Có nên cho trẻ sơ sinh xem ti vi? Liệu xem tivi có làm trẻ nguy cơ bị tự kỷ?

Trong thời đại ngày nay, gia đình nào cũng có ít nhất 1 chiếc ti vi trong nhà. Ba mẹ thường cho em bé ngồi trước ti vi để tranh thủ làm những công việc như cho ăn hay thay tã.

Mỗi lần cho bé xem ti vi, ba mẹ sẽ thấy bé vô cùng thích thú, nhưng liệu có nên cho trẻ sơ sinh xem ti vi?

Việc này nghe có vẻ thuận tiện, nhưng để trẻ sơ sinh nhìn chằm chằm vào tivi có thể sẽ rất có hại. Trẻ sơ sinh dễ dàng bị thu hút bởi những hình ảnh sặc sỡ, tươi sáng của tivi và cũng có thể bị nghiện. Bên cạnh đó, việc xem tivi có thể khiến bé nhìn chằm chằm vào màn hình, điều này không có ích cho trẻ.

Hãy cùng chuyên mục Giáo dục sớm 0 – 6 tuổi của truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn đọc tiếp bài viết dưới đây để tìm hiểu những tác động của việc xem tivi đối với trẻ sơ sinh và các giải pháp thay thế để tách trẻ khỏi thiết bị điện tử.

1Trẻ sơ sinh có được xem ti vi không?

Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo không nên cho trẻ nhỏ hơn 18 tháng tiếp xúc với các màn hình điện tử. Vì vậy, trẻ sơ sinh không nên xem ti vi và cả các thiết bị điện tử có màn hình khác, chẳng hạn như điện thoại thông minh và máy tính bảng.

Trẻ lớn hơn và trẻ mới biết đi cũng không được khuyến khích xem tivi.

Không nên cho trẻ nhỏ hơn 18 tháng tiếp xúc với các màn hình điện tử (Ảnh: Canva)

Trẻ mới biết đi từ 18 đến 24 tháng có thể sử dụng các ứng dụng giáo dục chất lượng cao trên điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng cùng với cha mẹ trong vài phút mỗi ngày. Trẻ em trên 2 tuổi có thể dùng thử các ứng dụng chất lượng cao không quá một giờ mỗi ngày.

2Ảnh hưởng của việc xem ti vi đối với trẻ sơ sinh

Một số nghiên cứu và các chuyên gia chỉ ra rằng việc xem ti vi thường xuyên có thể gây tác động xấu đến sự phát triển lành mạnh của trẻ về lâu dài. Xem ti vi gây ra những ảnh hưởng sau đây đối với trẻ.

• Ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ

Xem ti vi không mang lại lợi ích gì cho trẻ sơ sinh vì chúng còn quá nhỏ để hiểu những hình ảnh được xem trên ti vi. Trẻ sơ sinh xem ti vi vì chúng thấy những hình ảnh tươi sáng và đầy màu sắc hấp dẫn.

Trẻ không thể hiểu và xác định sự tương đương trong thế giới thực với hình ảnh của ti vi. Ví dụ, một em bé có thể xem quảng cáo trên ti vi về một món đồ chơi mà trẻ đã có sẵn. Tuy nhiên, trẻ sẽ không nhận ra rằng đó chính là món đồ chơi mà chúng cầm trên tay.

Việc xem ti vi thường xuyên có thể khiến trẻ tập trung chủ yếu vào nội dung ti vi và bỏ qua các hoạt động trong thế giới thực. Về lâu dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc xem ti vi không mang lại lợi ích nhận thức nào cho trẻ sơ sinh, và không có lý do gì để cho trẻ xem ti vi.

• Vấn đề chậm nói và ngôn ngữ

Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, trung bình ba mẹ nói 940 từ mỗi giờ khi chơi với con. Tuy nhiên, con số này giảm xuống còn 770 chỉ bằng cách bật ti vi ở chế độ nền mà không có ai xem.

Do đó, số lượng từ ba mẹ nói với trẻ có thể giảm đi đáng kể nếu trẻ mải mê xem tivi. Và còn có thể giảm nhiều lần nếu các con dành phần lớn thời gian thức để xem ti vi.

Trẻ sơ sinh học tốt nhất khi tương tác với ba mẹ và những người chăm sóc khác. Tuy nhiên, ti vi có thể chiếm mất thời gian cải thiện kỹ năng ngôn ngữ của trẻ, ảnh hưởng đến kỹ năng nói và giao tiếp.

• Ảnh hưởng đến thị lực

Khi xem ti vi, trẻ em có xu hướng chớp mắt ít hơn người lớn. Nhìn chằm chằm vào ti vi liên tục có thể gây đau mắt, đỏ mắt và mờ mắt. Đôi mắt của trẻ liên tục tập trung vào hình ảnh gần trên ti vi. Điều này khiến trẻ khó tập trung vào các vật thể ở xa ngay lập tức và mắt có thể mất vài giờ để điều chỉnh lại.

