Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên mang âm hưởng lời ru ngọt ngào quen thuộc nhưng thể hiện rõ nét những suy tư, khám phá về một đề tài gần gũi, quen thuộc. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chủ đề, ý nghĩa nhan đề bài thơ Con cò để bạn đọc hiểu rõ hơn về tác phẩm này. Xin vui lòng tham khảo.
1. Về tác giả Chế Lan Viên:
– Chế Lan Viên sinh năm 1920, mất năm 1989.
– Tên khai sinh là Phan Ngọc Hoan.
– Quê quán: huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị nhưng nhà văn lớn lên ở tỉnh Bình Định.
– Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, Chế Lan Viên nổi tiếng trong phong trào Thơ mới qua tập thơ “Điêu tàn”.
Chế Lan Viên là một trong những tên tuổi hàng đầu của văn học Việt Nam thế kỷ 20.
– Năm 1966, Chế Lan Viên được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
– Một số tác phẩm tiêu biểu: Hoa tàn, Gửi em, Hoa mỗi ngày – Chim báo bão, Đối thoại mới, Hoa trên đá I, II…
2. Giới thiệu bài thơ Con cò:
2.1. Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ Con cò được sáng tác năm 1962.
Tác phẩm đã được in trong tập Hoa thường – Chim báo bão xuất bản năm 1967.
2.2. Cách trình bày:
Bài thơ có thể chia làm ba phần:
Phần 1. Từ đầu đến “Sữa mẹ dồi dào, con say giấc nồng”: Hình ảnh con cò lớn lên theo lời ru thuở ấu thơ.
Phần 2. Tiếp đến “Và trong câu nói mát rượi…”: Hình ảnh con cò trong tiềm thức của đứa trẻ.
Phần 3. Phần còn lại: Hình ảnh thân cò là biểu tượng cho tình mẹ.
2.3. Tiêu đề:
Trong văn học và dân gian, con cò thường được dùng làm biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân, người phụ nữ. Dù cuộc sống có khó khăn, vất vả nhưng họ vẫn giữ được sự giản dị và đồng cảm.
Trong một bài thơ, hình ảnh con cò trở thành biểu tượng của tình mẫu tử. Mẹ luôn lo lắng và chăm sóc cho con đến hết cuộc đời, dù con đã trưởng thành. Bạn luôn là trái tim của tôi, và tôi sẽ luôn ở bên cạnh bạn, bảo vệ và nuôi dưỡng bạn. Nếu em bé đi xa, con cò sẽ trở thành người bạn đồng hành thay mẹ, an ủi và chăm sóc em bé.
Ý nghĩa nhan đề “con cò”:
Văn học ngàn đời nay đã cống hiến biết bao những lời tốt đẹp ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp nhưng đề tài quen thuộc ấy vẫn là mảnh đất màu mỡ cho các nhà thơ khám phá. Một trong những bài thơ còn vang mãi trong lòng người đọc nhiều thế hệ về tình cảm ấy là bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên. Vậy hình ảnh con cò trong nhan đề có ý nghĩa gì và vì sao tác giả lại lấy nhan đề là “Con cò”?
Bài thơ Con cò được viết năm 1962, in trong tập “Hoa thường, chim giông” của nhà thơ Chế Lan Viên. Đoạn thơ mang âm hưởng lời ru quen thuộc, ngọt ngào nhưng thể hiện rõ chất triết lý giúp người đọc suy ngẫm, khám phá về một đề tài quen thuộc, gần gũi. từ tên tác phẩm.
“Con cò” là hình ảnh trung tâm xuyên suốt và trải dài suốt bài thơ. Hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao nhưng lại mang những ý nghĩa tượng trưng và phát triển mới.
