Hậu sản là gì? 10 Căn bệnh hậu sản thường gặp ở phụ nữ sau sinh

Hậu sản sau sinh là nỗi lo lắng của nhiều sản phụ vì những căn bệnh này sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm. Vậy hậu sản sau sinh là gì? Hãy cùng chuyên mục Thai kỳ của AVAkids tìm hiểu về hậu sản sau sinh qua bài viết dưới đây.

1Hậu sản sau sinh là gì?

Theo định nghĩa của y học hiện đại, hậu sản là khoảng thời gian 6 tuần đầu tiên sau khi người mẹ sinh em bé. Trong suốt thai kỳ, cơ quan sinh dục trong cơ thể mẹ thay đổi để thích nghi với việc mang thai. Trong giai đoạn hậu sản (sau khi sinh 6 tuần), cơ quan sinh dục của người mẹ dần trở lại bình thường, ngoại trừ tuyến vú vẫn phát triển để tạo sữa nuôi em bé.

Phụ nữ sau khi sinh con, dù là sinh mổ hay sinh thường, cũng sẽ trải qua giai đoạn hậu sản sau sinh. Nếu không được chăm sóc sau sinh đúng cách trong thời gian này, người mẹ sẽ dễ mắc phải các bệnh lý liên quan. Nhóm bệnh lý này có tên gọi chung là bệnh hậu sản sau sinh.

2Nguyên nhân gây bệnh hậu sản sau sinh

Mẹ bầu không được chăm sóc đầy đủ có thể là nguyên nhân gây hậu sản sau sinh

Bệnh hậu sản sau sinh do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể kể đến như:

• Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu không được chăm sóc đầy đủ dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, cơ thể suy nhược, thể lực giảm sút. Những điều đó dẫn đến bệnh hậu sản sau sinh.
• Trong những tháng cuối thai kỳ, mẹ bầu thường xuyên bị căng thẳng, mệt mỏi hay trầm cảm thai kỳ. Điều này làm cho cơ thể khó hấp thụ dinh dưỡng, từ đó dẫn đến kiệt sức và tăng nguy cơ mắc bệnh hậu sản sau sinh
• Áp lực trong quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc em bé cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ, khiến cơ thể dễ mắc bệnh hậu sản sau sinh hơn.
• Người mẹ dễ mắc hậu sản sau sinh nếu không kiêng cữ sau sinh theo lời khuyên của bác sĩ. Các cơ quan sinh dục của người mẹ sau khi sinh em bé cần ít nhất 6 tuần để có thể hồi phục hoàn toàn. Vì vậy, nếu không kiêng cữ và quan hệ sau sinh sớm sẽ gây tổn thương các cơ quan sinh dục, khiến cơ thể người mẹ dễ mắc bệnh hậu sản sau sinh.

3Tổng hợp 10 căn bệnh hậu sản thường gặp nhất ở phụ nữ

Dưới đây là danh sách các bệnh hậu sản sau sinh mà phụ nữ thường mắc phải:

Băng huyết sau sinh

Băng huyết sau sinh là một loại bệnh hậu sản sau sinh thường gặp. Đây cũng là nguyên nhân chính có thể khiến người mẹ tử vong sau sinh. Nguy cơ cao mắc băng huyết sau sinh là trong vòng 24 tiếng sau khi sinh em bé.

Các nguyên nhân chính gây ra băng huyết sau sinh gồm:

• Do sinh nhiều lần nên cơ tử cung của người mẹ bị yếu đi
• Người mẹ đã từng sảy thai hoặc phá thai nhiều lần sẽ có khả năng cao bị hậu sản sau sinh
• Sản phụ sinh quá nhanh, đặc biệt là ở tư thế đứng
• Tử cung của người mẹ có sẹo mổ, u xơ tử cung, tử cung bị dị dạng hoặc căng giãn quá mức do đa thai, đa ối, thai to…
• Buồng tử cung bị sót nhau thai và dẫn đến hậu sản sau sinh như băng huyết
• Quá trình chuyển dạ kéo dài, nhiễm trùng nước ối
• Dây nhau ngắn, quấn cổ thai nhi nhiều vòng hoặc hộ sinh lấy nhau thai không đúng cách
• Đỡ đẻ sai cách, sản phụ cố gắng rặn trong khi cổ tử cung chưa mở hoàn toàn
• Người mẹ sinh non hoặc thai lưu
• Người mẹ bị suy nhược cơ thể, thiếu máu, nhiễm độc thai nghén, cao huyết áp

Mẹ có những bệnh lý kể trên cần hết sức lưu ý để phòng tránh hậu sản sau sinh như băng huyết và các loại biến chứng sau sinh nghiêm trọng khác.

