1. Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu hay nhất:
Tố Hữu là một nhà thơ cách mạng nổi tiếng. Trong số đó, bài thơ Lượm của ông viết về một người lính liên lạc trẻ tuổi. Lượm hồn nhiên, vui tươi nhưng đồng thời cũng rất nhiệt tình và dũng cảm.
Bài thơ mở đầu bằng lời giới thiệu về cuộc gặp gỡ của chú bé Lượm với người lính ở Hàng Bè trong thời kỳ thực dân Pháp quay lại xâm lược Huế. Khi chiến tranh nổ ra, Lượm tham gia cách mạng với tư cách là người chiến sĩ liên lạc. Lượm xuất hiện với ngoại hình nhỏ bé, nhanh nhẹn. Ngoài ra còn có cái xắc đeo trên vai để đựng thư, chiếc ca lô đội lệch trên đầu. Sự hồn nhiên, trong sáng của chú bé Lượm được thể hiện qua các hành vi huýt sáo, chạy, nhảy trên cánh đồng.
“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…”
Việc sử dụng các từ láy như “loắt choắt”, “xinh xinh” “’thoăn thoắt”, “nghênh nghênh” kết hợp với điệp từ “cái” có giá trị gợi tả về một bức chân dung nhỏ nhắn nhưng năng động, hoạt bát của Lượm.
Tác giả không chỉ miêu tả ngoại hình của Lượm mà còn khắc họa cả tính cách của chú bé Lượm. Điều đó được thể hiện qua niềm vui mà bản thân chú bé được làm liên lạc. Cậu đã bày tỏ với người chiến sĩ:
“Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà
Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần”
Những từ ngữ trực tiếp bộc lộ cảm xúc như “vui”, “thích” và hành động “cười híp mí”, “má đỏ” đều thể hiện cảm giác vui tươi, hạnh phúc của Lượm khi được tham gia cách mạng.
Lượm tuy còn nhỏ tuổi nhưng tỏ ra rất dũng cảm và gan dạ. Cậu sẵn sàng hy sinh vì nhiệm vụ. Khi được lệnh chuyển một bức thư với tiêu đề “thượng khẩn ”, Lượm đã không ngại khó khăn, nguy hiểm để hoàn thành. Chiến trường hiện lên với cảnh thật khốc liệt:
“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo”
Lá thư có tiêu đề “thượng khẩn ” phải được chuyển đến tay người nhận ngay lập tức. Vì thế, Lượm đã không ngại nguy hiểm, nhanh chóng đưa thư ngay. Cách nói “Sợ chi” gợi cho chúng ta về thái độ tích cực của một người lính nhỏ, sẵn sàng đối mặt với nguy hiểm mà không hề sợ hãi. Hình ảnh chiếc mũ ca lô đang di chuyển nhấp nhô qua cánh đồng lúa đang làm đòng:
“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”
Trước đó thì đầy lạc quan và vui tươi, nhưng đến những câu thơ cuối viết về sự hy sinh của Lượm lại chứa đầy nỗi buồn, đau xót.
“Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng mẫu tươi
…
“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”
Hương lúa bao bọc trái tim người lính trẻ, chở che cho hồn người chiến sĩ tuổi thiếu niên. Khi những cánh đồng lúa nở rộ, khung cảnh thoáng đãng và hương sữa ngọt ngào tràn ngập trong không khí, tạo nên một không gian nhẹ nhàng, thiêng liêng. Lượm trở về với mảnh đất quê hương nhưng sự hy sinh của em không hề vô nghĩa mà đáng tự hào. Sử dụng thủ pháp miêu tả nhân vật kết hợp kể chuyện và biểu đạt cảm xúc, tác giả đã khắc họa thành công nhân vật Lượm. Bài thơ Lượm của Tố Hữu là một trong những bài thơ giàu cảm xúc nhất.
2. Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu ấn tượng:
Tác phẩm ‘Lượm’ được viết trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Đó là một thời kỳ khó khăn trong cuộc cách mạng. Vì tình yêu đất nước, cậu bé Lượm đã nhờ người chú đồng hành cùng mình thực hiện sứ mệnh cao cả này cho đất nước.