Nhìn chằm chằm vào ti vi liên tục có thể gây đau mắt, đỏ mắt và mờ mắt (Ảnh: Canva)

Việc xem tivi thường xuyên có thể làm trầm trọng thêm tất cả các vấn đề về mắt và thị lực trong thời gian ngắn. Nó có thể làm tăng nguy cơ trẻ phát triển cận thị sớm và bắt buộc phải đeo kính thuốc.

• Cản trở các hoạt động có lợi khác

Theo Frederick Zimmerman, Phó Giáo sư Dịch vụ Y tế, Đại học Washington, việc xem ti vi làm mất thời gian của các hoạt động phù hợp với sự phát triển của trẻ hơn như giao tiếp với ba mẹ hoặc người chăm sóc, chơi tự do với đồ chơi của trẻ.

Trẻ càng xem tivi nhiều, ba mẹ càng có ít thời gian cho các trò chơi và hoạt động rèn luyện sức khỏe và cải thiện các mốc phát triển của trẻ. Thông thường, trẻ sơ sinh sẽ học được nhiều hơn từ nét mặt, giọng nói và ngôn ngữ cơ thể của ba mẹ so với những gì trẻ có thể học từ truyền hình.

Ngoài ra, hình ảnh trên ti vi không thể thay thế cho các hoạt động trong thế giới thực.Ví dụ: một quả bóng lăn trên sàn sẽ cung cấp chế độ xem ba chiều hơn là chế độ xem hai chiều của video quả bóng lăn trên ti vi.

Quả bóng lăn trong đời thực sẽ kích thích thị giác của trẻ, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, khả năng phán đoán khoảng cách tốc độ và thậm chí là các kỹ năng xã hội, mà ti vi không bao giờ có thể kích thích được.

• Ảnh hưởng đến thói quen ăn uống

Nghiên cứu chỉ ra rằng vừa ăn vừa xem ti vi có thể cản trở khả năng nhận biết cảm giác no của não, gây ra tình trạng ăn quá nhiều. Tuy nhiên, một số trẻ có thể ăn ít hơn mức cần thiết do bị phân tâm bởi ti vi.

Mặc dù không có nghiên cứu cụ thể nào trên trẻ sơ sinh, nhưng cũng có thể dẫn đến kết quả tương tự, đặc biệt là ở những trẻ lớn hơn, những trẻ phụ thuộc nhiều hơn vào thức ăn dặm. Việc xem ti vi có thể cản trở thói quen ăn uống lành mạnh, làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng (béo phì hoặc nhẹ cân) về lâu dài.

Nghiên cứu chỉ ra rằng vừa ăn vừa xem ti vi có thể cản trở khả năng nhận biết cảm giác no của não (Ảnh: Canva)

• Ảnh hưởng đến giấc ngủ

Xem ti vi thường xuyên có thể ảnh hưởng đến thói quen ngủ và giờ đi ngủ của trẻ. Vấn đề có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu trẻ xem ti vi vào buổi tối. Việc này có thể làm giảm số giờ ngủ vào ban đêm.

Lý do đằng sau sự rối loạn của giấc ngủ có thể là do nội dung truyền hình giữ cho não bộ ở trạng thái hoạt động ngay cả khi tạm ngừng xem ti vi. Một số màn hình ti vi phát ra ánh sáng xanh, có thể ngăn chặn việc tiết melatonin, một loại hormone điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức.

3Các hoạt động thay thế cho việc xem ti vi cho trẻ sơ sinh

Ba mẹ có thể thử các lựa chọn thay thế cho việc xem ti vi để đánh lạc hướng và khuyến khích trẻ tham gia các trò chơi vận động khác mang lại nhiều lợi ích hơn.

• Trò chơi thân thiện với em bé

Các trò chơi cho bé có thể mang đến rất nhiều cơ hội để ba mẹ trò chuyện và tương tác với các con. Ba mẹ không cần bất kỳ thời gian cụ thể nào để chơi. Mang theo đồ chơi hoặc chơi các trò chơi bất cứ khi nào trẻ chán hoặc quấy khóc.

Một số đồ chơi có âm thanh phát ra từ hoặc chữ cái, giúp phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ba mẹ cũng có thể chơi các trò chơi truyền thống như trò ú òa.

• Cho em bé tham gia vào các hoạt động hàng ngày

Thay vì đặt trẻ trước ti vi khi ba mẹ cần làm các công việc hàng ngày của mình, hãy để trẻ cùng tham gia vào hoạt động đó. Ví dụ, khi đang nấu ăn trong bếp, hãy đặt trẻ trên chiếc ghế cao, đưa cho trẻ một vài chiếc thìa nhựa và để trẻ tự chơi với những vật dụng đó.