Triệu chứng chung của băng huyết sau sinh:

• Chảy nhiều máu sau khi sinh và sổ nhau
• Mạch đập nhanh, huyết áp hạ, choáng váng, tay chân lạnh, mồ hôi vã ra…

Tùy vào từng nguyên nhân dẫn đến băng huyết sau sinh mà người mẹ sẽ có những biểu hiện khác nhau. Nhìn chung, băng huyết sau sinh là căn bệnh hậu sản sau sinh rất nguy hiểm. Do đó, bà bầu cần thông báo ngay cho bác sĩ nếu có triệu chứng băng huyết sau sinh.

Nhiễm khuẩn hậu sản

Nhiễm khuẩn hậu sản là cũng thuộc nhóm bệnh hậu sản sau sinh thường gặp ở sản phụ. Bệnh làm ảnh hưởng đến sức khỏe thậm chí là cả tính mạng của người mẹ.

Các loại vi khuẩn nên tình trạng nhiễm khuẩn hậu sản sau sinh có thể kể đến là: tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, E. Coli và một số loại vi khuẩn kỵ khí như Clostridium, Bacteroides. Vi khuẩn có thể xuất phát từ chính cơ thể người mẹ hoặc lây nhiễm từ những người xung quanh, từ dụng cụ đỡ đẻ, thủ thuật mổ lấy thai…

Nhiễm khuẩn hậu sản bắt đầu từ âm đạo, sau đó qua cổ tử cung, qua vòi tử cung rồi vào phúc mạc. Ngoài ra, vi khuẩn cũng có thể từ chỗ nhau bám vào máu gây nhiễm trùng máu.

Một số yếu tố dẫn đến nhiễm khuẩn hậu sản sau sinh có thể kể đến như:

• Chế độ dinh dưỡng của người mẹ không đảm bảo
• Người mẹ bị thiếu máu, nhiễm độc thai nghén
• Vỡ ối non, chuyển dạ kéo dài, ứ sản dịch
• Từng bị viêm âm đạo, viêm cổ tử cung

Triệu chứng hậu sản sau sinh thường thấy là cơ thể mệt mỏi, sốt trên 38 độ C (Ảnh: Canva)

Triệu chứng thường thấy của nhiễm khuẩn hậu sản sau sinh:

• Cơ thể mệt mỏi, sốt trên 38 độ C
• Chỗ viêm bị đau, sưng mủ, sản dịch có mùi hôi
• Nếu bị nặng, người mẹ có thể sốt rất cao, hạ huyết áp, rét run…

Có nhiều loại nhiễm khuẩn hậu sản sau sinh, bao gồm:

• Nhiễm khuẩn tầng sinh môn, âm hộ, âm đạo: Nguyên nhân gây ra nhiễm khuẩn chủ yếu đến từ việc khâu tầng sinh môn không đúng kỹ thuật, vết khâu không đảm bảo vô trùng, không khâu hoặc sót gạc trong âm đạo. Cách xử trí thường được các bác sĩ áp dụng là làm sạch vết thương tại chỗ bằng thuốc sát khuẩn, cắt chỉ khâu tầng sinh môn khi thấy có sưng mủ, băng vết thương bằng gạc sạch và cho người mẹ sử dụng kháng sinh nếu cần thiết.
• Viêm niêm mạc tử cung: Nguyên nhân chính là do sót nhau, nhiễm khuẩn ối, không đảm bảo vô trùng khi thực hiện thủ thuật kiểm soát tử cung, bóc nhau. Triệu chứng thường thấy của viêm niêm mạc tử cung là mẹ bị sốt khoảng 38 độ C, cơ thể mệt mỏi, sản dịch ra nhiều và có mùi hôi khó chịu, có thể lẫn cả máu và mủ, khám thấy tử cung hé mở, tử cung co lại chậm, mẹ cảm thấy đau khi ấn tử cung. Nếu bị viêm nặng, người mẹ có thể bị viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng máu. Phương pháp điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc kháng sinh, nếu quá nặng thì phải cắt bỏ tử cung toàn phần.
• Nhiễm trùng huyết: Đây là tình trạng nặng nhất của nhiễm khuẩn hậu sản. Các triệu chứng thường gặp là sốt cao liên tục, nhiệt độ cơ thể lên xuống thất thường, kèm theo rét run, triệu chứng nhiễm trùng, nhiễm độc như môi khô, lưỡi bẩn, khó thở, da vàng, áp xe.

