Giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh và những điều ba mẹ cần lưu ý

Giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ em Cùng chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKIds tìm hiểu giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh diễn ra vào lúc nào, kéo dài bao lâu và cách xử lý nhé!

1Giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh là gì?

Giãn ruột sinh lý là tình trạng ruột của trẻ phát triển và tăng thể tích lên hơn so với mức bình thường. Giãn ruột thường hay gặp ở trẻ em 2 tháng tuổi và thường kéo dài trong khoảng 2,5 – 3 tháng.

2Dấu hiệu giãn ruột sinh lý ở trẻ

Trẻ không đi ngoài nhiều ngày

Khi trẻ em đang gặp tình trạng giãn ruột sinh lý, đường ruột sẽ tăng kích thước nhiều hơn so với bình thường nên chứa được nhiều phân hơn. Vì vậy, trẻ sẽ mất nhiều thời gian hơn để có thể đi ngoài. Khoảng thời gian trung bình trẻ không đi ngoài là:

• Đối với nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn: Trẻ có thể không đi ngoài từ 7 – 10 ngày.
• Đối với trẻ uống sữa công thức: Trẻ có thể không đi ngoài từ 3 – 5 ngày.

Trẻ đi phân mềm

Thức ăn chính của trẻ trong giai đoạn này là sữa mẹ và sữa công thức nên phân của bé sẽ mềm. Vì vậy, một trong những biểu hiện giãn ruột sinh lý là khi đi ngoài, phân của trẻ thường mềm và sệt.

Ngoài ra, phân của bé sẽ có màu vàng nâu hoặc vàng nhạt nếu bé bú sữa công thức, màu vàng tươi nếu bé bú sữa mẹ. Ngược lại, bé bị táo bón sẽ đi ngoài phân xanh hoặc đen và cứng hơn bình thường.

Rặn hoặc gồng mình

Khi mẹ thấy trẻ có biểu hiện rặn hoặc gồng mình thì không cần phải lo lắng vì giai đoạn này trẻ đang tập cho mình thói quen đẩy chất thải ra ngoài cơ thể. Tuy nhiên, vì chất thải tích tụ chưa nhiều và trẻ cũng chưa quen với động tác rặn nên quá trình đi ngoài của trẻ chưa thành công. Trong giai đoạn này, trẻ có thể sẽ hơi đỏ mặt, xì hơi nhiều hơn khi đi vệ sinh.

Trẻ ngủ ngoan, ăn giỏi

Khi kích thước ruột tăng lên, dạ dày cũng sẽ có nhiều khoảng trống hơn nên trẻ sẽ bú nhiều và lâu hơn. Khi bé bú xong, dạ dày sẽ co bóp và máu ở các cơ quan sẽ dồn về dạ dày giúp quá trình tiêu hóa diễn ra tốt hơn. Lượng máu ở não và các cơ quan khác sẽ giảm đi từ đó giúp cho trẻ ngủ tốt hơn.

Dù bị giãn ruột sinh lý nhưng trẻ vẫn ngủ ngon như bình thường

Trẻ vui chơi bình thường

Việc trẻ không đi ngoài trong nhiều ngày do giãn ruột sinh lý sẽ không khiến trẻ khó chịu. Khi lượng phân tích tụ nhiều, nhu động ruột sẽ tự động tống chất thải ra ngoài. Trẻ sẽ vui chơi, sinh hoạt bình thường mà không có biểu hiện khác thường nào. Điều này sẽ khác với bé không đi ngoài do bị táo bón vì nếu bị táo bón, bé sẽ hay cáu kỉnh, khó chịu.

3Giai đoạn giãn ruột sinh lý kéo dài bao lâu?

Giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh là hiện tượng hay xuất hiện khi trẻ được 2 tháng tuổi. Thời kỳ giãn ruột sinh lý ở mỗi trẻ sẽ là khác nhau tùy thuộc vào sự phát triển của cơ thể. Trong giai đoạn giãn ruột, trẻ sẽ bú mẹ bình thường nhưng có thể không đi ngoài từ 7 – 10 ngày hoặc thậm chí là 13 – 15 ngày.

Do vậy, mẹ không nên tự kết luận rằng bé bị rối loạn tiêu hóa hay táo bón rồi tự ý cho bé dùng các loại thuốc khi chưa có sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

4Giãn ruột sinh lý có nguy hiểm không?

Câu trả lời là KHÔNG. Khi thấy hiện tượng giãn ruột sinh lý của trẻ diễn ra thì mẹ nên bình tĩnh vì đây là hiện tượng phát triển bình thường của hệ tiêu hóa ở bất cứ trẻ em nào.

5Phân biệt giãn ruột sinh lý và táo bón ở trẻ

Một số mẹ thường nhầm lẫn giữa giãn ruột sinh lý và táo bón ở trẻ. Sau đây truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn gợi ý cách để phân biệt hai tình trạng này.

Giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh

Giãn ruột sinh lý thường gặp ở trẻ từ 2 đến 3 tháng tuổi. Trong quá trình giãn ruột, trẻ vẫn có thể bú mẹ bình thường nhưng số lần đi ngoài của trẻ có thể không đi từ 7 đến 10 ngày hoặc nhiều hơn là 13 đến 15 ngày.

