1. Cảm nhận 2 khổ thơ cuối bài Sang thu chọn lọc hay nhất:
‘Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội và
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu’
Nếu ở khổ thơ đầu, mùa thu chỉ là một lời tiên đoán khó hiểu, bở ngỡ thì trong khổ thơ trên tác giả khẳng định mùa thu đã thực sự đến. Mùa thu ở khắp mọi nơi, rất rõ ràng và hữu hình. Dòng sông không còn dòng chảy mạnh của những ngày mưa hè mà chảy êm ả, lặng lẽ. Mọi thứ dường như chậm lại, chỉ có đàn chim là vội vã mà thôi. Vì thời tiết mùa thu lạnh nên chúng phải chuẩn bị để chống lại cái giá rét mùa đông. Phải rất nhạy bén mới có thể phát hiện được sự khởi đầu của đàn chim, bởi mùa thu vừa mới bắt đầu, rất nhẹ nhàngvà khó nhận biết. Góc nhìn của nhà thơ dần dần từ dòng sông vươn lên bầu trời cao rộng bao la.
‘Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu’
Cách miêu tả cảm giác giao mùa của tác giả rất thú vị. Đây là phát hiện rất mới và độc đáo của Hữu Thỉnh. Mùa thu vừa mới bắt đầu nên mây hè có thể thảnh thơi duyên dáng ‘vắt nửa mình sang thu’. Vẫn đang là mùa hè và đang là giữa thu nên những đám mây lụa mềm mại bồng bềnh trên bầu trời. Vì vậy mà sự sinh động và biểu cảm của bức tranh giao mùa được trở nên rõ nét hơn.
Ở khổ thơ cuối, nhà thơ thể hiện khoảnh khắc giao mùa không còn bằng cảm xúc trực tiếp mà bằng sự suy nghĩ, chiêm nghiệm.
‘Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi’
Nắng cuối hè vẫn gay gắt, chói chang nhưng đã nhạt dần. Những cơn mưa lớn đã giảm bớt trong những ngày này khi mùa thay đổi. Trời vẫn nắng, vẫn mưa, có sấm sét như mùa hè nhưng ở một mức độ khác. Lúc này, không còn giông bão hay mưa rào bất chợt nữa. Hai câu thơ cuối gợi lên nhiều suy nghĩ, liên tưởng thú vị.
‘Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi’
Giọng điệu của bài thơ sâu sắc hơn rất nhiều, bài thơ không chỉ là một câu chuyện, một cảm xúc mà còn là sự suy tư, chiêm nghiệm. Hai từ ‘hàng cây đứng tuổi’ gợi lên trong lòng người đọc nhiều liên tưởng khác nhau. Cuộc đời con người giống như một cái cây. Trẻ, trưởng thành và già. Có phải tuổi cây bằng tuổi người không? Hình ảnh này vừa mang ý nghĩa hiện thực vừa mang tính biểu tượng. Sự trưởng thành, bình lặng của cây cối trước giông bão mùa thu cũng là trải nghiệm và sự trưởng thành của con người khi về già. Phải chăng mùa thu trong cuộc đời đồng nghĩa với việc kết thúc những tháng ngày sôi động, bốc đồng của tuổi trẻ và mở ra một mùa mới, một không gian mới sâu sắc hơn, êm ả hơn và vững vàng hơn? Vào thời kỳ “mùa thu”, con người không còn bỡ ngỡ trước thế giới bên ngoài và những ảnh hưởng bất thường trong cuộc sống.
