Cựu chiến binh 25 năm đi tìm đồng đội

Một buổi chiều cuối năm 2022, khi chiếc xe bán tải màu trắng về đến đầu làng, anh Đạt thấy hàng trăm người dân xã Phong Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) đứng đợi. Trên xe anh là hài cốt của liệt sĩ Lê Văn Ninh, người con của làng lên đường nhập ngũ cách đây 45 năm nay đã được trở về.

Chị Mai Thị Ngọc, 39 tuổi, cháu dâu liệt sĩ cho biết, mộ của chú chị được an táng ở khu vực Núi San, huyện Châu Đốc (An Giang) từ nhiều năm nay nhưng hoàn cảnh gia đình khó khăn nên không thể bốc mộ. nhận nó.

Biết được nguyện vọng đó, cựu chiến binh Đỗ Tuấn Đạt, 75 tuổi, ở quận Thanh Xuân (Hà Nội) đã tình nguyện chạy xe gần 2.000 km vào An Giang đưa hài cốt liệt sĩ về quê. “Là người lạ nhưng chú Đạt rất tận tình giúp đỡ gia đình. Điều đó khiến chúng tôi rất cảm kích”, chị Ngọc, 39 tuổi, nói.

Liệt sĩ Lê Văn Ninh cũng là trường hợp thứ 300 ông Đạt tham gia tìm kiếm, cất bốc đưa về quê an táng. “Còn sức, còn hơi thở, tôi sẽ tiếp tục đi vì còn 530.000 hài cốt liệt sĩ chưa quy tập, nghĩa là 530.000 gia đình vẫn đang chờ tin”, người cựu chiến binh nói.

Anh Đỗ Tuấn Đạt ở xã Đặng Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Giữa năm 1967, khi đang làm lái xe cho Công ty vận tải hàng hóa Hà Nội, ông làm đơn xin nhập ngũ rồi điều động về trung đội dân công hỏa tuyến Đại đội 9, Tiểu đoàn 439, Trung đoàn 5, Quân khu Trị Thiên. Hai năm sau, ông về Công ty 69B, lái xe tải vận chuyển lương thực, vũ khí chi viện cho chiến trường miền nam.

Năm 1971, khi đoàn xe của ông tiến đến đèo Bù Lạch (Quảng Nam), xe của hai chiến sĩ Trần Văn Thiết và Đào Quang Bình bị trúng mìn. Hai anh hy sinh, cả đoàn được chôn cất tại chỗ và tiếp tục lên đường.

Hòa bình lập lại, ông Đạt cùng đồng đội quy tập hai anh em về nghĩa trang liệt sĩ xã Hải Phú, huyện Hải Lăng (tỉnh Quảng Trị). Dựa vào những thông tin ít ỏi về quê quán, người cựu chiến binh này cũng tìm được hai liệt sĩ để báo tin, rồi hỗ trợ cất bốc.

Anh kể, lần ấy chứng kiến ​​cảnh người mẹ già ôm di hài con bật khóc sau bao năm chờ đợi, gợi lên trong lòng cảm giác day dứt. Ông đã tự tay chôn cất hàng chục đồng đội, nhưng không thể đưa họ về nhà. Ông tự hứa sẽ dành cả cuộc đời tìm kiếm, quy tập hài cốt các liệt sĩ, giữ vững lời căn dặn “ai còn, ai mất nhớ dắt nhau về” năm xưa.

Những năm cuối thập niên 90, khi kinh tế ổn định, con cái đã lớn, người cựu chiến binh này rủ vợ đánh xe khắp cả nước tìm hài cốt liệt sĩ.

Nhưng cảnh quan thay đổi sau nhiều thập kỷ, nhiều liên lạc thay đổi hoặc gia đình chuyển đi, khiến việc tìm kiếm trở nên khó khăn. Nhiều lần người lính già lái xe hàng nghìn cây số, cùng người thân lội rừng, vượt suối vào chiến trường xưa tìm hài cốt nhưng lại ra về tay trắng. Nhiều trường hợp thông tin khắc trên mộ bịa đặt khác với giấy chứng tử cũng gây cản trở cho quá trình cất bốc mộ liệt sĩ. Chính vì vậy trong giai đoạn 1998-2010, ông chỉ tìm kiếm và đưa về gia đình được 11 liệt sĩ.

