Nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển, phân bố ngành dịch vụ

1. Các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển và phân bố các ngành dịch vụ:

Để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ, chúng ta cần phân tích chi tiết từng yếu tố.

Trình độ phát triển kinh tế và năng suất lao động xã hội: Trình độ phát triển kinh tế và năng suất lao động xã hội là một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến sự phát triển các ngành dịch vụ. Khi kinh tế phát triển, nhu cầu sử dụng lao động trong các ngành nông nghiệp, công nghiệp cũng ít hơn, điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các ngành dịch vụ.

Quy mô và cơ cấu dân số: Dân số đông đúc, đặc biệt là có nhiều trẻ em và thanh niên, thì nhu cầu sử dụng các dịch vụ giáo dục và giải trí sẽ tăng lên. Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển ngành giáo dục và giải trí.

Phân bố dân cư và mạng lưới quần cư: Khi dân cư đông đúc và mạng lưới dịch vụ được phát triển thì các ngành dịch vụ cũng sẽ phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, nếu dân cư phân tán quá xa thì việc phát triển ngành dịch vụ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Truyền thống văn hóa, phong tục tập quán: Các truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của một vùng đất có thể ảnh hưởng đến cách thức tổ chức mạng lưới dịch vụ trong khu vực đó. Ví dụ, trong một số vùng miền quê, việc tổ chức các dịch vụ như vận chuyển, mua bán sẽ có những đặc thù riêng.

Mức sống và thu nhập thực tế: Mức sống và thu nhập của người dân cũng có thể ảnh hưởng đến sức mua và nhu cầu sử dụng các dịch vụ. Nếu mức sống và thu nhập cao hơn thì sức mua cũng tăng lên, điều này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành dịch vụ.

Tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa lịch sử, cơ sở hạ tầng du lịch: Nếu một vùng đất có nhiều tài nguyên thiên nhiên đẹp, di sản văn hóa lịch sử phong phú và cơ sở hạ tầng du lịch tốt, thì ngành dịch vụ du lịch trong khu vực đó sẽ phát triển mạnh mẽ hơn. Ví dụ, các địa danh nổi tiếng như Vịnh Hạ Long, Cố đô Huế, sẽ thu hút rất nhiều khách du lịch và tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các ngành dịch vụ khác.

Sự tiến bộ về công nghệ và truyền thông: Công nghệ và truyền thông hiện đang phát triển rất mạnh mẽ, điều này đã mở ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các ngành dịch vụ. Ví dụ, các công ty dịch vụ tài chính, dịch vụ vận chuyển, dịch vụ thương mại điện tử đang phát triển rất mạnh mẽ nhờ vào sự tiến bộ về công nghệ và truyền thông.

Chính sách phát triển ngành dịch vụ của chính quyền: Chính sách phát triển ngành dịch vụ của chính quyền cũng là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của các ngành dịch vụ. Chính quyền nơi đó cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích, thu hút đầu tư và xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động trong các ngành dịch vụ.

Ví dụ: 

Quy mô, cơ cấu dân số và nhịp độ phát triển của Việt Nam

Việt Nam là một quốc gia có dân số đông đúc và tỷ lệ trẻ em chiếm tỷ lệ cao trong dân số. Vì vậy, các dịch vụ giáo dục được đặt ở vị trí ưu tiên để đảm bảo sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, cơ cấu ngành dịch vụ còn phải tiếp tục phát triển để đáp ứng nhu cầu của người dân.

Phong tục và truyền thống văn hóa và hình thức tổ chức mạng lưới dịch vụ

Việt Nam có nhiều truyền thống văn hóa và phong tục tập quán đặc sắc, làm cho các hình thức tổ chức mạng lưới dịch vụ cũng phải thay đổi để phù hợp với những truyền thống này. Ví dụ, trong các ngày lễ tết, tập quán đi thăm hỏi lẫn nhau rất phổ biến, dẫn đến sự tăng cường trong dịch vụ giao thông và vận tải, cũng như mua bán.

