Văn bản giới thiệu về lễ hội truyền thống của người Chơ – ro đó là lễ hội cúng thần Lúa thể hiện mối giao hòa gắn bó giữa con người và thiên nhiên. Văn bạn nêu ra công tác chuẩn bị lễ hội, các nghi thức chính của lễ hội và giá trị văn hóa của lễ hội đối với cuộc sống của đồng bào người dân Chơ-ro.
1. Tìm hiểu về tác phẩm:
1.1. Tìm hiểu chung:
– Thể loại: Văn bản thông tin
– Xuất xứ: In trên báo ảnh Dân tộc và miền núi, 2007.
– Phương thức biểu đạt: Thuyết minh
– Tóm tắt: Văn bản giới thiệu về lễ hội truyền thống của người Chơ – ro đó là lễ hội cúng thần Lúa thể hiện mối giao hòa gắn bó giữa con người và thiên nhiên. Văn bạn nêu ra công tác chuẩn bị lễ hội, các nghi thức chính của lễ hội và giá trị văn hóa của lễ hội đối với cuộc sống của đồng bào người dân Chơ-ro.
– Bố cục:
Đoạn 1: Từ đầu đến “thật tưng bừng, náo nhiệt!”: Các nghi lễ quan trọng trong lễ cúng thần lúa của người Chơ-ro
Đoạn 2: Còn lại: Lễ cúng thần Lúa là một nét đẹp văn hóa của người Chơ – ro.
1.2. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật :
– Giá trị nội dung:
Văn bản đã cung cấp thông tin về người Chơ-ro và lễ cúng Thần lúa.
Ca ngợi nét đẹp văn hóa truyền thống ở nơi đây
– Giá trị nghệ thuật: Văn bản thông tin bố cục hợp lí, thông tin chân thực, chính xác.
2. Chuẩn bị đọc:
Câu 1. Cây lúa có vai trò như thế nào đối với đời sống của người Việt Nam?
Trả lời:
– Cây lúa cung cấp lương thực cho người dân Việt Nam. Lúa cho thóc, gạo dùng làm cơm trong các bữa ăn hàng ngày. Người dân Việt Nam ta còn sáng tạo ra các thứ bánh làm từ gạo như: bánh chưng, bánh giầy, bánh nếp,… Từ gạo người ta cũng làm ra bún, phở…
– Trong đời sống vật chất và trong đời sống tinh thần của người Việt Nam, cây lúa đóng vai trò rất quan trọng. Cây lúa là biểu tượng của nền văn minh lúa nước.
Câu 2. Hãy chia sẻ với các bạn một lễ hội về cây lúa mà em biết?
Trả lời:
Người H ‘ rê ở làng Vi Ô Lắc (xã Pờ Ê, huyện Kon Plông) có truyền thống trồng lúa nước nên các sinh hoạt tín ngưỡng thường gắn liền với chu kỳ vòng đời của cây lúa nước. Hằng năm, người dân làng Vi Ô Lắc đều tổ chức nhiều lễ hội liên quan đến cây lúa.
– Với đồng bào H ’ rê ở làng Vi Ô Lắc, cây lúa nước có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với cuộc sống của họ, vì đây không những là loại cây lương thực chính nuôi sống nhiều người mà còn là nguồn thu nhập chủ yếu của mỗi gia đình. Vì thế, các nghi lễ liên quan đến vòng đời cây lúa cũng giữ vai trò to lớn đối với đời sống tâm linh của đồng bào nơi đây.
– Hằng năm, đồng bào H ’ rê ở làng Vi Ô Lắc luôn duy trì và tổ chức nhiều lễ hội liên quan đến quá trình gieo mạ, gặt lúa như: nghi lễ đón bầu nước thần, gieo mạ, cấy lúa, gặt lúa, chở lúa về kho. ..
– Trước khi bắt tay vào việc chuẩn bị gieo cấy, dân làng tổ chức một nghi lễ khá trang trọng đó là nghi lễ đón bầu nước thiêng. Nghi lễ này đánh dấu việc khởi đầu cho một năm trồng cấy và nhằm tạ ơn dòng suối La Hênh (hay còn gọi là suối Hồi Môn) đã cấp nguồn nước tưới tiêu cho đồng ruộng cùng nguồn nước sinh hoạt của dân làng.