Ngoài các triệu chứng kể trên, các bác sĩ xét nghiệm cấy máu và cấy sản dịch để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Một số biến chứng do nhiễm trùng huyết gây ra như viêm thận, suy thận cơ năng, viêm màng não, viêm nội tâm mạc, áp xe.

Phương pháp điều trị bệnh hậu sản sau sinh như sau:

• Sử dụng kháng sinh kết hợp cùng truyền máu, dùng thuốc trợ tim.
• Khi nhiệt độ cơ thể đã ổn định, bác sĩ sẽ thực hiện cắt bỏ tử cung bán phần nhằm loại trừ ổ nhiễm khuẩn tiên phát.

Ngoài ra, nhiễm khuẩn hậu sản còn có thể có viêm phần phụ và dây chằng rộng, viêm tĩnh mạch, viêm phúc mạc tiểu khung, viêm phúc mạc toàn bộ.

Sản dịch

Sản dịch là tình trạng dịch tiết ra từ đường sinh dục và tử cung chảy ra ngoài trong những ngày đầu tiên của giai đoạn hậu sản sau sinh. Trong 3 ngày đầu, sản dịch có chứa máu loãng màu đỏ sẫm và 1 ít máu cục. Từ ngày thứ 4 đến thứ 8, sản dịch loãng hơn, từ ngày 9 trở đi sản dịch chỉ có dịch trong hoặc trắng chứa bạch cầu và mô màng vỏ bị hoại tử. Thông thường, sản dịch sẽ hết trong 2 – 3 tuần sau sinh.

Bản chất sản dịch không có mủ, tuy nhiên khi chảy qua âm hộ, âm đạo, sản dịch có thể bị nhiễm khuẩn như liên cầu, trực khuẩn, tụ cầu. Lúc này, sản dịch sẽ có mùi hôi.

Nếu các mẹ nhận thấy sản dịch ra nhiều, kéo dài hoặc đã hết ra máu sau đó lại ra máu tiếp thì cần báo cho bác sĩ để theo dõi sót nhau. Có một số mẹ gặp trường hợp ra máu qua đường âm đạo sau khi sinh 3 tuần. Đây là hiện tượng thấy kinh non do sự hồi phục sớm của niêm mạc tử cung.

Trong thời gian sản dịch, các mẹ chỉ nên sử dụng băng vệ sinh, không nên dùng tampon vì rất có thể vô tình đưa vi khuẩn vào tử cung. Ngoài ra, các mẹ cũng cần giữ gìn vệ sinh, làm sạch cơ thể, thay băng vệ sinh thường xuyên.

Nếu nhận thấy các biểu hiện bất thường như đau bụng dữ dội, sốt, chảy máu thì cần báo với bác sĩ vì đây có thể là dấu hiệu bị hậu sản sau sinh.

Tiền sản giật sau sinh

Tiền sản giật sau sinh là hiện tượng hậu sản sau sinh tương đối hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra đối với người mẹ bị tăng huyết áp và protein niệu ngay sau khi sinh em bé. Tiền sản giật hậu sản thường xảy ra trong vòng 48 giờ, nhưng cũng có trường hợp xảy ra sau 6 tuần sinh em bé.

Các triệu chứng của tiền sản giật hậu sản gồm: tăng huyết áp, đạm niệu, kèm theo nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, đau thượng vị, tiểu ít, phù, tăng cân nhanh.

