nghề để đi làm. Mặt khác, học lực của em chỉ ở mức trung bình nên khó thi vào một trường công lập ở quận Bình Thạnh. Vì vậy, nữ sinh dự định sẽ vừa học nghề vừa học văn hóa để liên thông từ cao đẳng lên đại học.
Thanh Phong, lớp 9, Trường THCS Minh Đức, Q.1, đang phân vân chọn nghề Quản trị khách sạn hay Du lịch – Lữ hành. Với học lực trung bình, Phong cho biết “gần như chắc chắn” trượt lớp 10 công lập. Nếu học trường dân lập, gia đình Phong không gánh nổi học phí.
“Thầy cô khuyến khích em đi thi, nếu không đỗ thì học nghề cũng chưa muộn. Nhưng em nghĩ thi trượt dẫn đến tâm lý chán nản, cảm giác thất bại, ảnh hưởng đến việc học sau này nên em đăng ký học. học nghề”, ông Phong nói. nói chuyện.
Đức Hải, Cầu Giấy, Hà Nội, cũng tương tự. Điểm từng môn trên lớp của Hải chỉ khoảng 4-5, trong khi không trường nào ở khu vực 3 (Cầu Giấy, Đống Đa, Thanh Xuân) lấy điểm chuẩn vào lớp 10 mỗi môn dưới 6,9. Nếu đi ngoại thành, Hải có thể đỗ xe, nhưng từ nhà đến trường hơn 20-30 km.
“Em thi vào lớp 10 để không hối hận. Em đã chuẩn bị sẵn hồ sơ để học nghề”, nam sinh nói.
Ngân, Phong, Hải nằm trong số hàng vạn học sinh lớp 9 không vào lớp 10 công lập năm nay. Tùy từng tỉnh, thành phố, hệ thống trường công lập có thể đáp ứng khoảng 70-80% số học sinh tốt nghiệp THCS. Các em còn lại có ba lựa chọn: học trường tư thục, học thường xuyên hoặc học nghề.
Tại Hà Nội, chỉ tiêu vào lớp 10 trường nghề là hơn 17.200, bằng 13,4% học sinh lớp 9. Tại TP.HCM chưa có con số cụ thể nhưng khoảng 35.000 học sinh sẽ không vào khu vực công lập.
Trong khi đó, đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh ở giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025” đặt mục tiêu 25-30% học sinh tốt nghiệp THCS vào các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. . Đến năm 2030, con số này sẽ là 50-55% học sinh tốt nghiệp THCS và THPT.
Nếu học ngay tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, các em được học nghề song song với chương trình văn hóa.
Ngoài ra, nhiều trường dạy nghề có hơn 9 chương trình. Học sinh tốt nghiệp trung học có thể lấy bằng trung cấp sau ba năm hoặc bằng cao đẳng sau bốn năm. Bằng cách này, họ tiết kiệm được 1-2 năm so với cách học truyền thống là tốt nghiệp cấp 3 rồi học nghề.
Sinh viên Cao đẳng thực hành FPT Polytechnic học nhiếp ảnh cho người mới bắt đầu, tháng 9/2022. Ảnh: Fanpage của trường
Thầy Nguyễn Cao Cường, hiệu trưởng trường THCS Thái Thịnh, Hà Nội đánh giá về công trình phân luồng là tất yếu và học nghề sau lớp 9 là một lựa chọn “không tồi”. Anh Cường cho biết nhiều cựu SV sau 3 năm học nấu ăn, cơ khí, ô tô hay đồ họa đều có thu nhập ổn định, cuộc sống khá giả.
TS Đỗ Thanh Vân, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thị trường lao động TP.HCM, cho rằng học sinh chọn học nghề sau khi tốt nghiệp THCS sẽ có lợi thế về thời gian để tích lũy nghề nghiệp và kỹ năng. Nếu chọn học trung cấp, sau 2-2,5 năm là có thể đi làm ngay, cao đẳng là 3 năm. Nếu cần thêm kiến thức chuyên sâu, sinh viên có thể học theo chương trình liên thông. Theo ông Vân, điều này xuất phát từ nhu cầu của chính các em.
Khảo sát của trung tâm này cho thấy TP.HCM cần khoảng 300.000 lao động trong năm nay. Trong đó, nhu cầu lao động có trình độ trung cấp dẫn đầu với 26%, cao đẳng 21%, đại học trở lên 24%, sơ cấp 17%, còn lại là lao động chưa qua đào tạo.
Về thu nhập, báo cáo điều tra lao động và việc làm năm 2021 của Tổng cục Thống kê cho biết, người có trình độ đại học trở lên (kể cả thạc sĩ, tiến sĩ…) có thu nhập bình quân 9,2 triệu đồng/tháng. , cao đẳng 7,1, trung cấp 6,83 và sơ cấp 6,95 triệu đồng. Nhóm cử nhân ĐH tuy có thu nhập cao hơn nhưng theo các chuyên gia, sự chênh lệch này không đáng kể so với chi phí và thời gian đào tạo của hệ ĐH so với các hệ khác.