Đối với những trẻ em uống sữa công thức, trẻ có thể không đi đại tiện từ 3 đến 5 ngày. Trong thời kỳ giãn ruột sinh lý, dù không đi ngoài nhưng trẻ vẫn đi phân mềm và đều màu, không có dấu hiệu bất thường nào.

Tình trạng trẻ bị táo bón

Trẻ bị táo bón có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, đặc biệt đối với những trẻ chỉ dùng sữa công thức. Khi trẻ bị táo bón, phân sẽ cứng và khô, phân có màu nâu đen hoặc xanh. Trẻ sẽ cảm thấy đau rát ở vùng hậu môn khi đi ngoài.

Việc gặp khó khăn khi đi ngoài có thể sẽ khiến bé bỏ bú hoặc bỏ ăn, bé hay xì hơi và sẽ cảm thấy đau bụng hay khó chịu mỗi khi muốn đi ngoài. Khi trẻ bị táo bón, mẹ nên đưa bé đến bác sĩ để được điều trị và xử lý kịp thời.

6Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị giãn ruột sinh lý

Bổ sung lợi khuẩn

Khi trẻ gặp hiện tượng giãn ruột sinh lý, mẹ có thể bổ sung cho trẻ các loại lợi khuẩn cho đường ruột hay còn gọi là probiotic. Mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có thể chọn ra các chủng lợi khuẩn có hiệu quả trong quá trình hỗ trợ cải thiện tình trạng giãn ruột sinh lý. Các chủng lợi khuẩn này có thể đem lại các tác dụng như:

• Hỗ trợ, điều hòa tính thấm ở đại tràng từ đó có khả năng giúp phân mềm và xốp hơn, phòng ngừa tình trạng táo bón cho bé.
• Hỗ trợ cơ thể trẻ tiết ra chất nhầy sinh học giúp tăng độ trơn bên trong ống dẫn tiêu hóa để phân có thể dễ được đưa ra ngoài.
• Giúp điều hòa hệ thống nhu động ruột, tạo ra sóng co bóp để đẩy phân ra khỏi đường ruột..
• Giúp tiết ra enzyme tiêu hóa để hấp thu triệt để các chất dinh dưỡng. Điều này giúp trẻ ăn ngon miệng và phát triển tốt hơn.
• Giúp tăng đề kháng cho bé.

Massage bụng cho bé

Việc massage bụng cho trẻ sẽ giúp trẻ dễ chịu hơn và kích thích nhu động ruột giúp trẻ dễ đi ngoài. Không chỉ vậy, động tác massage sẽ giúp hệ tiêu hóa của bé luôn mạnh khỏe, tránh được tình trạng táo bón và đầy hơi.

Mẹ có thể cho bé nằm ở những nơi kín gió, ấm áp rồi thực hiện các bước massage bụng cho bé như sau:

• Massage theo dạng vòng tròn: Mẹ chia bụng trẻ thành 4 phần rồi đặt tay vào một phần bụng và tiến hành xoa bóp theo chiều kim đồng hồ trong khoảng từ 10 đến 15 giây. Mẹ lặp lại thao tác này với 3 phần bụng còn lại và luôn theo chiều kim đồng hồ.
• Massage theo chiều dọc của bụng: Mẹ dùng hai bàn tay nhẹ nhàng massage từ ngực dọc xuống bụng của trẻ và lặp lại động tác khoảng 10 lần.
• Massage hai chiều ngược nhau: Mẹ đặt hai tay lên bụng của trẻ, một tay vuốt lên trên và tay còn lại vuốt xuống dưới trong 20 lần. Khi massage cho trẻ, mẹ cần đảm bảo các thao tác này được thực hiện nhẹ nhàng và đều đặn.

Mẹ nên massage cho trẻ khi không quá no và trong một ngày có thể thực hiện thao tác massage từ 1 đến 2 lần.

Mẹ massage bụng giúp bé dễ đi ngoài khi bé trong giai đoạn giãn ruột sinh lý

Tắm nước ấm cho trẻ

Tắm nước ấm giúp trẻ được thư giãn, dễ ngủ, tăng việc tuần hoàn máu trong cơ thể. Mẹ có thể nhỏ vài giọt tinh dầu tràm vào nước tắm để làm ấm cơ thể của trẻ và chữa được chứng đầy bụng, khó tiêu, giãn ruột sinh lý.

Nhiệt độ nước tắm cho trẻ sơ sinh nên rơi vào khoảng 35 độ C để vừa đủ ấm mà vẫn đảm bảo an toàn cho làn da của bé. Mẹ có thể kiểm tra nhiệt độ của nước với khuỷu tay hoặc dùng nhiệt kế. Bên cạnh đó, mẹ cũng cần giữ phòng tắm ấm và kín gió.

Khi bé trong giai đoạn giãn ruột sinh lý mẹ tắm nước ấm giúp bé dễ chịu hơn

Bổ sung chất xơ

Chất xơ có tác dụng giúp làm mềm phân, giúp phân di chuyển dễ dàng hơn trong đường ruột. Việc này giúp thời gian đi ngoài của bé sẽ ngắn hơn.

