Phương pháp Montessori là gì? Có nên giáo dục theo phương pháp Montessori?

Vào năm 2018, Jeff Bezos – nhà nhà sáng lập, kiêm chủ tịch và kiêm CEO của Amazon đã cam kết ủng hộ 1 tỷ Đô la để mở những trường mầm non Montessori dành cho các gia đình có thu nhập thấp. Cùng với ông, nhiều ông lớn trong ngành công nghệ, các vận động viên, nhạc sĩ và nhà hoạt động nổi tiếng đều được giáo dục theo phương pháp Montessori. Vậy phương pháp Montessori là gì?

Ưu, nhược điểm của phương pháp giáo dục này là gì mà được nhiều người quan tâm đến vậy? Cùng truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tìm hiểu về Montessori theo bài viết dưới đây nhé.

1Phương pháp Montessori là gì?

Phương pháp Montessori được phát triển bởi Tiến sĩ Maria Montessori vào đầu những năm 1900. Là một phương pháp giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”, các hoạt động ở lớp là do trẻ hướng dẫn, lớp học có trẻ ở các độ tuổi khác nhau và giáo viên là người khuyến khích học sinh hoạt động độc lập.

Trong lớp học, các hoạt động đều do trẻ chủ động lựa chọn và tham gia. Ảnh: Internet

Tiến sĩ Montessori tin rằng trẻ em tiếp thu tốt hơn khi chúng lựa chọn học những gì chúng thích và triết lý đó vẫn tồn tại trong các lớp học Montessori ngày nay. Một lớp học Montessori có thể không giống với những gì bạn đã thấy trước đó. Những điểm làm nên sự khác biệt gồm:

• Nhiều khu vực hoạt động khác nhau để trẻ lựa chọn trong suốt cả ngày.
• Giáo viên sẽ di chuyển từ nhóm này sang nhóm khác thay vì đứng trước lớp học.
• Hệ thống chấm điểm phi truyền thống.
• Tập trung vào toàn bộ học sinh – sự phát triển xã hội, tình cảm, trí tuệ và thể chất của trẻ đều được xem xét kỹ lưỡng.

Cũng như nhiều phương pháp giáo dục khác, Montessori cũng có những bậc phụ huynh không ưa thích trong khi không ít các giáo viên và phụ huynh khác lại rất tâm đắc. Vậy ưu, nhược điểm của phương pháp Montessori là gì mà được ưa chuộng đến vậy?

2Ưu điểm của phương pháp Montessori là gì?

Nếu bạn từng nói chuyện với một giáo viên Montessori, có thể sẽ nghe thấy rất nhiều lời khen ngợi dành cho phương pháp giáo dục này. Hệ thống giáo dục này có xu hướng truyền cảm hứng và đam mê ở những giáo viên của họ.

Tập trung vào việc học độc lập và thực hành

Các lớp học Montessori phần nào nổi tiếng vì được thiết kế đẹp, nhiều ánh sáng tự nhiên và không gian rộng là những ưu tiên chung trong thiết kế lớp học. Tất cả điều này được thực hiện vì mục tiêu là tạo ra một môi trường đẹp và dễ tiếp cận, để trẻ em tự định hướng việc học hỏi của mình cùng với sự hỗ trợ của các công cụ học tập được thiết kế tỉ mỉ.

Trẻ em hiểu được những từ vựng phức tạp và khám phá ra những ý tưởng trừu tượng thông qua việc thực hành trên các vật thể được thiết kế riêng cho các mục đích đã kể trên.

Anitra Jackson, nhà giáo dục Montessori và là tác giả của cuốn sách Chronicles of a Momtessorian cho biết: “Điều tốt nhất về môi trường Montessori là nó cho phép trẻ em làm việc, phát triển và học hỏi theo tốc độ cá nhân của riêng chúng”.

Bé được tham gia các bài học, hoạt động và tiếp xúc với những công cụ học tập được xây dựng dựa trên khả năng riêng của chúng. Từ đó bé sẽ phát triển và tiến bộ theo cá nhân mà không phải là giống một bạn nào khác ở lớp.

Các công cụ hỗ trợ việc học được thiết kế để trẻ phát triển mọi giác quan. Ảnh: Internet

Vậy lớp học theo phương pháp Montessori là gì? Bạn có thể tưởng tượng lớp học giống như một phòng học – chơi – hội thảo khổng lồ. Trong lớp học, có những giáo cụ được thiết kế để kích thích các giác quan của trẻ như: các khối hình học 3D, các thẻ chữ cái làm từ bìa nhám hay các chuỗi hạt màu sắc để bé học về số lượng,…

Những học liệu này giúp các bé phát triển khả năng tập trung và phối hợp nhiều giác quan bên cạnh việc được học như truyền thống.

