1. Sơ đồ tư duy Chữ người tử tù ngắn gọn nhất:
2. Sơ đồ tư duy Chữ người tử tù hay nhất:
3. Dàn ý phân tích nhân vật Huấn Cao:
Mở bài:
– Về tác giả Nguyễn Tuân: người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp với một phong cách tài hoa, uyên bác.
– Giới thiệu tập truyện “Vang bóng một thời”: một trong những tập truyện đặc sắc nhất của Nguyễn Tuân, nhân vật chính là những nhà Nho tài hoa nhưng thất bại.
– Giới thiệu ngắn gọn về nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù”.
Thân bài:
Huấn Cao – người nghệ sĩ tài hoa
– Huấn Cao là một nghệ nhân trong nghệ thuật thư pháp.
– Tài năng của ông được nhắc đến một cách trân trọng trong đoạn đối thoại giữa quản giáo và bài thơ:
+ Nhân dân khắp tỉnh Sơn khen Huấn Cao viết chữ “rất nhanh, rất đẹp”.
+ “Nét chữ của ông Huấn Cao rất đẹp, rất vuông vắn… treo chữ ông Huấn Cao là của báu trên đời”
– Tài năng thể hiện ở cảnh cho chữ: “người tù bị còng vào cổ, chân bị cùm, giậm chân mà viết chữ”.
⇒ Huấn Cao thực sự trở thành một nghệ sĩ trong nghệ thuật thư pháp.
Huấn Cao – con người có chí khí bất khuất
– Huấn Cao là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống triều đình, thất bại, bị giam trong ngục chờ ngày hành quyết, nhưng khí phách và nhân sinh quan của ông luôn bất khuất, hiên ngang, hào hoa.
– Sự dũng cảm đó thể hiện rõ trong đoạn đối thoại với viên cai ngục:
+ “dọc ngang nào biết trên đầu có ai”
+ coi nhà tù thực dân như chốn không người, “ra tay tháo cũi xổ lồng như chơi”, có tài phá khóa vượt ngục.
+ “văn võ song toàn”
⇒ Lí tưởng sống cao thượng, dám chống lại triều đình mà mình căm ghét, khinh bỉ để cứu nhân dân thoát khỏi ách áp bức, bất công vô lý.
– Ngay khi vào trại giam: Bình tĩnh giũ sạch rệp trên gông
⇒ Tinh thần, khí phách của nhà Nho
– Khí phách được thể hiện qua thái độ khâm phục của viên quản ngục và thi nhân.
– Khí phách thể hiện ở thái độ của người lính: kính trọng “thằng này nguy hiểm và kiêu ngạo nhất trong bọn”.
– Khi được quản giáo đối xử đặc biệt: “Thản nhiên nhận rượu thịt” như “vẫn làm với hứng bình sinh ”.
⇒ Phong thái ung dung, kiêu hãnh, coi thường cái chết.
– Tên cai ngục khinh khỉnh đáp: “Ngươi hỏi ta muốn gì… vào đây”.
⇒ Không khuất phục trước cường quyền.
⇒ Khí phách anh hùng.
Huấn Cao – người mang thiên lương trong sáng với nhân cách cao đẹp
– Tâm hồn trong sáng, cao đẹp: “Không vì vàng bạc, quyền thế bắt tôi viết câu đối” ⇒ Trọng nghĩa, khinh bạc, chỉ dành cho người tri kỷ.
– Khi chưa biết tấm lòng của quản ngục: coi hắn là kẻ tiểu nhân
– Khi biết tấm lòng “tài hoa” của viên quản ngục: Huấn Cao nhận lời
⇒ Chỉ dành cho những người biết quý trọng tài năng và quý trọng cái đẹp.
– Huấn Cao nói với quản ngục: “thiếu một chút nữa… tấm lòng trong thiên hạ”.
⇒ Ca ngợi những người có sở thích cao quý, nhân cách cao thượng.
⇒ Huấn Cao là một anh hùng-nghệ sĩ, một thiên tài trong sáng.