Các biến chứng nguy hiểm mà tiền sản giật hậu sản sau sinh có thể gây ra:

• Sản giật hậu sản sau sinh: Là chứng tiền sản giật kèm theo những cơn co giật. Sản giật hậu sản có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho não, gan và thận, thậm chí gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời
• Phù phổi: Khi bị phù phổi, người mẹ sẽ bị tích nước trong phổi, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng
• Thuyên tắc mạch: Là tình trạng thiếu máu nuôi các cơ quan, dẫn đến hoại tử
• Hội chứng HELLP: Bao gồm tính trạng giảm tiểu cầu, tăng huyết áp, tăng men gan. Hội chứng HELLP có thể dẫn đến tử vong

Nhiễm trùng đường tiết niệu sau sinh

Bộ phận sinh dục của phụ nữ có niệu đạo ngắn, gần hậu môn nên vi khuẩn dễ xâm nhập và gây ra nhiễm trùng đường tiết niệu.

Đối với phụ nữ sau khi sinh em bé, việc sử dụng băng vệ sinh do tình trạng sản dịch có thể là nguyên nhân khiến vi khuẩn phát triển và xâm nhập nhiệu đạo. Có nhiều trường hợp, vi khuẩn di chuyển tới thận và gây viêm thân.

Các triệu chứng thường thấy khi bị nhiễm trùng đường tiết niệu:

• Thường xuyên buồn tiểu nhưng lượng nước tiểu mỗi lần lại rất ít, cảm thấy đau buốt, ngứa rát khi đi tiểu, nước tiểu đổi màu.
• Cảm thấy đau âm ỉ ở bụng dưới.
• Nếu gặp tình trạng nặng hơn, có thể bị sốt, ớn lạnh, buồn nôn.

Cách đối phó với căn bệnh hậu sản sau sinh như sau:

• Khi nhận thấy các triệu chứng hậu sản sau sinh này, các mẹ cần thông báo với bác sĩ hoặc đi khám tại các cơ sở y tế.
• Chú ý chế độ ăn uống, giữ gìn vệ sinh cá nhân để phòng tránh hậu sản sau sinh
• Tăng cường các loại trái cây, rau củ chứa nhiều vitamin C để tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.
• Nên uống khoảng 2,5 lít nước mỗi ngày để loại bỏ vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu
• Tuyệt đối không nên nhịn tiểu vì nước tiểu càng tồn đọng, vi khuẩn càng sinh sôi dễ dẫn đến hậu sản sau sinh
• Giữ gìn vệ sinh vùng kín hàng ngày để ngăn ngừa hậu sản sau sinh

Tắc tia sữa, áp xe vú

Tắc tia sữa, áp xe vú là loại bệnh hậu sản sau sinh thường gặp (Ảnh: Canva)

Tắc tia sữa

Tắc ti sữa cũng thuộc nhóm bệnh hậu sản sau sinh. Đây là tình trạng sữa không thoát ra ngoài được hoặc thoát ra với lượng rất nhỏ mỗi khi bé bú hoặc khi mẹ vắt sữa bằng máy. Nếu không được xử lý kịp thời, tắc tia sữa sẽ dẫn đến áp xe vú, thậm chí là hình thành xơ tuyến vú.

Tắc tia sữa có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn cho con bú, đặc biệt là những ngày đầu sau sinh em bé.

Các triệu chứng tắc tia sữa như sau:

• Bầu vú căng, cứng, đau nhức, tình trạng đau nhức ngày càng tăng khiến mẹ rất khó chịu
• Cảm thấy 1 hoặc nhiều cục cứng khi sờ vào vùng vú
• Sữa tiết ra rất ít hoặc thậm chí không tiết sữa
• Sốt cũng là triệu chứng hậu sản sau sinh thường gặp

Hướng điều trị tắc tia sữa sau sinh:

• Tuyệt đối không ngưng việc cho trẻ bú. Việc cho trẻ bú thường xuyên sẽ giúp tình trạng tắc tia sữa thuyên giảm rất nhiều. Các mẹ cũng có thể sử dụng máy hút sữa để thông tia sữa.
• Massage nhẹ nhàng đầu vú trong quá trình cho trẻ bú hoặc dùng máy hút sữa. Các mẹ nên nghỉ ngơi nhiều, uống nhiều nước.
• Nếu đầu vú không quá đau, các mẹ nên cho trẻ bú ở bên ngực bị tắc trước, điều này sẽ giúp khai thông tia sữa bị tắc.
• Dùng khăn ấm hoặc túi nước ấm quanh bầu ngực.
• Thay đổi tư thế cho con bú để khai thông tia sữa.
• Bổ sung chế độ dinh dưỡng nhiều vitamin C và uống nhiều nước.
• Chú ý dành nhiều thời gian nghỉ ngơi để phòng tránh hậu sản sau sinh