Cậu bé có vóc dáng nhỏ nhắn rất linh hoạt và nhanh nhẹn. Tác giả đã miêu tả rất phổ biến hình ảnh cậu bé vui vẻ này bằng dáng đi, cử chỉ và lời nói.
‘Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh’
Lúc 10, 11 tuổi, đáng nhẽ cậu bé vẫn còn đi học và được gia đình chăm sóc nhưng thay vào đó Lượm lại đảm nhận những công việc hết sức khó khăn, nguy hiểm mà ngay cả người lớn cũng không thể đảm đương được. Và đối với Lượm, sứ mệnh chỉ là một cuộc hành trình. Bộ quân phục của cậu bé liên lạc nhỏ vấy đầy bom và bụi đường, nhưng túi quần luôn chứa đầy những lá thư quân lính gửi để liên lạc với nhau. Đặc biệt cậu bé có đôi mắt to và tròn. Khi cười, đôi mắt Lượm nheo lại, điều này càng thể hiện tình yêu cuộc sống và thái độ vô tư của cậu. Cậu bé là chàng trai yêu gia đình, vừa làm tròn bổn phận nhưng luôn thể hiện mình là người yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên.
‘Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!’
Niềm vui được đi từ nơi này đến nơi khác thể hiện rõ qua những cuộc trò chuyện của người chú với cậu bé. Dường như tất cả những gì Lượm muốn làm là chạy xuyên rừng, băng qua sông suối, chứ lại không muốn ngồi yên. Chi tiết này cho thấy Lượm là người rất vui tươi, yêu thích cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ. Nhưng vui đến mấy cũng không được quên nhiệm vụ được giao:
‘Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
– Thôi, chào đồng chí!
Cháu đi xa dần’
Một hình ảnh đẹp miêu tả một chú bé vô cùng xinh đẹp và đầy mộng mơ. Ngay cả sự ngây thơ và thái độ vô tư như trẻ thơ cũng không cứu được cậu khỏi sự tra tấn và ngược đãi của kẻ thù. Không chỉ người lớn mà cả trẻ em cũng không thể thoát khỏi sự tàn khốc của chiến tranh.
‘Một hôm nào đó,
Như bao hôm nào,
Chú đồng chí nhỏ,
Bỏ thư vào bao,
Vụt qua mặt trận,
Ðạn bay vèo vèo,
Thư đề “Thượng khẩn”,
Sợ chi hiểm nghèo’
Bất chấp sự truy đuổi của kẻ thù, cậu bé không sợ nguy hiểm và thực hiện nhiệm vụ như thường lệ. Dù biết cuộc hành trình này rất nguy hiểm nên không quan tâm và vẫn đi. Với lòng dũng cảm bất khuất của Lượm cậu bé trải qua cái chết khủng khiếp nhất ngay giữa cánh đồng.
‘Cháu nằm trên lúa,
Tay nắm chặt bông,
Lúa thơm mùi sữa,
Hồn bay giữa đồng’
Tác giả đã khắc họa việc cậu bé chết giữa cánh đồng sặc mùi sữa, cho thấy cậu bé vẫn đang trong độ tuổi vui chơi và lẽ ra không nên chết như vậy. Bên cạnh đó, vì được ra đi với thiên nhiên, tâm hồn Lượm cũng hòa quyện với nó. Hình ảnh của cậu bé là hương thơm của cuộc sống, một tâm hồn trong sáng.
‘Lượm ơi, còn không?’
Bài thơ này thể hiện nỗi buồn, nỗi nhớ của tác giả đối với cậu bé. Cậu bé nhanh nhẹn, hồn nhiên và vô tư đã có những đóng góp to lớn cho cuộc sống và đặc biệt là cho cuộc cách mạng của chúng ta. Sự hy sinh của Lượm là một hươm thơm đẹp cho cuộc sống.