Ngày xưa, khi nghĩ đến mùa thu, người ta hay nghĩ đến những chiếc lá vàng rơi ngoài ngõ, tiếng lá khô xào xạc… đó đều là những nét đặc trưng của mùa thu. Nhưng khi người đọc đến với ‘Sang thu’ của tác giả Hữu Thỉnh, chúng ta chợt nhận ra mùi ổi, sương mù, dòng sông, đám mây và ánh nắng. Những điều quen thuộc đó cũng là nét đặc trưng của mùa thu Việt Nam, cũng là nét quyến rũ của ‘Sang thu’
Bài thơ kết thúc theo trình tự tự nhiên. Đây cũng là sự phát triển cảm xúc của tác giả vào đầu mùa thu. Bài thơ này làm độc giả nhớ đến khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp của các nước phía Bắc trong thời khắc giao mùa hạ thu. Thơ Hữu Thỉnh có cái gì đó sâu sắc và khiêm tốn, rất phù hợp với cách nghĩ và cách nói của người dân nông thôn. Đây là bài thơ khiến người ta cảm nhận được tâm hồn dịu dàng của nhà thơ, tràn đầy đam mê và tình yêu thiên nhiên. Một bài thơ ngắn với thể thơ đơn giản 5 chữ, ngôn từ đơn giản nhưng ý nghĩa sâu sắc, hình ảnh giản dị nhưng gợi cảm. Nhà thơ đã vẽ nên những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp với nhiều cảm xúc tinh tế. Đọc thơ Hữu Thỉnh khiến chúng ta càng yêu quê hương hơn và cảm thấy cần phải góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp hơn.
2. Cảm nhận 2 khổ thơ cuối bài Sang thu chọn lọc đặc sắc nhất:
Thời điểm giao mùa có lẽ là thời điểm đẹp nhất của thiên nhiên. Khoảnh khắc ấy truyền sự rung động nhẹ nhàng vào trái tim chúng ta và khiến cho chúng ta cảm thấy như giao hòa và đồng điệu. Bài thơ thể hiện rõ nhất điều này là “Sang Thu” của Hữu Thỉnh. Bài thơ đã nói lên những cảm xúc vô cùng tinh tế của nhà thơ về sự thay đổi của thiên nhiên khi giao mùa từ hạ sang thu. Hai khổ thơ cuối của bài thơ “Sang thu” thể hiện sâu sắc tình cảm êm đềm, nhẹ nhàng của nhà thơ đối với thiên nhiên và cuộc sống.
Từ những cảm nhận vô hình ở khổ thơ đầu, những cảm nhận hữu hình hiện lên ở khổ thơ thứ hai. Bức tranh mùa thu được miêu tả ở tầm xa hơn, cao hơn, từ mặt đất nhìn hướng lên bầu trời.
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Cụm từ “dềnh dàng” có nghĩa là thong thả, chậm lại, từ từ, như đang trầm lại. Ngược lại với khung cảnh này là hình ảnh những đàn chim bắt đầu một cách “vội vã”, nhưng đó mới chỉ là khởi đầu của “vội vã”, vội vã mới chớm, bắt đầu. Khi những đàn chim đua nhau bay về nơi phương nam để tìm nơi trú ẩn khỏi cái lạnh của mùa thu sắp tới. Không như dòng sông chảy chậm rãi kia. Sự đối lập của hai từ “dềnh dàng” và “vội vã” giúp chúng ta hiểu được vẻ đẹp hiện thực của mùa thu.
Nhà thơ Hữu Thỉnh đã mô tả tâm trạng của mùa mới bằng những lời thú vị:
“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Dù đang là mùa thu nhưng những đám mây này khiến bản thân tác giả cảm thấy hoài niệm. Nghệ thuật nhân hóa thể hiện sự níu kéo, muốn làm cho thời gian làm sao có thể trôi chậm lại, khoản hãy chuyển mình sang thu. Hình ảnh này tuy có tính tạo hình trong không gian nhưng nó lại mang ý nghĩa thể hiện sự vận động của thời gian. Mây là có thực, ranh giới của mùa chỉ là ảo, là sản phẩm của trí tưởng tượng hết sức thơ mộng và độc đáo của nhà thơ.
Ở khổ thơ cuối, chúng ta chợt nhận ra vẻ đẹp của bài thơ này nằm ở vẻ đẹp của sự giao mùa, vẻ đẹp của tâm hồn con người khi giao cảm với thiên nhiên, lắng nghe thiên nhiên và dự cảm:
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”
Mùa thu đã đến, những tia nắng cuối hạ vẫn gay gắt, chói chang nhưng đang dần yếu đi. Những ngày chuyển mùa vừa qua, cơn mưa ào ạt đã bớt đi nhiều hơn. “Nắng mưa”, hai hình ảnh tương phản nhau. Tia nắng là hiện tại, còn mưa lại là chuyện quá khứ. Hai hình ảnh tương phản này một lần nữa cho thấy mọi việc đều khiến cho người đọc cảm nhận được chủ động ngập ngừng của vạn vật trước sự chuyển động của thời gian.