Tài, khí, trời hợp nhất mới tạo nên cảnh cho chữ – “cảnh chưa từng có”.
– Hình ảnh Huấn Cao “nhòe” trên “lụa trắng gấm” trong hoàn cảnh “cổ còng, chân xiềng” trong ngục tối ⇒ kết tinh tài năng và khí phách, thiện Lương
– Trở thành biểu tượng cho sự chiến thắng của ánh sáng trước bóng tối, của cái đẹp, của cái cao cả trước cái tầm thường, bẩn thỉu.
Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật Huấn Cao
– Đặt nhân vật vào tình huống truyện độc đáo: Buổi gặp gỡ của Huấn Cao với viên cai ngục và bài thơ. Đó là cuộc gặp gỡ giữa người tử tù và viên quản giáo, tuy khác nhau về xuất thân, giai cấp nhưng lại là cuộc gặp gỡ định mệnh của những con người tài hoa.
– Nghệ thuật đối lập, tương phản: giữa ánh sáng và bóng tối, giữa cái cao đẹp với cái tầm thường, nhơ nhớp. Đặc biệt là trong cảnh cho chữ.
– Ngôn ngữ miêu tả nhân vật giàu hình ảnh: sử dụng nhiều từ Hán Việt, từ ngữ mang không khí của người xưa càng làm tăng thêm khí thế và vẻ đẹp của một thời oanh liệt.
Kết bài:
Khái quát về nhân vật Huấn Cao: người tài hoa, chí khí cao, đầu óc trong sáng
Qua hình tượng Huấn Cao cho thấy quan niệm của Nguyễn Tuân về cái đẹp, cái đẹp, cái tài phải luôn đi đôi với cái tâm, với cái thanh tao trong sáng, tự nhiên.
4. Phân tích nhân vật Quản ngục:
Mở bài:
Giới thiệu về viên quản ngục:
Truyện ngắn Chữ người tử tù là một truyện được đánh giá là đặc sắc, trong truyện có một tình huống hết sức khó xử giữa hai con người với hai số phận. Câu chuyện kể về hai con người yêu cái đẹp nhưng có địa vị xã hội trái ngược nhau, và cuộc gặp gỡ giữa hai nhân vật này cũng vô cùng đặc biệt. Nổi bật trong truyện là hình ảnh viên quản ngục, một người yêu cái đẹp nhưng lại sống trong chế độ thối nát, hãy cùng khám phá nhân vật này nhé.
Thân bài:
Sự xuất hiện của cai ngục:
– Một người trung tuổi
– Mặt như cái ao
– Quản giáo là một người điềm tĩnh, tốt bụng
Tính cách của viên quản ngục
– Quản giáo có tâm hồn trong sáng, yêu cái đẹp
– Anh ấy là một nghệ sĩ yêu nghệ thuật
– Nhà quản lý có tâm ngưỡng mộ người tài
– Ông là một nghệ sĩ có tâm hồn nghệ sĩ, trân trọng cái đẹp và các giá trị thẩm mỹ
– Người có tâm hồn trong sáng
Nhận xét chung về viên quản ngục:
– Xây dựng hình tượng nhân vật độc đáo
– Có cách dẫn dắt thể hiện sâu sắc nhân vật
– Xây dựng tình huống truyện độc đáo, tinh tế
Kết bài:
Đánh giá lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật.
5. Phân tích nhân vật Thầy Thơ lại:
Mở bài: giới thiệu về nhân vật viên quản ngục
Thân bài:
– Viên thơ lại là người giúp việc giấy tờ cho quan. Một người sắc sảo và có thiện chí.
– Sau nhiều lần thăm dò và thử thách, cai ngục đánh giá lại nhà thơ: “Có lẽ ông già này cũng là người tốt. Có lẽ ông cũng như tôi, đã chọn nhầm nghề. Một người biết yêu bản lĩnh, một người biết yêu bản lĩnh, biết thương tiếc, trân trọng người tài, nhất định không để kẻ xấu, kẻ bất cẩn.”
– Viên thơ lại chỉ là một nét phụ nhưng lại rất tinh thần, góp phần làm rõ chủ đề của tác phẩm.