3. Dàn ý phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu:
– Có thể nói, một trong những bài thơ hay nhất về thiếu nhi là bài thơ’Lượm’ của nhà thơ Tố Hữu. Tác giả viết bài thơ này vào năm 1949 trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
– Bài thơ đó để lại ấn tượng sâu sắc trong tôi. Đặc biệt, hình ảnh nhân vật Lượm đã chạm đến tâm hồn tôi, nhờ sự hồn nhiên, ngây thơ và sự hy sinh anh dũng của cậu bé khi chuyển thư “khẩn”.
3.1. Lượm là một cậu bé ngây thơ, giản dị và tinh nghịch:
– Lượm nhỏ con, dáng người “nhỏ xíu”, luôn đội mũ lệch. Lượm nhỏ con nhưng nhanh nhẹn với dáng người ‘loắt choắt’. Cụm từ ‘chân thoăn thoắt’ phần nào nói lên điều này.
– Trước mắt em Lượm thật hài hước và đáng yêu:
‘Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng’
– Các chuỗi từ láy được sử dụng trong bài thơ ‘loắt choắt’, ‘thoăn thoắt’, ‘nghênh nghênh’ kết hợp điệp từ ‘cái’ có giá trị miêu tả rất đặc biệt. Điều này tạo ra một bức chân dung đẹp về người liên lạc nhỏ bé Lượm, nhỏ bé nhưng nhanh nhẹn và sống động.
– Sự hồn nhiên, ngây thơ của Lượm còn thể hiện qua niềm vui khi nhận được cuộc gọi. Lời đối thoại giữa Lượm và tác giả đã giúp khẳng định Lượm rất vui khi được trở thành chú lính nhỏ.
‘Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà
Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần’
– Dùng những từ ngữ bộc lộ trực tiếp cảm xúc như ‘thích’ ‘cười’ ‘vui’ ‘má đỏ’, tác giả khẳng định tham gia vào cuộc chiến chống giặc để bảo vệ đất nước tổ quốc chính là niềm vui của giới trẻ Việt Nam.
3.2. Cậu bé Lượm là người dũng cảm hy sinh vì sứ mệnh được giao:
– Lượm rất dũng cảm để hoàn thành sứ mệnh được giao:
‘Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo’
– Giao hàng “Chuyển phát nhanh” đến người nhận nhanh hơn và tránh nguy hiểm.
– Câu “‘sợ chi hiểm nghèo’ có ý khẳng định ý chí chiến đấu của cậu bé liên lạc Lượm.
– Hình ảnh chiếc mũ ca nô di chuyển trên đồng lúa trong quá trình cấy lúa rất đẹp.
– Một con đường quê hoang vắng, một cánh đồng lúa nở hoa và cậu bé với mũ cano đang nhảy nhót trên cánh đồng.
– Nhưng rồi Lượm ngã gục ở đồng quê khi đang làm nhiệm vụ chuyển thư “khẩn”.
‘Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi’
– Bài thơ nghẹn ngào trước nỗi đau hy sinh của Lượm. Lượm ngã xuống nhưng tâm hồn Lượm vẫn bay qua những cánh đồng lúa thơm ngát mùi sữa.
‘Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng’
– Đây là bài thơ hay nhất về sự hy sinh của người lính. Hương lúa bao bọc trái tim người lính trẻ, chở che cho họ. Không gian tĩnh lặng nhưng thiêng liêng, với khung cảnh thoáng đãng, hoa nở trên cánh đồng lúa, hương sữa ngọt ngào… Mọi người đều dang rộng vòng tay chào đón Lượm khi cậu bé nhỏ trở về quê hương.
– Bằng cách sử dụng các thủ pháp miêu tả nhân vật kết hợp với kể chuyện và biểu đạt cảm xúc, tác giả đã khắc họa thành công nhân vật Lượm. Là cậu bé hồn nhiên, ngây thơ nhưng rất dũng cảm. Lượm đã anh dũng hy sinh mạng sống khi làm liên lạc viên. Cậu bé Lượm là tấm gương sáng cho tất cả mọi người noi theo.
– Công việc đã hoàn thành nhưng hình ảnh của Lượm sẽ còn mãi trong lòng tôi. Tôi yêu quý và khâm phục những thiếu niên anh hùng đã sẵn sàng hy sinh mạng sống vì tổ quốc.