Ngay cả khi mùa thu đến, tiếng sấm cũng không làm cây cối giật mình. “Hàng cây đứng tuổi” gợi đến hình ảnh một người từng trải qua bao giông bão, còn “sấm” là yếu tố ngoại cảnh bất ngờ:
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”
Khi một người từng trải qua bao nhiều khó khăn trong cuộc sống, thì không thể dễ bị lay động bởi những tác động bất ngờ từ bên ngoài. Hữu Thỉnh từng tâm sự với những hình ảnh có giá trị tả thực về phong cảnh và thiên nhiên. “khi con người ta đã từng trải thì sẽ vững vàng hơn, trước những tác động của ngoại cảnh, bất ngờ”.
Hai khổ thơ cuối của bài thơ “Sang thu” không chỉ khơi dậy trong người đọc một cảm nhận mới về mùa thu quê hương mà còn làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương trong mỗi trái tim. Bài thơ này là một bức tranh thiên nhiên quê hương giản dị, để mỗi người có thể nhìn thấy hình ảnh quê hương, hình ảnh tâm hồn của chính bản thân mình. Bằng cách miêu tả mùa thu bằng bước chuyển của vạn vật, Hữu Thỉnh đã tạo nên một quan điểm độc đáo, một góc nhìn riêng, một cái lối miêu tả riêng, thoát khỏi quy ước và khẳng định vị thế của mình trên con đường sáng tạo nghệ thuật.
3. Dàn ý cảm nhận 2 khổ thơ cuối bài Sang thu chọn lọc hay nhất:
a. Mở đầu:
– Giới thiệu bài thơ ‘Sang thu’ của tác giả Hữu thỉnh và chia sẻ những suy nghĩ, quan điểm chung về hai khổ thơ cuối.
(Lưu ý: Bài thơ này thể hiện những cảm xúc tinh tế của nhà thơ khi thế giới chuyển từ hạ sang thu. Vì chỉ có ba khổ, mỗi câu năm chữ nên cảm xúc, hình ảnh, sức gợi của bài thơ này rất mới.)
b. Nội dung chính:
– Khổ thơ thứ hai: Phong cảnh mùa thu của đất trời và những tâm tình dịu dàng của nhà thơ
+ Không gian nghệ thuật của tranh mùa thu trải dài vô cùng rộng lớn từ dòng sông cho tới bầu trời nơi từng đàn chim bay qua.
+ Mặt khác hình tượng nhân hóa: ‘sông dềnh dàng’, ‘chim vội vã’ → Thể hiện sự chuyển mùa của mùa thu.
+ Dòng sông ‘dềnh dàng’ vào mùa thu, khi thời tiết êm đềm, lặng gió nên dòng sông chảy chậm rãi, thong thả.
+ Những con chim đang “vội vàng”. Chúng phải bận rộn hơn vì mùa thu đã qua và không còn nhiều thời gian để tìm chỗ ở và thức ăn cho mùa đông.
+ Hình ảnh về khoảnh khắc giao mùa độc đáo và tinh tế: “Mây mùa hè” ~ ‘vắt nửa mình sang thu’ → Mùa hè dường như vẫn còn đọng lại.
+ Đặc điểm nghệ thuật: những hình ảnh, sự vật mang không khí và thơ mộng được khắc họa một cách sống động và có hồn bằng các nghệ thuật tương phản, tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho thời điểm chuyển sang mùa thu.
– Khổ thơ thứ ba: Những biến chuyển biến âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu
+ Dần dần mùa thu đang đến, nắng vẫn còn nhưng đã nhạt, mưa ít, sấm cũng ít đi, “hàng cây đứng tuổi” – hiện thân của những cây cổ thụ lâu năm.
⇒ Vẫn còn những dấu hiệu của mùa hè nhưng chúng đang mờ dần.
+ Nghệ thuật ẩn dụ tạo nên nét độc đáo cho bài thơ. Sấm báo hiệu những thay đổi bất thường, hàng cây cổ thụ chỉ những con người có kinh nghiệm, từng trải sẽ vững vàng hơn.
c. Kết bài:
– Giá trị nội dung nghệ thuật: cách sử dụng ngôn từ độc đáo, cảm nhận tinh tế, giọng thơ nhẹ nhàng.