Áp xe vú

Một trong những căn bệnh hậu sản sau sinh phổ biến là áp xe vú. Áp xe vú là tình trạng các ổ viêm xuất hiện sâu bên trong tuyến vú. Các ổ viêm này chủ yếu do liên cầu khuẩn và tụ cầu gây ra. Nguyên nhân là do vi khuẩn theo đường ống dẫn sữa đi vào bên trong gây viêm nhiễm tuyến vú, dẫn đến hậu sản sau sinh. Nếu chậm trễ trong việc điều trị sẽ dẫn đến áp xe vú.

Các triệu chứng của áp xe vú sau sinh:

• Sốt cao, rét run
• Vú bị sưng đỏ, đau, nóng. Khi bác sĩ thăm khám sẽ nhận thấy các nhân mềm, có ổ chứa dịch ấn lõm. Sữa có lẫn mủ vàng, hạch ở nách ấn đau
• Kết quả siêu âm vú thấy có nhiều ổ chứa dịch
• Khi xét nghiệm công thức máu thấy bạch cầu trung tính tăng
• Xét nghiệm CRP (C – reactive protein) tăng

Hướng điều trị cho áp xe vú sau sinh:

• Các mẹ cần nghỉ ngơi nhiều, không cho bé bú bên vú áp xe
• Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng
• Chỉ cho bé bú hoặc vắt sữa bên vú không bị áp xe để tránh nhiễm khuẩn cho em bé
• Chườm nóng, massage nhẹ nhàng, vắt bỏ sữa bên vú áp xe giúp thông tuyến sữa
• Uống thuốc kháng sinh, kháng viêm, thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ
• Nếu uống thuốc không đem lại hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định trích rạch bên vú áp xe để giải phóng lượng mủ, tuy nhiên chỉ áp dụng với vùng áp xe nông. Sau đó, đặt ống dẫn lưu để rửa các ổ dịch bằng dung dịch sát khuẩn và dùng thuốc kháng sinh toàn thân.

Táo bón và trĩ

Trĩ và táo bón có thể xảy ra cả khi người mẹ đang mang thai và trong quá trình hậu sản sau sinh. Đối với trĩ và táo bón, các mẹ có thể dùng thuốc mỡ, thuốc xịt, bổ sung chất xơ vào thực đơn ăn uống, uống nhiều nước. Các mẹ không được sử dụng thuốc nhuận tràng, thuốc đạn hay thụt nếu chưa được sự đồng ý của bác sĩ

Lưu ý khi điều trị táo bón sau sinh:

• Hạn chế sử dụng thuốc do thuốc có thể đi vào sữa, ảnh hưởng không tốt tới em bé
• Chế độ ăn uống giúp phòng ngừa bệnh hậu sản sau sinh. Ăn các loại thực phẩm nhuận tràng như rau xanh, hoa quả tươi. Bổ sung lợi khuẩn cho đường tiêu hóa bằng cách ăn sữa chua.
• Hạn chế căng thẳng, lo âu cũng là cách hạn chế hậu sản sau sinh hiệu quả
• Không ăn các loại thức ăn khó tiêu như đồ chiên rán, đồ ăn nhiều dầu mỡ, các chất kích thích…
• Chia nhỏ các bữa ăn, ưu tiên ăn thức ăn lỏng, tuân thủ ăn uống đúng giờ
• Tập thể dục nhẹ nhàng giúp phòng tránh hậu sản sau sinh
• Không nhịn đại tiện, không ngồi lâu trong nhà vệ sinh

Thực phẩm nhuận tràng như rau xanh, hoa quả tươi giúp phòng ngừa hậu sản sau sinh (Ảnh: Canva)

Lưu ý khi điều trị bệnh trĩ ở phụ nữ sau sinh:

