‘Số liệu thống kê du lịch nội địa chưa chính xác’

Sau kỳ nghỉ lễ 30/4, các tỉnh thành trên cả nước và Tổng cục Du lịch đã đưa ra thống kê về lượng khách trong 5 ngày nghỉ lễ. So với nhiều dự đoán về “khách bỏ nước ra nước ngoài”, những con số cho thấy nhiều điểm đến trong nước có lượng khách “khủng” hoặc “khủng” nhất trong lịch sử.

TP.HCM đón 950.000 lượt khách, tăng 126% so với cùng kỳ, Thanh Hóa đạt kỷ lục với 1,2 triệu lượt khách (tăng 33%). 2.400 tỷ đồng với 720.000 lượt khách là con số của Hà Nội, trong khi Sa Pa (Lào Cai) đón lượng khách lớn nhất từ ​​trước đến nay (185.000 lượt). Kiên Giang là địa phương hiếm hoi có số lượng sụt giảm, đạt gần 265.000 lượt khách, giảm 9,4%.

Ông Phùng Quang Thắng, Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Hà Nội, khẳng định những con số này “chưa phản ánh chính xác bức tranh toàn cảnh của ngành du lịch, chỉ một phần và chưa thực sự hiệu quả”. Các số liệu thống kê này sử dụng đơn vị là “visit” guest thay vì “guests”. Một người đi đến 4 địa điểm trong cùng một thành phố và thống kê sẽ là “4 khách”.

Trao đổi với VnExpress, một cán bộ phụ trách thống kê ở nhiều địa phương khẳng định, mỗi tỉnh sẽ có cách tính lượng khách khác nhau. Ví dụ, Bình Thuận sẽ chỉ tổng hợp con số cuối cùng dựa trên lượng khách lưu trú. Đà Lạt kết hợp ứng dụng quản lý du lịch và báo cáo từ công an phường. Một số tỉnh, thành khác dồn khách trong ngày. Điều này đôi khi gây ra những hiểu lầm trong công tác thống kê mỗi dịp Tết hay cả năm.

Ông Thắng cho rằng, khi xác định khách du lịch cần nhấn mạnh đây là những người “rời khỏi nơi ở, đến tạm trú ở một nơi khác”. Trong khi đó, khách sẽ không ở lại qua đêm, nguồn thu từ nhóm này chủ yếu đến từ bán vé và ăn uống. Do đó, “lượng khách cao kỷ lục” sẽ chỉ phản ánh hoạt động sôi nổi tại điểm đến trong thời gian nghỉ lễ. Để xem xét kỹ hơn, các tỉnh cần có thống kê cụ thể về lượng khách lưu trú qua đêm. Bởi nếu lượng khách nhiều mà khách ở lại ít thì cơ sở lưu trú là đơn vị bị ảnh hưởng.

“Trong hoạt động du lịch, số tiền đầu tư cho hạ tầng lưu trú rất lớn, nếu chỉ nhìn vào lượng khách nhiều mà không chú ý đến lượng khách lưu trú ít sẽ là vấn đề lớn”, ông Thắng nói.

Ông Đặng Mạnh Phước, CEO Công ty The Outbox, đơn vị cung cấp giải pháp nghiên cứu thị trường và phân tích dữ liệu chuyên sâu về du lịch, khách sạn, cho rằng bất cập trong thống kê khách nội địa đã có từ lâu. Do mỗi địa phương tính toán một mô hình nên những con số “chắc chắn chưa phản ánh đúng thực tế du lịch Việt Nam”. Tuy nhiên, ông Phước cho biết các địa phương không sai vì chưa thống nhất cách tính chung. Tổng cục Du lịch và Tổng cục Thống kê cần sớm đưa ra phương án thống nhất, tránh ảnh hưởng lâu dài.

“Mọi tính toán chỉ là tương đối và chắc chắn một lượng nhỏ khách bị bỏ qua. Tuy nhiên, trong thống kê, thừa còn hơn thừa”, anh Phước chia sẻ.

Ông cho rằng năm 2022, Việt Nam sẽ đón tổng cộng 87 triệu lượt khách nội địa. Nếu con số này giảm đi một chút, kết quả về cơ bản không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, nếu con số 87 triệu là “cao ngất ngưởng” sẽ gây ra hiện tượng “tăng trưởng ảo”. Về lâu dài, sự tăng trưởng không có thật này sẽ ảnh hưởng xấu đến hướng phát triển của ngành.

Trên thế giới, lượng khách du lịch không phải là câu chuyện đơn giản. Năm 2016, một bài viết trên Orlando Sentinel, tờ báo gần 150 năm tuổi của Orlando, Florida và khu vực Central Florida (Mỹ), cũng cho rằng việc thống kê khách du lịch “rất phức tạp”. Năm nay, tổng số du khách đến Orlando đạt 68 triệu lượt, tăng 2 triệu lượt so với năm trước. Nhưng nhiều chỉ số tại các khách sạn và công viên giải trí ở Central Florida (Orlando) cho thấy các chủ doanh nghiệp đã có một năm khó khăn.

Visit Orlando – cơ quan tính toán lượng du khách – không cung cấp cách tính của họ mà chỉ nói: “Việc phân tích lượng du khách đến Orlando phức tạp hơn nhiều nơi khác, đòi hỏi khả năng phân tích cũng như hiểu biết sâu sắc về địa phương. “. Hai năm trước đó, một số quan chức du lịch từ các thành phố khác đã phàn nàn rằng số liệu thống kê ở Orlando là “phóng đại”.

Mặt khác, không thể phủ nhận lượng khách nội địa năm nay vẫn tương đối lớn dù không ghi nhận tình trạng quá tải, quá tải. Theo ông Nguyễn Công Hoan, Tổng giám đốc Flamingo Redtours, nhiều người lầm tưởng dịp lễ 30/4 lượng khách đi du lịch nước ngoài nhiều hơn trong nước nhưng điều này là không thể.

Số liệu thống kê về khách quốc tế dịp lễ 30/4 chủ yếu lấy từ các hãng lữ hành. Nhiều du khách không tin tưởng khi ra nước ngoài sẽ sử dụng dịch vụ của các công ty này. Trong khi đó, khách nội địa giờ có xu hướng tự đi chứ không thông qua các công ty lữ hành nữa. Vì vậy, việc khách nội địa vẫn cao “không có gì quá ngạc nhiên”.

Dù không phản ánh hoàn toàn bức tranh 30/4 của ngành du lịch nhưng số liệu thống kê cũng cho thấy một điều đã được dự báo trước: xu hướng đi sát, du lịch tại chỗ do giá vé máy bay đắt đỏ. Những nơi như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội có số lượng khách truy cập cao. Con số này bao gồm những người sống trong thành phố, không đi du lịch nhưng đến thăm các điểm du lịch. Những con số từ Sa Pa, Thanh Hóa và Bình Thuận cũng chứng minh rằng các điểm đến dễ dàng tiếp cận bằng đường bộ là ưu tiên của du khách.

Các chuyên gia nhấn mạnh, Việt Nam cần sớm có cơ quan thống kê du lịch chuyên nghiệp để đánh giá chính xác hơn. Số liệu thống kê chính xác, rõ ràng về lượng khách lưu trú, chi tiêu, tham quan sẽ giúp từng địa phương hoạch định kế hoạch phục vụ khách chính xác nhất trong từng thời điểm chứ không riêng dịp lễ, tết. Những con số này cũng sẽ giúp địa phương điều tiết du khách hiệu quả, tránh nơi đông, nơi vắng.

Tú Nguyễn