Trong tổng thể, Việt Nam cần tiếp tục phát triển các dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của người dân và thích nghi với những thay đổi trong xã hội và kinh tế.

2. Cơ cấu, vai trò của các ngành dịch vụ:

Khái niệm dịch vụ: Là hoạt động kinh tế xã hội, có tạo ra giá trị mà không nằm trong lĩnh vực nông – lâm ngư nghiệp; công nghiệp xây dựng cơ bản, phục vụ nhu cầu sản xuất và sinh hoạt. Dịch vụ không chỉ đơn thuần là một lĩnh vực kinh tế mà còn là một phần quan trọng của xã hội. Những dịch vụ này không chỉ cung cấp giá trị cho người dùng mà còn đóng góp vào sự phát triển của xã hội và kinh tế.

2.1. Cơ cấu của ngành dịch vụ:

Dịch vụ kinh doanh (sx): giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản, tư vấn, các dịch vụ nghề nghiệp, v.v. Đây là một phần quan trọng của nền kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế và tạo ra cơ hội việc làm cho người lao động. Những dịch vụ này đóng góp vào việc cung cấp các sản phẩm, dịch vụ và thông tin cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân để phát triển kinh tế và xã hội. Ngoài ra, các dịch vụ này còn giúp hỗ trợ các doanh nghiệp và cá nhân trong việc tìm kiếm cơ hội đầu tư và phát triển kinh doanh.

Dịch vụ tiêu dùng: Thương mại, sửa chữa, khách sạn, du lịch, dịch vụ cá nhân (y tế, giáo dục, thể thao), cộng đồng. Những dịch vụ này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm và dịch vụ cần thiết cho cuộc sống hàng ngày. Đây là các dịch vụ mà người dân tìm kiếm và sử dụng hàng ngày để đáp ứng nhu cầu của họ. Đặc biệt, các dịch vụ y tế và giáo dục là các lĩnh vực quan trọng trong việc phát triển con người và xã hội.

Dịch vụ công: Khoa học công nghệ, quản lí nhà nước, hoạt động đoàn thể (bảo hiểm bắt buộc). Những dịch vụ này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho công đồng các sản phẩm và dịch vụ cần thiết cho phát triển kinh tế và xã hội. Những dịch vụ này trực tiếp phục vụ cho các cơ quan, tổ chức và cá nhân của chính phủ, đóng góp vào việc phát triển và quản lý các lĩnh vực khác nhau của xã hội.

2.2. Vai trò của ngành dịch vụ:

Dịch vụ đóng góp vào việc thúc đẩy mối quan hệ hợp tác, giao lưu quốc tế, giúp các quốc gia thúc đẩy các ngành sản xuất vật chất phát triển, chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế, khai thác tốt nguồn lao động, tạo việc làm, khai thác tốt các tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa, lịch sử và các thành tựu của khoa học kĩ thuật hiện đại phục vụ con người. Những dịch vụ này đóng góp vào việc phát triển và cải thiện các mối quan hệ giữa các quốc gia và cộng đồng quốc tế, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội.

Dịch vụ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường, như giảm nghèo, cải thiện chất lượng cuộc sống, bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, và đảm bảo an ninh và an toàn cho tất cả mọi người.

Ngoài ra, dịch vụ còn đóng góp vào việc phát triển các ngành công nghiệp và kinh tế khác. Chẳng hạn, các dịch vụ tài chính và ngân hàng có thể giúp các doanh nghiệp và cá nhân vay vốn để phát triển kinh doanh, trong khi dịch vụ tư vấn có thể giúp các tổ chức và doanh nghiệp cải thiện quy trình và hoạt động của họ.

