Hướng dẫn người nhà chăm sóc mẹ sau sinh thường nhanh chóng phục hồi

Sau khi con chào đời, cơ thể mẹ bắt đầu quá trình hồi phục những gì đã thay đổi trong suốt thai kỳ và sinh nở. Để giúp các mẹ có thể trải qua giai đoạn này dễ dàng, truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn đã tổng hợp chia sẻ của nữ hộ sinh Nguyễn Bích Hạnh – Trưởng khoa sản bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City để giúp các mẹ mau chóng lấy lại sức khỏe.

Số lượng rất lớn các nội tiết tố khi có thai có thể biến mất, khiến cho các bà mẹ ở giai đoạn hậu sản trở nên rất mệt mỏi. Do đó, các bà mẹ hãy cố gắng nghỉ ngơi và thư giãn càng nhiều càng tốt. đồng thời, chú ý những vấn đề dưới đây.

1Chế độ dinh dưỡng sau khi sinh

Mẹ cần được ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng, không nên kiêng khem quá mức vì đang trong quá trình cần lấy lại sức và tạo sữa nuôi con. Mẹ có khỏe thì con mới phát triển. Những thực phẩm mẹ cần bổ sung trong giai đoạn này bao gồm:

• Các loại hoa quả tươi và rau xanh để đảm bảo lượng chất xơ, vitamin và khoáng chất.
• Chất bột đường thường có trong cơm, bún, bánh mì, khoai lang, khoai tây,…
• Protein từ thịt nạc, thịt gà, trứng và các loại đậu.
• Canxi từ sữa, bơ, cá mòi, đậu phụ,… để hỗ trợ phát triển xương và răng cho bé.

Mẹ cần được ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng sau khi sinh. Nguồn ảnh: freepik

2Mẹ cần tránh điều gì trong thời gian cho bé bú?

Ngoài việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý, mẹ cũng cần lưu ý:

• Tránh xa thuốc lá và rượu: Rượu bia và thuốc lá sẽ khiến sữa mẹ về ít hơn và khiến cho tinh thần của mẹ không ổn định. Hơn thế, sữa mẹ ít dẫn đến trẻ phải cai sữa sớm. Những thực phẩm này cũng khá có hại và khiến mẹ chậm phục hồi sức khỏe sau sinh.
• Tránh các thức ăn dễ ôi thiu và có thể gây ngộ độc, ví dụ như: Thịt để lâu, trứng, hải sản sống,…
• Nên lưu ý các loại thức ăn có thể khiến trẻ bị dị ứng hoặc cơ thể khó tiêu như: Hành, cải bắp, trứng cá, trứng tôm, gia vị cay,…
• Hạn chế uống cà phê hoặc trà bởi hai thứ này khiến mẹ khó ngủ hơn, không tốt cho mẹ nghỉ ngơi thư giãn. Nếu cần phải uống thì mẹ chỉ nên uống cà phê với một lượng rất nhỏ mỗi ngày.

3Mẹ có nên ăn kiêng trong giai đoạn cho con bú?

Điều khá thú vị là lượng chất béo dung nạp trong giai đoạn mang thai sẽ được chuyển hóa thành sữa mẹ. Vì vậy, việc cho con bú sẽ giúp mẹ lấy lại vóc dáng ban đầu nhanh chóng. Mẹ không nên chủ động ăn kiêng trong giai đoạn này. Do cơ thể mẹ sẽ cần nhiều calo hơn bình thường để duy trì mức năng lượng tiêu chuẩn và tạo nên nhiều sữa cho con.

Nếu muốn giảm cân, mẹ chỉ cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng và tập thể dục đều đặn mỗi ngày. Đồng thời, giảm bớt lượng đường và ngừng uống các chất có cồn là đã đạt hiệu quả.

Bài viết liên quan:Chuyên gia lý giải đau lưng sau sinh mổ cho mẹ bỉm và gợi ý mẹo giúp giảm đau hữu hiệu

4Chế độ nghỉ ngơi hợp lý cho mẹ sau sinh

4.1 Vấn đề về cơ thể

Trong tuần đầu sau khi sinh, mẹ nên cố gắng ngủ những khi có thể. Càng nghỉ ngơi nhiều càng tốt vì việc ngủ đủ giấc và ngủ sâu giúp các bà mẹ tái tạo năng lượng, sản xuất sữa tốt hơn và tránh stress cũng như trầm cảm sau sinh. Mặt khác, mẹ cần cẩn trọng hơn trong chăm sóc cơ thể, sinh hoạt hay chọn thực phẩm để nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

Vấn đề sa tử cung thường gặp ở phụ nữ sau sinh cũng khiến các bà mẹ lo lắng. Đặc biệt, những mẹ sinh thường có nguy cơ gặp phải vấn đề này cao hơn so với sinh mổ. Bệnh này khiến mẹ đi tiểu nhiều hơn, giảm ham muốn tình dục và khiến sinh hoạt hàng ngày gặp nhiều khó khăn.

Để phòng tránh sa tử cung, sản phụ không được làm việc nặng, không ngồi quá lâu và dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi,thư giãn. Đặc biệt, việc cho con bú sớm sau sinh 24 tiếng sẽ giúp tử cung hồi phục tốt, tránh được bệnh sa tử cung và giảm nguy cơ băng huyết sau sinh.

4.2 Vận động nhẹ nhàng

Sau khi vết thương đã lành và ổn định, các mẹ nên vận động, massage thư giãn, xoa bóp tay chân với những cách thích hợp để đẩy hết sản dịch ra ngoài, giúp khí huyết lưu thông, giúp ăn ngủ tốt hơn.