Sau thời gian này, ông vận động bạn bè là doanh nhân, cựu chiến binh thành lập Câu lạc bộ Tình bạn Hà Nội. Nhờ sự giúp đỡ của cộng sự và hệ thống thông gia khắp 63 tỉnh thành, việc tìm kiếm, kết nối của anh Đạt dễ dàng hơn.

Cách đây 10 năm, ông Đoàn Trọng Nghĩa, 71 tuổi, xin vào nhóm khi nghe tin cựu chiến binh đi tìm hài cốt đồng đội. “Việc tìm kiếm, đưa hài cốt liệt sĩ về quê hương không dễ nên chúng tôi càng khâm phục bác Đạt. Bác mắc bệnh tiểu đường nặng, chân trái liệt nhẹ do tai biến nhưng chưa lúc nào yên nghỉ”, ông Nghĩa nói. .

Lái xe đường dài không thể tránh khỏi những tai nạn, sự cố. Nhiều lần xe chở liệt sĩ của anh Đạt bị thủng lốp, thủng lốp, có lúc chết máy hoặc văng bánh khi đang chạy nhưng anh cho biết mình “may được đồng đội giúp đỡ” nên chưa lần nào bị trọng thương. bị thương.

Bà Nguyễn Thị Mão, 70 tuổi, vợ ông Đạt, thừa nhận rất lo lắng khi chồng chạy xe hàng nghìn km nhưng bà không dừng lại. “Tôi sức khỏe yếu, không thể đi cùng chồng nên cố gắng tiết kiệm và dành một phần tiền lương cho chồng làm từ thiện”, Mao nói.

Mỗi năm gia đình ông Đạt, bà Mão đóng góp 200-300 triệu đồng cho công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Số tiền này được trích từ lương hưu của ông bà, con cái và anh chị em thân thiết.

25 năm làm từ thiện, từng phải bán đất, thay 8 chiếc ô tô và nhiều lần gặp tai nạn trên đường nhưng ông Đạt khẳng định không hối tiếc. Đến nay, anh và các cộng sự đã đưa được hơn 300 hài cốt liệt sĩ về gia đình, tư vấn thủ tục hành chính cho hàng nghìn người dân có nguyện vọng đón liệt sĩ về quê hương.

Cựu chiến binh Đỗ Tuấn Đạt được Chủ tịch nước, Bộ LĐ-TB&XH, các tổ chức thiện nguyện tặng nhiều Bằng khen. Nhiều gia đình, mạnh thường quân cũng ngỏ ý muốn gửi tiền để cảm ơn nhưng anh đều từ chối.

“Công việc mình làm từ cái tâm chứ không mong danh, lợi hay nhận lời cảm ơn từ người khác”, anh khẳng định.

Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam cho biết, ông Đạt là một trong những hội viên năng nổ, nhiệt tình của Hội dù tuổi cao, sức yếu. Vợ chồng anh Đạt hiện sống trong căn nhà cấp 4 rộng vài chục mét vuông. Kinh tế khó khăn nhưng họ làm mọi cách để đóng góp từ thiện. Thậm chí có ô tô phải mua trả góp để phục vụ công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ.

Theo Trung tướng Hùng, trước khi tham gia Hội, công việc của ông Đạt là tự phát, các chi phí xăng xe, cầu đường đến việc di dời hài cốt đều do ông tự lo. Những năm gần đây, mỗi chuyến ông chỉ nhận được hai triệu đồng. “Anh Đạt là người có tâm, sống tình cảm với đồng đội, luôn thực hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa liệt sĩ”, ông Hùng nói.

Ngoài công tác quy tập hài cốt liệt sĩ, người cựu binh già thường cùng Ban liên lạc truyền thống Quân khu Trị Thiên quyên góp lương thực, nhu yếu phẩm cứu trợ đồng bào miền Trung trong mùa mưa lũ; tổ chức tặng quà các gia đình liệt sĩ, học sinh nghèo vượt khó trên cả nước.

Khi ông đã 75 tuổi, nhiều người khuyên ông nên nghỉ ngơi, nhường việc đấu đá cho lớp trẻ nhưng ông Đạt không chịu. “Bằng mọi cách tôi phải đưa đồng đội trở về”, anh nói.

Quỳnh Nguyễn