• Ưu tiên điều trị nội khoa bảo tồn, sử dụng các loại thuốc an toàn cho mẹ và em bé. Nếu bệnh quá nặng, gây chảy máu cấp tính, búi trị bị hoại tử thì cần phải phẫu thuật
• Thuốc điều trị trĩ được khuyên dùng gồm: Thuốc co mạch, giảm kích thước búi trĩ, giảm chảy máu; thuốc giảm đau, chống viêm, giảm sưng nề búi trĩ, chống co thắt, làm mềm phân
• Đối với các trường hợp trĩ hỗn hợp, trĩ nội sa biến chứng nghẹt, trĩ có biến chứng tắc mạch thì điều trị bằng cách phẫu thuật
• Ngâm hậu môn với nước muối ấm khoảng 15 phút, vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần đại tiện. Bổ sung rau xanh, trái cây tươi, uống đủ nước trong khẩu phần ăn. Tránh làm việc nặng nhọc hoặc đứng quá lâu.

Đại – tiểu tiện không tự chủ

Tình trạng hậu sản sau sinh phổ biến là tiểu tiện, đại tiện không tự chủ. Khi đáy bàng quang bị kéo giãn trong quá trình mang thai, sinh nở, sản phụ sẽ dễ bị tiểu tiện không tự chủ khi cười, ho hoặc căng thẳng.

Trong trường hợp này, mẹ nên sử dụng băng vệ sinh hàng ngày để khắc phục. Bên cạnh đó, mẹ cũng nên chú ý tới các dấu hiệu đi kèm như khó chịu khi tiểu tiện, nóng rát, đau nhức vì đây có thể là biểu hiện của nhiễm trùng bàng quang.

Đối với tình trạng đại tiện không tự chủ, nguyên nhân là do người mẹ bị suy yếu cơ xương chậu, rách đáy chậu, tổn thương thần kinh tại các cơ vòng quanh hậu môn trong khi sinh em bé. Tình trạng này chủ yếu gặp phải đối với các mẹ sinh thường và có thời gian chuyển dạ kéo dài.

Các mẹ có thể tập luyện các bài tập phục hồi cơ theo hướng dẫn của bác sĩ. Trong trường hợp tình trạng tiểu tiện, đại tiện không tự chủ kéo dài quá lâu, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc hoặc phẫu thuật.

Lên máu hậu sản

Lên máu hậu sản là căn bệnh hậu sản sau sinh thường thấy đối với sản phụ bị cao huyết áp. Sau khi sinh 12 tuần mà huyết áp của sản phụ không trở lại bình thường thì có thể xác định là bị cao huyết áp. Nguyên nhân gây ra cao huyết áp sau sinh vẫn chưa được xác định.

Nếu không được điều trị sớm, lên máu hậu sản sau sinh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Suy tim, giãn thất phải, dày thất trái
• Tai biến mạch máu não,
• Bệnh mạch vành,
• Bệnh lý ở võng mạc
• suy thận
• Đạm niệu
• Bệnh lý mạch máu ngoại biên

Trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh là tình trạng người mẹ bị rối loạn cảm xúc, thường xuyên tiêu cực, buồn chán, lo âu. Đây là một loại bệnh hậu sản sau sinh rất thường gặp ở phụ nữ.

Các triệu chứng thường thấy của trầm cảm sau sinh:

• Cơ thể bị suy nhược
• Thường xuyên lo lắng, hoảng hốt, căng thẳng, rối loạn giấc ngủ.
• Cảm thấy đau nhiều nơi trên cơ thể nhưng không rõ nguyên nhân

Lưu ý khi điều trị trầm cảm sau sinh:

• Trị liệu bằng tâm lý: Các mẹ nên thường xuyên trò chuyện với các chuyên gia về tình trạng sức khỏe tinh thần của bản thân. Ngoài ra, các mẹ cũng nên tham gia các hội nhóm hỗ trợ trầm cảm sau sinh để học hỏi cách ứng phó với tình trạng này
• Tập thể dục: Sau khi cơ thể đã hồi phục, các mẹ nên duy trì tập luyện thể dục để giữ tinh thần thoải mái, bớt lo âu. Tập thể dục cũng là cách hạn chế hậu sản sau sinh hiệu quả
• Sử dụng men vi sinh đặc hiệu psycho-biotic để cải thiện sức khỏe đường ruột và giảm triệu chứng căng thẳng, mệt mỏi, lo lắng, đau đầu
• Có thể dùng thuốc điều trị trầm cảm sau sinh như: Sertraline, paroxetine, nortriptyline và imipramine
• Các trường hợp có biểu hiện lạ như rối loạn tính cách, có dấu hiệu muốn tự tử thì cần được đưa tới bệnh viên ngay