Nâng cao khả năng tương tác

Bạn có nhận ra bé thường bị cuốn hút bởi những hành động mà người khác quanh bé đang làm không? Montessori dựa vào điều này để nhóm các bé ở những độ tuổi khác nhau lại trong cùng một lớp học. Hầu hết các lớp học Montessori đều dành cho lứa tuổi hỗn hợp và nhằm thúc đẩy việc học tập ngang hàng, tức là các thành viên trong lớp học sẽ tự chia sẻ kiến thức với nhau. Đây chính là điểm khác biệt mà những lớp học truyền thống khác có thể chưa làm được.

Những lớp học với các trẻ có độ tuổi khác nhau này cho phép các bé học hỏi, chia sẻ kiến thức và từ đó phát triển các kỹ năng sống như hòa đồng và sự chấp nhận với thực tế.

Độc lập là nền tảng

Montessori có thể được xem là một nền tảng tốt cho một doanh nhân tương lai khi phương pháp này kích thích sự tự tin và tự do sáng tạo. Vì phần lớn trong quá trình học tập này là trẻ được tự định hướng, từ đó trẻ có cảm giác độc lập và tự tin vào khả năng của mình sớm hơn so với những trẻ được học theo phương pháp truyền thống.

“Học sinh trải nghiệm một lớp học Montessori có khả năng quản lý bản thân và suy nghĩ độc lập hơn’’.

Tinh thần ưa học hỏi được vun đắp

Phương pháp giáo dục này khuyến khích niềm yêu thích được học tập. Một tác động lâu dài và dễ nhận thấy đó là những người học theo phương pháp Montessori vẫn luôn tò mò về mọi người và thế giới xung quanh, coi việc học là một quá trình thú vị cả đời chứ không phải là gánh nặng và sẽ kết thúc khi tiếng trống trường vang.

Lợi ích cụ thể này có thể tồn tại với trẻ em suốt cuộc đời và trở thành động lực thúc đẩy chúng khi đi học tại trường trung học, trong các hoạt động thường ngày hoặc trong những mối quan hệ.

Phương pháp Montessori kích thích sự sáng tạo của trẻ. Ảnh: Internet

Những người có nền tảng giáo dục theo Montessori có xu hướng và khả năng kết nối với nhiều người khác và có nhiều ý tưởng trong những tình huống và bối cảnh khác nhau.

Đáp ứng các yêu cầu giáo dục đặc biệt

Ưu điểm nổi bật nhất của phương pháp Montessori là gì? Đó chính là phù hợp với cả môi trường giáo dục đặc biệt.

Tầm nhìn của Maria Montessori về giáo dục bao gồm cả những trẻ em có nhu cầu giáo dục đặc biệt. Bà không chỉ theo học về khuyết tật trí tuệ và phát triển mà còn là Giám đốc của một học viện dành cho giáo viên giáo dục đặc biệt. Chính với kiến ​​thức nền tảng này, bà đã bắt đầu “Casa dei Bambini” (Ngôi nhà dành cho trẻ em) đầu tiên dành cho trẻ em bị tước quyền ở Rome vào năm 1907. Phương pháp giáo dục Montessori đáp ứng tốt cho những học sinh có nhu cầu đặc biệt.

Trẻ được xếp chung nhóm với những bạn học ở độ tuổi khác nhau và có chung một giáo viên trong cả 3 năm học. Những trẻ có nhu cầu đặc biệt có thể cảm thấy ít áp lực hơn để theo kịp các bạn và có nhiều tự do hơn để học hỏi và phát triển theo tốc độ của riêng mình. Việc học chung với các bạn đã quen, trong lớp học quen, giáo viên cũng đã quen này có thể giúp học sinh có nhu cầu đặc biệt hình thành mối liên kết chặt chẽ trong lớp học của chúng, tạo ra một môi trường an toàn và ổn định để học tập.

Triết lý “theo sát trẻ em” của Montessori cho phép tất cả – không chỉ những trẻ có nhu cầu đặc biệt – nhận được một nền giáo dục cá nhân hóa. Giáo án của giảng viên Montessori có tên của từng trẻ với các mục tiêu và ý tưởng khác nhau cho phong cách học tập độc đáo của chúng. Điều này đặc biệt giúp học sinh có nhu cầu đặc biệt học theo tốc độ của riêng mình. Việc hiểu được ưu điểm phương pháp Montessori là gì sẽ giúp ba mẹ đưa ra lựa chọn tốt nhất cho con.

3Nhược điểm của phương pháp Montessori là gì?