Hãy để trẻ nghịch quần áo trong khi ba mẹ đang gấp gọn quần áo của cả nhà. Nói chuyện với trẻ và mô tả những gì mà ba mẹ đang làm. Trả lời trẻ khi trẻ cố gắng nói chuyện.

Các trò chơi liên quan đến giác quan: Một ví dụ tuyệt vời về trò chơi giác quan là cung cấp cho các loại sơn/màu có thể ăn được để tạo ra các tác phẩm khác nhau trên giấy. Ba mẹ có thể chuẩn bị sơn/màu ăn được bằng nước cốt dừa. Các bé lớn hơn có thể chơi với đất nặn an toàn.

Gương an toàn cho trẻ nhỏ cũng rất tốt trong việc kích thích thị giác của em bé so với màn hình TV. Đồ chơi và trò chơi cảm giác giúp bé say mê, giảm nhu cầu xem ti vi.

• Đọc sách

Ba mẹ có biết CDC khuyến nghị đọc sách cho trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi không? Đọc là một trong những hoạt động tốt nhất để khuyến khích việc đạt được kịp thời các mốc quan trọng liên quan đến giọng nói của trẻ.

Chọn những cuốn sách có chữ lớn và hình minh họa đầy màu sắc. Chỉ vào một hình ảnh và nói tên của nó. Ba mẹ có thể đố những trẻ lớn hơn chỉ vào hình tương ứng với tên mà ba mẹ đọc.

Bài viết liên quan: Lợi ích của việc đọc sách cho trẻ mà ba mẹ không nên bỏ qua

• Hát các bài đồng dao, bài hát ru và bài hát thông thường

Hát một bài hát hoặc bài đồng dao tự chọn. Hãy nhìn vào trẻ khi ba mẹ hát để trẻ biết rằng ba mẹ đang hát cho trẻ nghe. Hãy khuyến khích trẻ hát cùng, ngay cả khi trẻ chỉ ậm ò trong miệng. Luôn giữ thái độ vui vẻ và dử dụng các loại đồ chơi khác như lục lạc để làm cho hoạt động này trở nên thú vị hơn.

• Vui chơi ngoài trời

Cha mẹ sử dụng xe đẩy cho bé đi dạo công viên hoặc đến bãi biển. Tổ chức một bữa ăn ngoài trời và để trẻ ngồi dưới bóng cây và ngắm nhìn khung cảnh khác nhau của cây cối, chim muông và con người.

Trẻ lớn hơn có thể được khuyến khích bò để khám phá, đối với trẻ mới biết đi có thể nắm tay ba mẹ và đi dạo. Hoạt động ngoài trời giúp kích thích nhận thức của trẻ tốt hơn so với việc xem những hình ảnh chuyển động trên màn hình ti vi.

Bài viết liên quan: Bí quyết giúp thành viên trong gia đình vừa vui lại khoẻ: Làm vườn!

4Xem ti vi có gây ra chứng tự kỷ không?

Không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc trẻ sơ sinh xem ti vi thường xuyên có thể trực tiếp gây ra hoặc làm tăng nguy cơ mắc chứng tự kỷ.

Một nghiên cứu cho thấy việc trẻ 12 tháng tuổi tiếp xúc lâu với màn hình có liên quan đến chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ 3 tuổi và tỷ lệ mắc bệnh ở các bé trai nhiều hơn. Tuy nhiên, chứng tự kỷ có thể có một số nguyên nhân và cần có các nghiên cứu sâu hơn để chứng minh.

5Các câu hỏi thường gặp

1. Thời gian xem ti vi trung bình cho trẻ mới biết đi là bao lâu?Theo báo cáo, ở Mỹ, trẻ em từ 2 – 8 tuổi dành khoảng 2 giờ trước ti vi. Trong khi đó, những trẻ dưới 2tuổi, dành khoảng một giờ trước ti vi hoặc màn hình các thiết bị điện tử.

2. Ti vi có khiến trẻ thức nhiều hơn không?

Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, việc cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ tiếp xúc với màn hình điện tử hoặc ti vi trước 18 tháng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lịch trình ngủ và sự chú ý của trẻ. Vì vậy, ba mẹ nên không khuyến khích trẻ xem ti vi cho đến khi trẻ được khoảng 1,5 tuổi.

Có rất nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh việc cho trẻ xem ti vi. Đôi khi, ba mẹ cũng có những câu hỏi về thời điểm có thể cho trẻ xem ti vi và thời lượng sử dụng thiết bị phù hợp. Các chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế tối đa việc sử dụng màn hình cho trẻ nhỏ hơn 18 tháng tuổi.

Ngồi trước ti vi trong thời gian dài có thể tác động xấu đến sự phát triển trí não, phát triển ngôn ngữ và giao tiếp, thị lực, tăng trưởng thể chất, v.v. Thay vào đó, hãy cho trẻ tham gia các hoạt động hoặc sở thích thú vị khác để tách trẻ ra khỏi màn hình ti vi.