– Kết thúc nghi lễ này, dân làng sẽ bắt tay vào việc làm ruộng và tiến hành các nghi lễ gieo mạ, cấy lúa. ..
– Vào tháng Ba, già làng uy tín nhất trong Hội đồng già làng sẽ
– Đến tháng Tám, khi lúa chuẩn bị được thu hoạch, Hội đồng già làng sẽ họp bàn để chọn ra một ngày thực hiện nghi lễ đón lúa từ ruộng về kho thóc.
– Vào tháng Mười, người dân làng Vi Ô Lắc còn tổ chức một nghi lễ cúng ruộng lúa khác nữa đó là Tết chuột.
– Những lễ hội về cây lúa của người H’rê không chỉ thể hiện
3. Trải nghiệm cùng văn bản:
Cây nêu trong lễ cúng Thần Lúa được làm bằng vật liệu gì và có hình thù như thế nào?
– Cây nêu trong lễ cúng Thần Lúa được làm từ cây vàng nghệ, thân buộc lá dứa
– Cây nêu trong lễ cúng Thần Lúa có hình thù là:
+ Ngọn của cây nêu có hình bông lúa lớn, phía trên gắn chùm lúa nhiều hạt và bốn tia tỏa ra bốn hướng: hai tia gắn lông chim chèo bẻo, hai tia gắn lông gà
4. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một văn bản thông tin? Theo em văn bản này được viết nhằm mục đích gì?
Trả lời:
– Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một văn bản thông tin, đó là:
+ Văn bản trên có mục đích chuyển tải thông tin về một lễ cúng, đó là: lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro
+ Các hoạt động của văn bản được trình bày theo trình tự thời gian:
bắt đầu lễ, đến trong quá trình làm lễ, đến khi kết thúc lễ cúng.
+ Kết hợp tường thuật với miêu tả, biểu cảm, kết hợp sử dụng phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.
+ Thông tin về sự kiện đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy.
Câu 2. Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro gồm những hoạt động nào? Các hoạt động ấy được liệt kê theo trình tự nào?
Trả lời:
– Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro gồm những hoạt động là:
+ Làm cây nêu
+ Rước hồn lúa
+ Mang gùi ra rẫy
+ Vái các thần linh, cắt bụi lúa đem về
+ Đọc lời khấn
+ Dự tiệc
– Các hoạt động ấy được liệt kê theo trình tự là thời gian:
+ Bắt đầu lễ bằng việc làm cây nêu, trong quá trình làm lễ cúng diễn ra các hoạt động và kết thúc lễ cúng mọi người cùng dự tiệc.
Câu 3. Trong đoạn văn sau câu nào tường thuật sự kiện, câu nào miêu tả sự kiện, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết?
Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc. Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn chia,… Thật tưng bừng, náo nhiệt!
Trả lời:
– Trong đoạn văn sau
+ Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc.
+ Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác.
– Trong đoạn văn sau câu miêu tả sự kiện là:
+ Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn chia,…
– Trong đoạn văn sau câu miêu tả sự kiện là:
+ Thật tưng bừng, náo nhiệt!
Câu 4. Văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro có phải là
Trả lời:
– Văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là văn bản thuyết minh thuật lại một sự kiện.
– Lí giải:
+ Trong văn bản này đã giới thiệu, thuyết minh về sự kiện Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro, giúp người đọc hiểu rõ về diễn tiến của sự kiện cùng những thông tin liên quan.
+ Văn bản cũng trình bày các sự kiện theo trình tự thời gian.
+ Kết hợp tường thuật với miêu tả, biểu cảm, sử dụng các hình thức ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.
+ Thông tin về sự kiện đảm bảo tính xác thực, đáng tin cậy.
Câu 5. Văn bản giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên?
Trả lời:
– Văn bản giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là:
+ Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một nét sinh hoạt văn hoá độc đáo, góp phần tô thắm thêm nét đẹp của di sản văn hoá của dân tộc.
+ Qua lễ hội em cảm nhận rõ mối giao hoà, gắn bó ân tình giữa con người với thiên thiên, ước mơ của con người về cuộc sống ấm no, hạnh phúc và lòng biết ơn của con người với những món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng.