4Cách phòng ngừa hậu sản sau sinh

Chăm sóc sức khoẻ

Để hạn chế các biến chứng nguy hiểm của hậu sản sau sinh, các mẹ cần áp dụng các biện pháp:

• Thường xuyên đo huyết áp
• Quan tâm đến các dấu hiệu như choáng, co của tử cung khi vỡ nước ối
• Theo dõi sản dịch gồm: màu, số lượng, mùi
• Đi lại và vận động nhẹ ngay khi có thể cũng là cách hạn chế hậu sản sau sinh
• Theo dõi lượng nước tiểu, số lần đại tiện để hạn chế liệt ruột và bàng quang
• Chú ý giữ ấm cơ thể, không quạt trực tiếp vào người, không để cơ thể bị nhiễm lạnh. Cần nằm trong phòng kín, không có gió lùa
• Thường xuyên vệ sinh vùng kín, không mặc quần áo quá chật, thay đồ lót thường xuyên
• Chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể

Để phòng tránh hậu sản sau sinh, mẹ nên lưu ý đối với chế độ ăn uống như sau:

• Không nên ăn đồ ăn trong vòng 6 giờ đầu sau mổ. Chú ý nguyên tắc: ăn từ chất lỏng, đến đặc, ăn cơm khi đã xì hơi.
• Sau khi sinh, nên uống nước lọc, ăn cháo loãng.
• Sau khi đã xì hơi, có thể ăn uống như bình thường, bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa…
• Không dùng các loại gia vị hoặc đồ uống kích thích, chỉ nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi

Chăm sóc tinh thần

Chăm sóc tinh thần là một liệu pháp tích cực giúp phòng tránh bệnh hậu sản sau sinh. Một số cách chăm sóc tinh thần cho mẹ bỉm sau sinh có thể thực hiện như sau:

• Mẹ sau sinh cần được ngủ đủ giấc, trung bình từ 8 – 9 tiếng mỗi ngày. Việc ngủ đủ giấc sẽ giúp người mẹ nhanh hồi phục và giữ được tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, trầm cảm sau sinh.
• Người thân trong gia dình cần quan tâm, hỗ trợ chăm bé để tăng thời gian nghỉ ngơi của mẹ.
• Những người thân trong gia đình, đặc biệt là người chồng, cần thường xuyên trò chuyện, giải tỏa căng thẳng, áp lực cho mẹ. Bên cạnh đó, người nhà nên chủ động quan tâm, chăm sóc cả mẹ lẫn em bé.

5Các câu hỏi thường gặp về hậu sản sau sinh

Sau khi sinh em bé, nếu người mẹ ăn cá rô phi thì có bị hậu sản sau sinh không?

Theo quan niệm dân gian, cá rô phi có tính tanh sẽ làm ứ đọng sản dịch, cho nên nếu phụ nữ sau sinh ăn cá rô phi sẽ dễ mắc bệnh hậu sản sau sinh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, các loại cá nói chung và cá rô phi nói riêng có chứa nhiều dinh dưỡng cần thiết, giúp mẹ bỉm sữa hồi phục nhanh. Vì vậy, các mẹ không cần kiêng ăn cá rô phi sau khi sinh em bé.

Ăn cà pháo có dẫn tới hậu sản sau sinh không?

Trong cà pháo có chứa solannin – là một chất gây rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng tới hệ thần kinh. Các mẹ không nên ăn cà pháo vì có thể sẽ bị ho, không thông khí huyết, khó khăn cho việc tạo sữa, thậm chí có thể gây bệnh hậu sản sau sinh. Do đó, trong vòng 3 tháng sau khi sinh em bé, các mẹ nên kiêng cà pháo.

6Đôi lời từ truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn

Hậu sản sau sinh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho người mẹ. Do đó, để phòng ngừa cũng như giúp các mẹ nhanh chóng phục hồi hơn, việc chăm sóc sức khỏe từ khi còn mang thai cho tới khi sinh em bé là điều hết sức quan trọng. truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích để các mẹ có thêm kiến thức phòng ngừa bệnh hậu sản sau sinh.

Nguyệt Minh tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Anh Thư