Nếu bé uống sữa công thức, mẹ nên lựa cho bé những loại sữa bổ sung chất xơ. Nếu trẻ bú mẹ, mẹ có thể tăng chất lượng sữa mẹ bằng cách sử dụng thực phẩm giàu chất xơ như khoai lang, lê, chuối, rau lang, rau chân vịt, rau mồng tơi, bơ.

Cho trẻ tập các bài tập nhẹ nhàng

Việc tập thể dục nhẹ nhàng sẽ giúp tăng nhu động ruột giúp trẻ đi ngoài dễ dàng hơn và ngừa táo bón. Việc tập luyện thường xuyên cũng giúp trẻ ăn ngon và đúng giờ. Mẹ có thể cho bé tập theo những động tác sau:

• Đặt trẻ nằm ngửa, nắm nhẹ phần đầu gối của trẻ rồi di chuyển đầu gối lên xuống theo hướng bụng. Mẹ lần lượt co từng chân của trẻ giống như động tác đạp xe.
• Đặt trẻ nằm ngửa, giữ hai chân của trẻ rồi xoay tròn chân từ bụng di chuyển sang hai bên và xuống dưới.
• Mẹ hãy tập cho trẻ lúc trẻ đang cảm thấy thoải mái và thư giãn nhất và tập trong khoảng 5 – 10 phút.

Tập thể dục giúp trẻ đi ngoài dễ dàng hơn trong lúc bị giãn ruột sinh lý

Tăng cường bú mẹ

Sữa mẹ có nhiều kháng thể giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn, làm giảm nguy cơ bị dị ứng, chàm, thúc đẩy quá trình phát triển xương hàm, giúp hạn chế táo bón và các triệu chứng giãn ruột sinh lý ở trẻ sơ sinh. Việc tăng số lần bú mẹ sẽ giúp ruột nhanh đầy hơn và trẻ sẽ đi ngoài sớm.

Mẹ có thể cho trẻ bú tối đa 15 lần/ngày và các cữ bú cách nhau khoảng 1,5 giờ.

Giữ vệ sinh không gian xung quanh

Nhà cửa, đồ chơi và đồ dùng của trẻ có thể là nơi ẩn náu của virus, vi khuẩn hay nấm mốc. Đây là lý do gây ra rối loạn tiêu hóa, đau bụng, bệnh tiêu chảy, táo bón. Vì vậy, mẹ cần thường xuyên vệ sinh những nơi hay đồ vật mà trẻ thường tiếp xúc.

Chườm ấm

Khi được chườm ấm ở vùng bụng, trẻ sẽ thấy dễ chịu hơn vì việc này giúp đẩy hết hơi trong bụng ra ngoài. Mẹ cần chuẩn bị hai chiếc khăn được thấm nước nóng. Tiếp theo, mẹ vắt khô, mở khăn ra và đợi cho tới khi khăn có nhiệt độ phù hợp thì đắp cho trẻ để tránh làm bỏng da. Mẹ hãy đặt một chiếc khăn lên bụng trẻ còn khăn kia quấn quanh bụng để cố định.

7Giải đáp thắc mắc liên quan

Khi bị giãn ruột, trẻ không đi ngoài bao lâu?

Thời gian giãn ruột sinh lý ở mỗi trẻ khác nhau do đó quá trình này sẽ kéo dài từ vài tuần đến 2 – 3 tháng.

Bé rặn đỏ mặt và đánh hơi nhưng không đi ngoài được có sao không?

Câu trả lời là không sao. Đây là thời điểm bé đang tập kỹ năng rặn để đẩy chất thải và khí ra bên ngoài để ruột có chỗ trống. Vì ruột của trẻ chưa đầy nên chưa đi ngoài được.

Trẻ bị giãn ruột có nên thụt tháo không?

Câu trả lời là không. Với trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn, trẻ lâu không đi ngoài là điều rất bình thường. Mẹ không nên thụt tháo cho trẻ. Với trẻ dùng sữa bột công thức có chứa nhiều đạm, chất khó tiêu, mẹ có thể áp dụng cách massage, bổ sung lợi khuẩn cho trẻ.

Cần lưu ý gì khi massage cho trẻ?

Mẹ lưu ý không được massage bụng khi trẻ đang bú hoặc ăn no mà chỉ nên thực hiện thao tác này từ 1 – 2 lần/ngày. Trước khi massage, mẹ nên để trẻ ở nơi ấm áp, kín gió và có thể mở thêm một vài bài nhạc nhẹ nhàng giúp trẻ thư giãn.

8 Đôi lời từ truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn

Việc hiểu được thời kỳ giãn ruột ở trẻ sơ sinh sẽ giúp mẹ nắm bắt rõ hơn về tình trạng cơ thể của con và giảm tâm lý hoang mang. truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn hy vọng bài viết đã giải đáp được cho mẹ câu hỏi giãn ruột sinh lý là gì và những vấn đề liên quan giúp mẹ có thêm kinh nghiệm chăm trẻ.

Linh Linh tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Trúc Lâm