Soạn bài Gò me ngắn gọn lớp 7 trang 93 gồm có phần yêu cầu, phần đáp án chuẩn và phần giải thích, hướng dẫn chi tiết cho từng câu hỏi có trong cuốn sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7 tập 1 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
1. Trước khi đọc:
Câu 1 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.
Em nhớ lại các bài thơ mà mình đã học ở lớp dưới hoặc những bài thơ em từng đọc có nội dung viết về con người, thiên nhiên, mảnh đất Nam Bộ.
Lời giải chi tiết:
– Các bài thơ viết về Nam Bộ: Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng), Gửi Nam Bộ Mến Yêu (Xuân Diệu).
– Đoạn thơ mà em yêu thích:
a đi… bản đồ không còn nhìn nữa…
Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh
Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh
Ta cởi áo lội dòng sông ta hát
Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát
Rừng núi lùi xa
Đất phẳng thở chan hoà.
Sóng toả chân trời buồm trắng.
Nam Bộ
Nam Bộ
Chín nhánh Mê Kông phù sa nổi váng
Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa
Bến nước Mê Kông tôm cá ngập thuyền
Sầu riêng thơm dậy đất Thủ Biên
Suối mát dội trong lòng dừa trĩu quả.
Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng)
Câu 2 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này.
Phương Pháp giải:
Em phối hợp với kiến thức lịch sử, địa lý và xã hội để trình bày những hiểu biết về vùng đất Nam Bộ.
Lời giải chi tiết:
Miền Nam có rất nhiều nét đẹp về văn hóa, thiên nhiên và con người.
– Nam Bộ là khu vực phía Nam cuối cùng của đất nước. Nam Bộ nằm rất gần biển Đông, là vùng đồng bằng màu mỡ có nhiều cửa sông đổ ra biển. Điều này đã tạo nên một vùng Nam Bộ giàu có và trù phú về văn hóa và nông sản. So với các vùng khác, Nam Bộ đã tạo dựng được những giá trị văn hóa
– Người dân Nam Bộ năng động, sáng tạo trong công việc và học tập. Họ là những người hào phóng, hiếu khách, trọng nhân nghĩa và có lòng yêu nước nồng nàn. Điều này được thể hiện không chỉ trong đời sống hằng ngày mà còn trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước.
2. Đọc văn bản:
Câu 1 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Hình dung ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me
Phương pháp giải:
Em đọc các dòng thơ đầu và thử nhắm mắt, hình dung những màu sắc, âm thanh và không gian Gò Me được nhắc tới.
Lời giải chi tiết:
– Gò Me hiện lên với ánh sáng, âm thanh và không gian thoáng đãng độc đáo.
+ Ánh sáng xuất hiện với phong phú màu sắc và sắc độ khác nhau vào những thời điểm khác nhau trong ngày. Ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya.
+ Tiếng nhạc ngựa leng keng êm dịu vui tại, tiếng xào xạc của cánh đồng mía, sự êm đềm của những mái lá.
+
⇒ Ánh sáng phong phú, không gian rộng lớn và âm thanh sống động dường như mời gọi mạnh mẽ níu giữ con người ở lại với cuộc sống, với con người Gò Me.
Câu 2 (trang 94 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me.
Phương Pháp giải:
Đọc kỹ đoạn thơ viết về con người Gò Me. Liệt kê những chi tiết miêu tả các cô gái ở vùng đất này.
Lời giải chi tiết:
Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết:
– Má núm đồng tiền duyên dáng
– Say sưa, cần cù trong công việc
– Véo von điệu hò cổ truyền Nam bộ
– Tâm hồn mộng mơ theo bướm theo chim.
→ những chi tiết miêu tả đã thể hiện sự hồn nhiên, duyên dáng, hăng say trong công việc của những cô gái Gò Me.
Câu 3 (trang 94 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me
Phương Pháp giải:
Em theo dõi nội dung đoạn thơ tiếp và liệt kê những chi tiết miêu tả thiên nhiên, vùng đất Gò Me.
Lời giải chi tiết:
Thiên nhiên Gò Me hiện lên với sự trong mát, bình yên, giản dị của miền quê thân thiện:
– Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
– Bướm chim bay lượn rập rờn
– Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
– Gió dìu xao xuyến bờ tre.
→ Thiên nhiên Gò Me hiện lên như một bức tranh phong cảnh tươi đẹp với đầy đủ màu sắc trong mát của cây cối, âm thanh sinh động của tiếng chim và những hình ảnh động rập rờn của bươm bướm hay những chiếc lá đong đưa trong chiều hè.
3. Sau khi đọc:
Câu 1 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Qua nỗi nhớ của nhà thơ – một người con phải sống xa quê – cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?
Phương Pháp giải:
Em đọc kỹ toàn văn bản. Chú ý liệt kê những cảnh sắc được tác giả khắc họa trong bài.