Kết bài: đánh giá lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật.
6. Bài phân tích chữ người tử tù hay nhất:
Nguyễn Tuân được coi là “nhà văn lớn, người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp”, ông có một vị trí và ý nghĩa quan trọng trong nền văn học Việt Nam. Trước cách mạng, ông chạy trốn hiện thực để trở về một thời huy hoàng. Trong đó không thể không nhắc đến chữ “Chữ người tử tù” với lối viết thanh thoát truyền thống.
Chữ người tử tù được in trong tập Vang bóng một thời xuất bản năm 1940, khi đăng trên tạp chí Tao Đàn có tên là Dòng cuối, sau in thành sách thì đổi thành tập. Tác phẩm đã truyền tải được đầy đủ tinh thần của tác giả, cũng như giá trị nhân văn của tác phẩm. “Ngôn từ” là hiện thân của cái đẹp, là tài năng tạo nên cái đẹp cần được tôn vinh, ngợi ca. “Người tử tù” là đại diện cho cái ác, cần phải loại bỏ khỏi xã hội. Ngay từ nhan đề đã có những mâu thuẫn gợi ra tình huống truyện rối rắm, khơi gợi trí tò mò của người đọc. Qua đó làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm: tôn vinh cái đẹp và cái tài, khẳng định sự bất diệt của cái đẹp trong cuộc sống.
Tác phẩm có một tình huống gặp gỡ rất độc đáo và lạ lùng, chúng diễn ra trong hoàn cảnh ngục tù, những ngày cuối cùng của người tử tù Huấn Cao, một con người có ý chí và tài năng nhưng vận may đã cạn. Địa vị xã hội của hai nhân vật cũng có nhiều điểm đối lập. Huấn Cao là một nghĩa sĩ muốn đánh đổ trật tự xã hội đương thời. Quản giáo là người đứng đầu nhà tù tỉnh Sơn, đại diện cho trật tự xã hội và luật pháp hiện hành. Nhưng xét về nghệ thuật, vị trí của họ hoàn toàn đảo ngược: Huấn Cao là nhà thư pháp tài ba, người sáng tạo cái đẹp còn Huấn Cao là người yêu cái đẹp, trân trọng cái đẹp và là người sáng tạo ra vẻ đẹp. Đó là mối quan hệ mật thiết với nhau. Với tình huống truyện độc đáo, truyện phát triển hợp lý, logic, đẩy đến cao trào. Qua đó giúp bộc lộ tính cách nhân vật và làm nổi bật chủ đề của truyện: Sự bất tử của cái đẹp, sự chiến thắng của cái đẹp.
Nổi bật trong tác phẩm là Huấn Cao, người có tài viết chữ đẹp, nổi tiếng khắp nơi: “Người tỉnh Sơn vẫn khen ông viết rất nhanh, nét chữ rất đẹp”. Danh tiếng của ông được mọi người biết đến. Tài năng của ông còn gắn liền với sự khao khát, kính trọng của mọi người. Có được những bức thư của Huấn Cao là điều ai cũng mong muốn, được treo những bức thư của ông trong nhà là một niềm vui và vinh dự lớn. Tài năng của Huấn Cao không chỉ dừng ở mức bình thường mà đã đạt đến mức phi thường, siêu phàm.
Không chỉ tài hoa, vẻ đẹp của Huấn Cao còn là vẻ đẹp của một Thiên Lương trong sáng. “Khoảnh khắc” ở đây có thể hiểu là sự cao ngạo của tài năng viết văn, bởi ông ý thức được giá trị tài năng của mình, luôn nâng niu từng con chữ mình viết ra. Mỗi câu chữ ông viết ra đều là món quà Thượng đế ban tặng cho chính ông, nên ông chỉ có thể dùng những câu chữ đó để trao tặng cho trái tim của thế giới. Trong đời Người chưa bao giờ nói với ai vì quyền thế: “Tôi sinh ra không phải vì vàng bạc châu báu hay quyền thế bắt tôi viết câu đối”. Đặc biệt, tấm lòng độ lượng ấy còn thể hiện ở việc ông đồng ý cho viên quản ngục xin chữ: “Ta cảm thấy tài năng của ngươi, đó chính là tấm lòng của Huấn Cao đối với người trọng cái đẹp và cái tài.
