Trong hành trình khám phá du lịch Campuchia, hầu như du khách nào cũng có dịp biết đến hay thưởng thức những món ăn có sử dụng đường thốt nốt Campuchia – loại đường khá phổ biến nơi đất nước chùa tháp.
Nếu đi du lịch ở miền Tây Nam Bộ Việt Nam, du khách sẽ thấy những vườn dừa bạt ngàn, thì khi đến Campuchia, khách sẽ thấy những vườn thốt nốt trải dài hay nằm rải rác khắp các chặng đường tham quan du ngoạc. Cây thốt nốt trong tiếng Anh được gọi chung là “Palm Tree” do có tán lá xòe ra như bàn tay (Palm). Loại cây này cũng giống như cây dừa ở nước ta, rất hữu dụng trong đời sống. Lá thốt nốt có thể được dùng để lợp nhà, thân cây dùng làm cột, còn nước thốt nốt được chắt lọc từ hoa đực của cây đực được dùng để nấu thành đường.
Cứ đến mùa hoa thốt nốt rộ nở, người dân Campuchia lại thu hoạch bằng cách leo lên cây thốt nốt đực, và mang theo dao, ống tre hoặc ống nhựa để đựng nước thốt nốt, họ cắt cuống hoa rồi để nước thốt nốt chảy vào ống, cứ như vậy đến nửa buổi thì đầy hộp và mang xuống chế biến thành đường thốt nốt. Loại nước này trong suốt tinh khiết có chứa một hàm lượng đường cao. Nước thốt nốt nếu để lâu sẽ bị chua, do đó sau khi thu hoạch thì thường được chế biến ngay. Người ta có thể chế biến đường thốt nốt theo phương pháp thủ công hoặc dùng máy móc tự động.
Ngày nay, hình thức thủ công không được ưa chuộng lắm vì không bảo đảm hoàn toàn về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm, lẫn việc không giữ được mùi vị hay chất lượng cao như chế biến bằng máy móc tự động. Khi nước thốt nốt đã được thu gặt, người ta nấu lên cho nước bốc hơi, tỉ lệ cứ 5 lít nước hoa sẽ thắng ra mới được 1kg đường thốt nốt. Thành phẩm đường thốt nốt Campuchia thường có màu trắng hơi vàng, vị ngọt thanh, thơm ngon thuần khiết… Một điều đặc biệt mà rất ít người biết đến là thốt nốt không bao giờ đủ độ cứng để cô đặc thành khối. Chính vì thế đường thốt nốt ngon và đúng chất nhất là loại đường ở dạng lỏng, có độ sánh và màu vàng ươm không khác gì mật ong loại tốt. Người Campuchia sử dụng đường thốt nốt khá phổ biến, không chỉ dùng để nấu chè ngọt, còn có thể nêm vào thức ăn, canh hay các món kho.
Về mặt dinh dưỡng, đường thốt nốt có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe như đào thải chất độc trong cơ thể, giúp tiêu hóa tốt, tốt cho người sỏi thận, chống bệnh đột quỵ, tốt cho tim mạch,…Đường thốt nốt kết hợp với các loại trái cây sẽ giúp tăng cường sinh lực, cải thiện cơ bắp, riêng những ai hay bị rối loạn đường tiêu hóa, bị các mụn nhọt trên cơ thể thì dùng đường thốt nốt rất tốt vì có tính mát lành.
Trong ẩm thực Campuchia, đường thốt nốt được dùng thay thế cho đường kính khi nấu các món chè, kho cá, kho thịt,…Được đánh giá là sản phẩm nằm trong nhóm sản phẩm sạch, mang lại khá nhiều lợi ích cho đời sống của con người, đường thốt nốt Campuchia trở thành một trong những đặc sản tiêu biểu của Campuchia mà mỗi du khách khi có dịp đặt chân đến đất nước chùa tháp, đều mua về để làm quà cho chuyến đi của mình.