Lời giải chi tiết:
Qua nỗi nhớ của nhà thơ – một một người con phải sống xa quê, cảnh sắc Gò Me hiện lên vừa bình dị ,thân thuộc, vừa sinh động, lung linh:
– Không gian: được khắc họa với những cảnh vật rộng lớn, mênh mông ( Con dê cát đỏ cỏ viền; Ruộng vây quanh, bốn mùa gió mát/Lúa nàng keo chói rực mặt trời/Ao làng trăng tắm, mây bơi/ Nước trong nước mắt người tôi yêu; Me non cong vắt lưỡi liềm/Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ…)
– Âm thanh: sống động, giàu nhạc điệu (âm thanh leng keng của tiếng nhạc ngựa, róc rách của ao làng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của mái lá…)
– Vào những thời điểm khác nhau trong ngày, ánh sáng hiện lên với nhiều màu sắc phong phú và sắc thái khác nhau. Ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt, lóe; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya.
– Phong cảnh Gò Me hiện lên với sự trong mát, tĩnh lặng và giản dị của một miền quê thân thiện.
+ Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
+ Bướm chim bay lượn rập rờn
+ Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
+ Gió rìu xao xuyến bờ tre.
→ Thiên nhiên Gò Me hiện lên như một bức tranh phong cảnh tươi đẹp với đầy đủ màu sắc trong mát của cây cối, âm thanh sinh động của tiếng chim và những hình ảnh động rập rờn của bươm bướm hay những chiếc lá đong đưa trong chiều hè.
Câu 3 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nói đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?
Phương Pháp giải:
Em đọc kỹ khổ thơ có chứa những câu hò, hiểu nội dung và trình bày suy nghĩ của mình.
Lời giải chi tiết:
– Câu hò được dẫn trong bài:
“Hò… ơ… Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me
Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò”
– Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò thể hiện tình yêu và nỗi nhớ da diết đối với quê hương và đối với những sinh hoạt văn hóa truyền thống của quê hương. Những điệu hò đã góp phần quan trọng tạo nên vẻ đẹp và bản sắc của đất nước, nên người đi xa khi nhớ về quê hương khắp nơi thường nhớ về những câu hò thân thương.
Câu 4 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?
Phương Pháp giải:
Đọc lại bài thơ, chú ý những hình ảnh thiên nhiên và con người được nhắc tới và lựa chọn hình ảnh mình thích và giải thích lý do.
Lời giải chi tiết:
– Em thích những hình ảnh:
+ Thiên nhiên: con đê cát đỏ, ao làng trăng tắm, lúa chói rực, vườn mía lao xao.
+ Con người: cắt cỏ, chăn bò, gối đầu lên áo.
– Những hình ảnh khiến em cảm thấy cuộc sống ở nhiều mảnh đất Gò Mẹ trở nên gần gũi, thân thuộc, thân thương với những con người giản dị, cần cù và thiên nhiên thì hiền hòa, luôn sẵn sàng dang rộng vòng tay đón nhận, yêu thương, tạo nên những kỉ niệm và ước mơ của con người.
Câu 5 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện trong bài thơ.
Phương Pháp giải:
Đọc bài thơ và cảm nhận tình yêu thiên nhiên, đất nước được thể hiện trong bài.
Lời giải chi tiết:
– Bài thơ đã thể hiện tình yêu, sự gắn bó và niềm tự hào của tác giả đối với quê hương Gò Me thân yêu.
– Tình yêu của tác giả dành cho Gò Me ngày càng lớn dần theo năm tháng, từ thuở thơ ấu cho đến khi trưởng thành. Tình yêu này được thể hiện như sự gắn kết với quê hương, nỗi nhớ sâu sắc khi rời xa quê và niềm tự hào về vẻ đẹp của quê hương: thiên nhiên, con người, văn hóa và lịch sử.
Câu 6 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số
Phương Pháp giải:
Nhớ lại những bài thơ mà em đã học hoặc đã đọc cũng có nhan đề là tên của một vùng đất nào đó.
Lời giải chi tiết:
– Việt Bắc (thơ) – Tố Hữu
– Đất Cà Mau (truyện ngắn) – Mai Văn Tạo
– Vàm Cỏ Đông (thơ) – Hoài Vũ
– Cô Tô (Kí) – Nguyễn Tuân
4. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài Gò Me:
4.1. Giá trị nội dung:
Bài thơ Gò Me thể hiện tấm lòng thương nhớ quê hương miền Nam thân thương và anh dũng của tác giả. Hình ảnh quê hương Gò Me xuất hiện như làn gió mát trong khung cảnh oi bức. Người đọc miền Bắc lần đầu biết đến một nhà thơ Nam bộ với người, với tình, với cảnh và giọng thơ Nam Bộ thứ thiệt hồn hậu chất phác.
4.2. Giá trị nghệ thuật:
– Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi.
– Lời thơ như ngân lên thành lời ca.
– Ngôn ngữ thơ đậm chất Nam Bộ