Ở Huấn Cao, ta còn thấy ở ông vẻ đẹp của một con người có dũng khí và khí phách hơn người. Ông là người ít nói nhưng không sùng đạo, dám cầm đầu một cuộc đại loạn chống lại triều đình. Khi bị bắt, Huấn Cao vẫn giữ tư thế hiên ngang, trước sự đe dọa của tên lính áp giải, Huấn Cao không màng.
Và đẹp nhất là cảnh cho chữ, cả ba nét đẹp của ông đều hội tụ và tỏa sáng. Trên tấm vải trắng vẫn còn chữ Quảng trường Huấn Cao thể hiện khí phách, sự kiên cường của một người có khí phách. Anh ấy không chú ý đến mọi thứ xung quanh mình mà tập trung vào việc tạo ra những nét chữ tuyệt vời. Cùng với viên quản ngục xin chữ, Huấn Cao cũng thấu hiểu nỗi lòng của viên quản ngục. Trong những giây phút cuối đời, ông đã viết một bức thư cho người cai ngục, vì tài năng độc nhất vô nhị trên thế giới của mình.
Quản giáo là một người đàn ông có số phận bi thảm. Anh vốn hiền lành, trọng người ngay thẳng nhưng lại phải sống trong nhà tù – một môi trường đầy rẫy sự tàn ác, lừa lọc. Nhân cách cao thượng của anh đối lập với hoàn cảnh sống trong ngục tù, bị giam lỏng. Anh tự ý thức được bi kịch của chính mình, bi kịch đi nhầm đường, nhầm nghề. Nhưng dù vậy, quản giáo vẫn giữ được một tâm hồn đẹp, tâm hồn nghệ sĩ. Ông ao ước có chữ của Huấn Cao để treo trong nhà, không có chữ của Huấn Cao thì tiếc lắm. Nhưng xin được chữ Huấn Cao thì vô cùng khó: bản thân ông là cai ngục, nếu có thái độ vô tư, hay xin chữ Huấn Cao thì sẽ gặp rắc rối. Trong những ngày cuối cùng của ông Huấn, bọn cai ngục cư xử lạ lùng, cách ly với tử tù. Cũng như Huấn Cao, vẻ đẹp tâm hồn của viên quản ngục được thể hiện rõ nét nhất trong đoạn cho chữ. Ông kính trọng, ngưỡng mộ nên đã bất chấp tất cả để tổ chức một đêm xin chữ chưa từng có. Ba con người, ba nhân cách cao cả hội tụ để thấy nét chữ dần hiện ra…, người quản giáo khiêm nhường tiết kiệm từng đồng kẽm để làm ô chữ, với một thái độ trân trọng, ngưỡng mộ cái đẹp.
Tác phẩm đã tạo ra một tình huống truyện vô cùng độc đáo. Với nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo, mỗi nhân vật đều có vẻ đẹp riêng, thiên tài, khí phách và sự kính trọng người tài. Đồng thời, tác phẩm cũng thành công khi Nguyễn Tuân đã gợi lên một không khí xa xưa mà giờ đây chỉ còn vang vọng. Nhịp điệu các câu văn chậm rãi, thong thả góp phần tái hiện không khí cổ kính của tác phẩm. Lối viết tương phản được vận dụng khéo léo, tài tình.
Qua truyện ngắn Chữ người tử tù, Nguyễn Tuân thể hiện niềm tin vào sự chiến thắng tất yếu của cái cao cả, thiêng liêng trước cái xấu, cái ác. Đồng thời cũng thể hiện sự trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, qua đó kín đáo bày tỏ lòng yêu nước của mình. Với nghệ thuật tạo tình huống đặc sắc, ngôn ngữ tài hoa đã góp phần tạo nên thành công cho tác phẩm.
