Đoạn trích “Tấm lòng người mẹ” của Victo Hugo nói tình mẫu tử cao cả của người mẹ khốn khổ, bất chấp hi sinh mọi thứ để đánh đổi những điều tốt đẹp nhất dành cho đứa con gái tội nghiệp. Dưới đây là hướng dẫn Soạn bài Tấm lòng người mẹ – Ngữ văn lớp 11 Cánh diều.
1. Trước khi đọc văn bản:
Câu hỏi (trang 84, SGK Ngữ Văn 11, tập một)
Đề bài: Đọc trước đoạn trích từ “Tấm lòng người mẹ” và tìm hiểu thêm về “Những người khốn khổ” và Victor Hugo. Chọn và viết ra thông tin sẽ giúp bạn đọc và hiểu văn bản này.
Phương pháp giải:
Chọn thông tin thích hợp sẽ giúp phục vụ cho việc đọc hiểu.
Lời giải chi tiết:
– Victor-Marie Hugo (26/02/1802 – 22/05/1885, sống tại Paris) là tiểu thuyết gia, nhà thơ, nhà viết kịch lãng mạn nổi tiếng người Pháp. Ông cũng là một chính trị gia và một trí thức nhiệt tình điển hình của thế kỷ 19.
– Victor Hugo chiếm một vị trí trang trọng trong lịch sử văn học Pháp. Tác phẩm của ông vượt qua nhiều thể loại và bao gồm nhiều lĩnh vực.
+ Là một nhà thơ, Hugo đã xuất bản Odes et Ballades (1826), Les feuilles d’automne (1831), hay Les Contemplations (1856).
+ Trong tập thơ Les Châtiments (1853) ông còn thể hiện vai trò của nhà thơ đối lập với Napoléon III. Ông cống hiến hết mình cho công việc và đóng vai trò là nhà văn sử thi trong tuyển tập Huyền thoại cuối thế kỷ (1859 và 1877).
+ Thành công vang dội của hai tác phẩm Thằng gù nhà thờ đức bà (Notre Dame de Paris) và Những người khốn khổ (Les Misérables) đã đưa Victor Hugo trở thành một tiểu thuyết gia nổi tiếng.
+ Về kịch, ông đã đưa ra lý thuyết về kịch lãng mạn trong lời tựa cho vở kịch Cromwell (1827) và đưa thể loại này vào cuộc sống trong hai vở kịch nổi tiếng Hernani (1830) và Louis Blas (1838).
– Những Người Khốn Khổ (tiếng Pháp: Les Misérables) là tiểu thuyết xuất bản năm 1862 của tác giả người Pháp Victor Hugo và được coi là một trong những tiểu thuyết nổi tiếng nhất của văn học thế giới thế kỷ 19.
+ Những Người Khốn Khổ là câu chuyện về xã hội Pháp trong hai mươi năm đầu thế kỷ 19 và những thập niên sau khi Napoléon I lên ngôi. Nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết này là Jean Valjean, một cựu tù nhân khổ sai muốn chuộc lại lỗi lầm thời trẻ. Cuốn tiểu thuyết này không chỉ nói về bản chất thiện, ác và pháp luật mà còn là bộ bách khoa toàn thư về lịch sử, kiến trúc, chính trị, triết học, luật pháp, công lý và đức tin của Pháp trong nửa đầu thế kỷ 19.
2. Trong khi đọc văn bản:
Câu 1 (trang 85, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Ngôi kể chuyện nào được sử dụng trong câu chuyện?
Phương pháp giải:
Để xác định ngôi kể chuyện, hãy chú ý cách xưng hô trong đoạn trích.
Lời giải chi tiết:
Ngôi thứ ba: Người kể chuyện đứng bên ngoài, không xuất hiện.
Câu 2 (trang 85, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Câu đầu và câu cuối Phần 1 nói gì về Pantin?
Phương pháp giải:
Đọc Phần 1, chú ý câu cuối và chú ý chi tiết về Pantin.