Trước hết, con cò là hình ảnh quen thuộc trong ca dao Việt Nam xưa. Đoạn đầu của bài thơ, hình ảnh con cò cũng được trích dẫn trực tiếp từ ca dao, ít nhiều cho thấy sự phong phú về mặt ý nghĩa của hình ảnh con cò. Đó là “Con cò vừa bay vừa kêu/ Bay từ cổng vào cánh đồng”
Những câu thơ này gợi lên không gian quen thuộc và cuộc sống nhàn nhã, thanh bình ngày xưa. Hình ảnh “con cò một mình/ Con cò phải đi kiếm mồi” gợi cho ta nhớ đến câu ca dao: “Con cò đi ăn đêm/ Đậu cành mềm, lộn cổ xuống ao”
Có nét gì giống nhau giữa hình ảnh con cò đang bơi lội kiếm ăn và hình ảnh người mẹ lam lũ cần mẫn, dù gặp hoàn cảnh khó khăn vẫn lương thiện, ngay thẳng, trong sáng. Rồi chúng tôi chợt nhớ đến câu nói: “Con cò lặn lội bờ sông/ Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc”. Con cò là biểu tượng của làng quê Việt Nam thanh bình yên ả, là hình ảnh người mẹ một nắng hai sương, chịu thương chịu khó, cần lao. Con cò cũng đi vào tâm hồn trẻ thơ một cách vô thức, gắn bó với trẻ trên mọi chặng đường của cuộc đời từ tuổi ấu thơ đến khi trưởng thành. Từ thuở nằm trong nôi, nghe lời ru của mẹ, tôi chưa hiểu ý cò: “Chưa biết con cò, con vạc/ Chưa biết cành mềm con hát” và con cò. đã trở thành bạn. Bạn đồng hành của con bạn trên đường đến trường:
“Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh cò hai em đắp đôi
Lớn lên theo cò đi học
Cánh cò trắng bay dưới gót chân…”
Và hình ảnh con cò đã trở thành biểu tượng của người mẹ, người mẹ luôn dìu dắt, đùm bọc, che chở cho con trên mọi chặng đường của cuộc đời. Quy luật tình cảm ấy có ý nghĩa trường tồn, rộng lớn và sâu sắc mà nhà thơ chiêm nghiệm qua những câu thơ: “Con ơi, lớn vẫn là mẹ/ Đã ra đi, còn nằm trong lòng mẹ”. Trong mắt và trái tim mẹ luôn có con mặc dù lớn lênDù trưởng thành đến đâu, con vẫn cần tình yêu thương và sự chăm sóc của mẹ. Trái tim của một người mẹ là, Dù bạn ở đâu, luôn dõi theo, bảo vệ và chăm sóc bạn. Điều Cái này cũng đã được Nguyễn Du trải nghiệm sâu sắc: “Ta đi hết kiếp người/ Lời ru của mẹ cũng không nguôi”. Con cò là lời ru của mẹ, là cuộc đời của cha, là cả thiên nhiên đất trời che chở nuôi nấng con lớn lên. Hình ảnh con cò đã làm nổi bật tư tưởng cũng như tình cảm chủ đạo của tác phẩm, đó là tình mẹ dành cho con, sự thiêng liêng, bất diệt của tình mẹ đối với mỗi con người. Không chỉ vậy, hình ảnh con cò còn làm nổi bật triết lý sống, những suy tư làm nên phong cách thơ Chế Lan Viên. Cách xây dựng hình ảnh vừa thực vừa tượng trưng với nhiều lớp nghĩa xa gần đã mang đến cho người đọc những bài học nhận thức, giáo dục, dạy chúng ta biết sống đẹp, có ý nghĩa trên đời. mạng sống.
Bài thơ “Con cò” tuy không phải là một trong những bài thơ hay nhất của Chế Lan Viên nhưng ít nhiều bài thơ đã thể hiện phong cách nghệ thuật của ông. Với ý nghĩa nhan đề này, bài thơ đã góp thêm vào nguồn thơ phong phú về mẹ, về tình mẫu tử những tiếng nói mới, một khúc hát tha thiết, sâu lắng.
2.4. mạch cảm xúc:
Mạch cảm xúc được phát triển theo ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh con còmở tiêu đề bài thơ là hình ảnh con cò trong câu ca dao đã theo lời ru của mẹ đi vào tiềm thức của trẻ thơ. sau đó, Hình ảnh con cò tượng trưng cho tình mẹ suốt đời nuôi con của trẻ em. Và kết thúc là những tình cảm sâu sắc về tình mẹ và ý nghĩa của lời ru qua hình ảnh con cò.
2.5. Nghệ thuật:
– Vận dụng sáng tạo ca dao, thơ rút ra những suy ngẫm sâu sắc.
– Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị.
– Giọng thơ tha thiết, ngọt ngào, sâu lắng và giàu chất triết lí,…
3. Hướng dẫn phân tích bài thơ “Con cò” của nhà thơ Chế Lan Viên:
Một. Hình ảnh con cò theo lời ru đối với tuổi thơ của con:
– Hình ảnh “con cò”: là ẩn dụ chỉ người phụ nữ Việt Nam xưa cần cù lao động nhưng giàu đức hi sinh.
– Hình ảnh con cò được gợi trực tiếp từ những câu ca dao, câu hát quen thuộc được dùng làm lời ru cho bé ngủ: “Con cò bay… Con cò sợ búp măng”.
=> Hình ảnh con cò dần đi vào thế giới tinh thần của trẻ thơ từ thuở ấu thơ.
b. Hình ảnh con cò trong tiềm thức của trẻ thơ:
– Từ trong lời ru của mẹ, con cò đã đi vào tiềm thức làm quen với trẻ thơ, rồi cò trở thành người bạn thân thiết theo bước chân trẻ thơ.
– Con cò gắn bó với con người ta từ thuở còn nằm trong nôi, khi lớn lên, từ khi đi học cho đến khi trưởng thành
=> Cánh cò không ngừng bay qua không gian và thời gian, theo từng ước mơ, khát khao theo bước chân con lớn lên.
c. Hình ảnh con cò là biểu tượng của tình mẹ:
– Quy luật thiêng liêng của tình mẫu tử “Dù con có gần bên… cò mãi thương con”: Trong bất cứ hoàn cảnh nào, tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành cho con là không thay đổi.
– Khẳng định triết lý không thay đổi “Con lớn lên vẫn là con của mẹ/ Con sẽ theo mẹ đi hết cuộc đời”: Con dù đã khôn lớn, trưởng thành nhưng với mẹ vẫn là con Hằng ngày. Mẹ và anh vẫn yêu thương và quan tâm đến em.