Tất nhiên, với những ưu điểm kể trên không có nghĩa là tất cả những trải nghiệm trong Montessori đều tốt. Một mặt, giáo viên, bạn cùng lớp và ban giám hiệu trường có thể ảnh hưởng đến những trải nghiệm của con bạn. Mặt khác, một số khía cạnh của Montessori có thể không phù hợp với một số trẻ em.

Chi phí

Thật khó để các trường Montessori có học phí thấp. Việc có rất nhiều học liệu chất lượng cao, cũng như đào tạo dài hạn và chuyên sâu về cách sử dụng những vật dụng đó cho trẻ nhỏ là một công việc tốn kém. Đó là lý do tại sao hầu hết các chương trình Montessori được triển khai đầy đủ đều có học phí cao.

Trong khi các tổ chức đang cố gắng giảm thiểu chi phí học tập cho trẻ – chẳng hạn như quỹ do Bezos tạo ra – thì các giáo viên với chứng chỉ Montessori của họ cũng không có quá nhiều lựa chọn. Các trường học với học phí cao vẫn chiếm đa số.

Học phí trường Montessori tương đối cao. Ảnh: Internet

Khó tiếp cận

Đối với một số người, giáo dục Montessori chỉ dành cho các bé trong gia đình có thu nhập cao hoặc những bé có đặc quyền riêng. Mặc dù điều này không giống với tầm nhìn ban đầu của Maria về Montessori, nhưng rất tiếc nó lại là chuẩn mực. Vì triết lý giáo dục này làm thay đổi chương trình giảng dạy của trường công lập truyền thống, nên hầu hết các chương trình Montessori là tư nhân, phải thu học phí và phải chọn lọc khi tuyển sinh. Điều này khiến những trẻ ở ngoại thành, gia đình có thu nhập thấp khó có thể theo học phương pháp này.

Tuy nhiên, cũng có những trường bán công Montessori để trẻ dễ dàng tiếp cận hơn. Các trường này không chỉ tập trung ở nội thành và được tài trợ bởi nguồn vốn công nên học phí cũng dễ dàng được đáp ứng.

Trường Montessori bán công giúp tiết kiệm chi phí. Ảnh: Internet

Chương trình học có thể quá lỏng lẻo

Mặc dù “theo sát trẻ” không nên được hiểu là “để trẻ làm bất cứ điều gì chúng muốn”, nhưng đây vẫn là một chương trình giảng dạy ít quy trình hơn những phương pháp giáo dục truyền thống khác.

Việc đảm bảo trẻ tiến bộ theo tốc độ là tùy thuộc vào giáo viên và trợ giảng. Lý tưởng nhất là việc cho và nhận kiến thức này có thể hoạt động tốt. Nhưng đôi khi đây cũng là lỗ hổng để những giáo viên thiếu nghiêm túc bỏ bê lớp học.

Có những giáo viên đã tự nhận mình chưa chuẩn bị tốt cho các môn học về Toán hay Khoa học trong khi lại chuẩn bị rất kỹ ở các môn năng khiếu.

Độc lập không là tất cả

Montessori mạnh trong việc khuyến khích trẻ độc lập và tự dẫn dắt các hoạt động. Nhưng không phải lúc nào việc này cũng là điều tốt, các doanh nhân có tính cách này có thể rất tốt nhưng cũng có thể khiến họ khó hợp tác hoặc khó để làm việc trong quyền hạn nhất định.

Việc hợp tác ít được áp dụng ở các trường học theo phương pháp Montessori, trong khi kỹ năng hợp tác được đánh giá rất cao trong cuộc sống hiện đại. Một số trường học đã có thể khắc phục được nhược điểm này, bạn có thể cân nhắc nhé!

Cấu trúc mở có thể không phù hợp

Việc lớp học mở, không có bàn ghế được kê ngay ngắn, giáo viên di chuyển có thể gây áp lực cho một số trẻ. Vì chúng có xu hướng thích những việc quen thuộc và có quy trình cụ thể.

Trở ngại này có thể dễ dàng khắc phục nhưng bạn cũng cần lưu ý. Việc học được phân cấp theo độ tuổi có thể khiến trẻ ít tự do nhưng đảm bảo một môi trường học tập quy củ, trật tự.

4Đôi lời từ truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn

Trên đây là những thông tin hữu ích liên quan đến thắc mắc phương pháp Montessori là gì? Qua những ưu nhược điểm đã kể trên đây về phương pháp giáo dục Montessori, truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tin rằng bài viết này đã giúp ba mẹ có sự cân nhắc từ đó lựa chọn phương pháp phù hợp nhất cho con mình. Hãy cùng truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tìm hiểu thêm nhiều kiến thức bổ ích trong hành trình nuôi dạy con nhé!

Dạ Thắm tổng hợp