Mẹ nên vận động nhẹ nhàng sau sinh. Nguồn ảnh: freepik

Việc tập thể dục nhẹ nhàng và massage còn mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời khác:

• Mẹ nhanh chóng phục hồi sức khỏe sau sinh
• Giảm căng thẳng, giúp mẹ giữ tinh thần thanh thản. Đây là phương pháp tối ưu giúp hồi phục sức khỏe tâm lý và giảm trầm cảm sau sinh
• Giảm triệu chứng đau lưng sau sinh
• Cải thiện khí chất, tăng cường sự lưu thông máu, tốt cho tim mạch
• Giảm táo bón, tránh bí tiểu
• Phục hồi sự săn chắc của cơ thể, giảm mỡ bụng
• Giảm các tai biến tim mạch sau này
• Tránh nguy cơ viêm tắc tĩnh mạch sâu, nghẽn mạch phổi

Mẹ cũng nên chú ý trong môi trường sinh hoạt hàng ngày nên tránh nắng nóng hoặc gió lạnh. Chỗ ở nên thoáng mát, dễ chịu, không bị ảnh hưởng bởi khói bụi, mùi hôi hay tiếng ồn. Nhiệt độ trong phòng lý tưởng cho mẹ và bé là 17 – 29 độ C. Tuyệt đối mùa đông không sưởi ấm bằng than đá hay than tổ ong. Vì khi đốt, khí CO2 trong than sẽ gây ngạt cho mẹ và bé.

5Cách xử lý những khó chịu thường gặp sau sinh

5.1 Đau hậu sản, bàng quang, chảy máu

Đây là những vấn đề thường gặp nhất sau khi sinh. Chúng khiến cho các mẹ khó chịu, đau nhức và mệt mỏi. Dưới đây là một số biện pháp xử trí giúp các mẹ giảm bớt những lo lắng này:

• Đau hậu sản: Mẹ có thể bị đau quặn bụng, nhất là những khi cho con bú do tử cung co thắt để trở lại kích cỡ như trước khi có thai. Đây là một dấu hiệu tốt cho thấy cơ thể mẹ đang trở lại trạng thái bình thường. Các cơn đau này có thể kéo dài nhiều ngày. Trong trường hợp co thắt mạnh, một liều thuốc giảm đau nhẹ như paracetamol có thể khiến dịu cơn đau.
• Vấn đề tiểu tiện: Đi tiểu nhiều hơn trong những ngày đầu là bình thường vì cơ thể mẹ đang thải đi nước dư tích lại trong khi có thai. Tiểu tiện lúc đầu có thể khó khăn vì đau. Tuy nhiên mẹ nên cố đi tiểu sau sinh càng sớm càng tốt và đứng dậy, đi lại để làm cho dòng tiểu mạnh hơn. Nếu mẹ có một số mũi khâu tầng sinh môn thì nên rửa nước ấm khi đi tiểu để đỡ rát.

5.2 Chảy máu âm đạo

Mẹ có thể chảy máu âm đạo trong bất cứ thời điểm nào từ 2 đến 6 tuần sau sinh. Triệu chứng này có thể ngưng nhanh hơn nếu mẹ cho bé bú sữa mẹ. Sản dịch màu đỏ tươi có thể sẽ ra nhiều lúc đầu, nhưng qua ngày kế tiếp sẽ giảm đi và dần chuyển sang màu nâu nhạt. Thường dịch bài tiết này tiếp tục ra cho đến kỳ kinh đầu tiên. Việc mẹ cần làm là dùng băng vệ sinh thấm chất dịch tiết ra. Không nên dùng băng vệ sinh trong âm đạo vì có thể gây nhiễm trùng.

5.3 Xử trí vấn đề táo bón

Đây là triệu chứng thường gặp nhất sau sinh. Biện pháp hiệu quả nhất để cải thiện tình trạng này là uống nhiều nước, ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như: ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi và rau. Một số cách khác như đi dạo, tập bài tập Kegel, tránh căng thẳng và sử dụng các chất làm mềm phân,… cũng giúp cải thiện tình trạng này. Ngoài ra, nhai kẹo cao su để kích thích phản xạ tiêu hóa cũng là một mẹo hay.

6Mũi khâu sẽ còn đau bao lâu?

Các mũi khâu có thể đau khoảng 1 – 2 ngày. Hầu hết triệu chứng này sẽ giảm đi trong vòng một tuần. Mẹ có thể dùng thuốc giảm đau theo đơn thuốc của bác sĩ. Nếu vẫn tiếp tục đau nhiều tuần, mẹ có thể hỏi ý kiến bác sĩ có thể tăng liều hoặc dùng thuốc khác mạnh hơn hay không.

Bên cạnh đó, mẹ không nên làm việc nặng, bê vác đồ đạc sau khi sinh,… Có thể làm dịu các cơn đau bằng cách chườm túi nước đá xung quanh vết mổ và nằm xuống để tránh lực ép lên các mũi khâu.

Hi vọng những tổng hợp của truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn đã giúp các mẹ hiểu hơn về việc chăm sóc sức khỏe sau sinh. Để được tư vấn rõ hơn, các mẹ có thể thăm khám trực tiếp ở bác sĩ sản khoa nếu có bất kỳ vấn đề gì xảy ra trong thời kỳ sau sinh nhé!

Nguyễn Thị Thảo tổng hợp từ youtube