“Vào trường THPT công lập không phải là con đường duy nhất, tùy từng học sinh mà nhà trường và gia đình cần có định hướng phù hợp”, thầy Cường nói.
Để xác định con mình phù hợp với mô hình nào, ông Cường khuyên phụ huynh nên căn cứ vào một số yếu tố như năng lực học tập qua kết quả kiểm tra định kỳ, thi thử vào lớp 10; nguyện vọng và sở thích.
Chẳng hạn, một học sinh lớp 9 ở Hà Nội được 5 điểm mỗi môn gần như không thể đậu lớp 10 ở nội thành. Vì vậy, các gia đình cần xem xét các hướng khác. Điều này giúp học sinh và phụ huynh chủ động, tránh bị sốc nếu trượt THPT.
Đây cũng là quan điểm của bà Hứa Thị Diễm Trâm, hiệu trưởng Trường THCS Hà Huy Tập, TP.HCM. Chị cho biết, nhiều em không vào được trường công đã bắt đầu tìm hiểu trường nghề, coi đây là một lựa chọn không tồi.
“Học sinh và phụ huynh sẽ có tâm lý không học nghề, khi đó các em dù có đi học cũng không yên tâm”, bà Trâm chia sẻ.
Cô Trần Thúy An, hiệu trưởng Trường THCS Minh Đức, TP.HCM, cho biết ngoài việc tư vấn cho học sinh chọn trường THPT phù hợp, trường còn hỗ trợ những em có định hướng nghề nghiệp hoặc học lực yếu. Các buổi này có sự tham gia của phụ huynh và đại diện trường dạy nghề. Các trường sẽ chia sẻ về nhóm ngành nghề đào tạo thế mạnh, bằng cấp, việc làm sau khi tốt nghiệp, lộ trình vào đại học để phụ huynh cân nhắc.
Giờ học thực hành của sinh viên Cao đẳng Bách Khoa Sài Gòn. Hình ảnh: Trường cung cấp
Không phủ nhận lợi ích của việc học nghề từ bậc phổ thông nhưng TS Lê Đông Phương, chuyên gia về giáo dục đại học và hướng nghiệp, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho rằng: Học nghề sớm không nên được lý tưởng hóa.
Theo ông, học viên sau 2 năm có thể lấy bằng trung cấp, nhưng nếu bằng lòng với tấm bằng này mà đi làm thì chỉ được xếp vào lao động trình độ thấp. Về lâu dài, Việt Nam có nhu cầu lớn về lao động trình độ cao.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, đến hết năm 2022, trong số 51,2 triệu lao động, chỉ có 11% có kỹ năng nghề cao và hơn 26% có bằng cấp và đã qua đào tạo. Tăng số lượng công nhân lành nghề được coi là một mục tiêu quan trọng.
Ông Phương cho rằng trong hơn 1.900 trường dạy nghề “quá nhiều ở trình độ thấp”. Điều này ảnh hưởng đến kỹ năng của người học, việc công nhận bằng cấp, trình độ để liên thông lên cao đẳng, đại học sau này.
Vì vậy, anh khuyên các em học sinh và gia đình nên tìm hiểu, bám sát nhu cầu thị trường, chọn ngành hoặc chương trình sẽ có cơ hội học sâu và phát triển nhiều hướng trong tương lai. Đặc biệt, thí sinh nên học THPT tại các trường CĐ có lịch sử đào tạo lâu đời, cơ sở vật chất tốt. Điều này đảm bảo quá trình liên thông của các em thuận lợi hơn thay vì phải qua trường trung cấp.
“Dù chọn hệ nào, các em không nên hài lòng với bằng cấp mà cần có ý thức nâng cao trình độ, kỹ năng, sự hiểu biết. Đây là điều nhà tuyển dụng cần ở người lao động”, ông Phương nói.
Đức Hải ở Hà Nội đã “nhắm” chương trình 9+ ngành Thiết kế đồ họa tại Cao đẳng thực hành FPT Polytechnic. Hải nói thích Công nghệ thông tin và máy tính nên học sớm để đi làm cũng tốt.
Còn Thanh Phong ở TP.HCM xác định theo học ngành Du lịch tại trường Trung cấp Kinh tế – Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh, quận 7. Nam sinh tham khảo ý kiến của nhiều người trước khi quyết định.
“Em nghĩ ai cũng có con đường riêng, miễn chọn nghề mình yêu thích. Em muốn học nghề để sớm đi làm, tự lo cho bản thân”, Phong nói và cho biết gia đình ủng hộ. phương hướng.
Thanh Hằng – Lê Nguyên
https://vnexpress.net/bo-thi-lop-10-chot-hoc-nghe-som-4598341.html