2.3. Đặc điểm và xu hướng phát triển của ngành dịch vụ:

Trên thế giới hiện nay, số lao động trong ngành dịch vụ tăng lên nhanh chóng, đặc biệt ở các nước phát triển như Hoa Kì và Tây Âu, với khoảng 80% lao động làm trong ngành này. Các nước đang phát triển cũng đang có xu hướng tăng trưởng trong ngành dịch vụ, với Việt Nam là một ví dụ, năm 2005 đã có 24,5% lao động làm trong ngành dịch vụ so với 23,2% vào năm 2003. Các xu hướng phát triển của ngành dịch vụ bao gồm sự đa dạng hóa các dịch vụ, tăng cường sự phát triển của các công nghệ mới, và sự thay đổi trong nhu cầu và sự mong đợi của khách hàng. Trong thời đại số, các dịch vụ trực tuyến đang trở thành một phần quan trọng của ngành dịch vụ, cung cấp cho khách hàng sự tiện lợi và tốc độ trong việc tìm kiếm thông tin và sử dụng các dịch vụ.

3. Bài tập trắc nghiệm Địa lý 10 Bài 35:

Câu 1: Ngành dịch vụ được mệnh danh “ngành công nghiệp không khói” là:

A. Bảo hiểm, ngân hàng

B. Thông tin liên lạc

C. Hoạt động đồn thể

D. Du lịch

Câu 2: Dịch vụ tiêu dùng bao gồm

A. Giao thông vận tải, thông tin liên lạc.

B. Các dịch vụ hành chính công.

C. Tài chính, bảo hiểm.

D. Bán buôn, bán lẻ, du lịch, y tế, giáo dục, thể thao.

Câu 3: Nhân tố nào dưới đây là nhân tố quyết định sự phát triển của du lịch Việt Nam?

A. Lực lượng lao động dồi dào.

B. Nhu cầu du lịch lớn.

C. Di sản văn hóa, lịch sử và tài nguyên thiên nhiên.

D. Cơ sở hạ tầng du lịch.

Câu 4: Quốc gia nào sau đây có tỉ trọng ngành dịch vụ chiếm trên 70% trong cơ cấu GDP?

A .Hoa Kì.

B. Bra-xin.

C.Trung Quốc.

D. Thái Lan.

Câu 5: Các ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng.

A .Cao trong cơ cấu GDP của tất cả các nước trên thế giới.

B. Cao nhất trong cơ cấu GDP của các nước phát triển.

C. Thấp nhất trong cơ cấu GDP của các nước đang phát triển.

D. Cao nhất trong cơ cấu GDP của các nước đang phát triển.

Câu 6: Nhân tố nào sau đây ảnh hưởng đến hình thức tổ chức mạng lưới ngành dịch vụ?

A. Truyền thống văn hóa, phong tục tập quán.

B. Di tích lịch sử văn hóa.

C. Quy mô, cơ cấu dân số.

D. Mức sống và thu nhập của người dân.

Câu 7: Nhân tố nào sau đây có tác động tới nhịp độ phát triển và cơ cấu ngành dịch vụ:

A. Quy mô dân số, lao động

B. Phân bố dân cư

C. Truyền thống văn hóa

D. Trình độ phát triển kinh tế

Câu 8: Các thành phố, thị xã là các trung tâm dịch vụ vì:

A. Dân cư tập trung cao, nhu cầu phục vụ lớn

B. Các thành phố thường là các trung tâm kinh tế, văn hoá chính trị của cả nước, dịch vụ KD

C. Các thành phố thường có cơ sở hạ tầng phát triển

D. Tất cả các ý trên

Câu 9: Ngành dịch vụ nào dưới đây thuộc nhóm dịch vụ tiêu dùng:

A. Hoạt động đoàn thể

B. Hành chính công

C. Hoạt động buôn, bán lẻ

D. Thông tin liên lạc

Câu 10: Ý nào sau đây đúng với ngành dịch vụ:

A. Phụ thuộc cho các yêu cầu trong sản xuất và sinh hoạt

B. Trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất

C. Tham gia vào khâu sản xuất

D. Ít tác động đến tài nguyên môi trường

Câu 11: Vai trò nào sau đây không đúng với ngành dịch vụ:

A. Thúc đẩy các ngành sản xuất vật chất phát triển mạnh

B. Trực tiếp sản xuất ra máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất

C. Cho phép khai thác tốt hơn các nguồn tài nguyên thiên nhiên

D. Tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động