Lời giải chi tiết:
Câu đầu và câu cuối của phần 1 nói rằng Pantin là một cô gái nghèo sống trong cảnh nợ nần.
Câu 3 (trang 85, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Phần 2 nói về những gì đã xảy ra.
Phương pháp giải:
Đọc Phần 2 để biết tóm tắt các sự việc chính.
Lời giải chi tiết:
Phần hai kể về Fantin cắt tóc để mua áo ấm cho con nhưng thay vì để Codet mặc thì vợ chồng Tê nác đi ê lại đưa cho E pô nín
Câu 4 (trang 86, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Những sự việc nào sẽ được kể ở Phần 3?
Phương pháp giải:
Đọc Phần 3 để tóm tắt các sự việc chính.
Lời giải chi tiết:
Phần thứ ba kể lại sự việc Fantin bị vợ chồng Tê nác đi ê lừa dùng răng của mình đổi lấy hai đồng tiền vàng mà chữa bệnh cho con.
Câu 5 (trang 88, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Các chi tiết của hai đồng tiền vàng có ý nghĩa gì với Fantin?
Phương pháp giải:
Đọc phần 4 để tóm tắt các diễn biến chính và tập trung vào cuộc đời nhân vật Phăng tin.
Lời giải chi tiết”
Điều này có nghĩa là bằng cách bán chiếc răng, chị có thể nhận được hai đồng vàng và hai đồng vàng này có thể giúp giúp và chữa bệnh cho con gái chị. khi đọc 6
Câu 6 (trang 89, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Việc Phăng tin đọc lại bức thư cho chúng ta biết điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc phần 4, tóm tắt các diễn biến chính và khi đọc lại lá thư, hãy tập trung vào nhân vật Phăng tin.
Lời giải chi tiết:
Khi chị Phăng tin đọc lại bức thư, nỗi đau và sự tuyệt vọng của chị dành cho đứa con gái nhỏ được thể hiện ra.
Câu 7 (trang 90, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Phần 4 nói gì về cuộc đời Phăng tin sau khi chị bán tóc và bán răng?
Phương pháp giải:
Đọc phần 4 để tóm tắt các diễn biến chính và tập trung vào cuộc đời của nhân vật Phăng tin.
Lời giải chi tiết:
Phần 4 cho thấy cuộc sống của Phăng tin ngày càng khó khăn sau khi phải bán tóc và răng. Cô không còn phải xấu hổ hay giả vờ nữa nhưng cuộc sống khốn khổ và nỗi lo cho con gái đã buộc cô phải trở thành gái điếm.
Câu 8 (trang 90, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đề bài: Hãy tưởng tượng cảm xúc của Phăng tin sau khi đọc bức thư của gia đình Tê nác đi ê.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ và lưu ý những từ ngữ, hình ảnh miêu tả tâm trạng của Phăng tin.
Lời giải chi tiết:
Tâm trạng đau khổ, dằn vặt bản thân, không thể làm được gì, bất lực nhưng cũng không thể làm ngơ trước hoàn cảnh của con.
3. Sau khi đọc văn bản:
Câu hỏi 1 (Sách giáo khoa Văn lớp 11, tập 1, trang 89):
Đề bài: Nội dung chính của đoạn trích ‘Tấm lòng người mẹ’ là gì?
Giải pháp:
Đọc lại toàn bộ bài viết và xác định các phần để rút ra nội dung chính.
Lời giải chi tiết:
Nội dung chính của đoạn trích ‘Tấm lòng người mẹ’ nói về tình mẫu tử thiêng liêng của mẹ Phăng tin, niềm tin rằng mẹ sẽ bất chấp tất cả để nuôi dưỡng và làm cho con mình hạnh phúc.
Câu hỏi 2 (Sách giáo khoa Văn lớp 11, tập 1, trang 89):
Đề bài: Xác định và phân tích các tình huống tường thuật và chi tiết về không gian và thời gian trong văn bản. Những hoàn cảnh và chi tiết này có ý nghĩa gì?
Giải pháp:
Đọc lại toàn bộ bài viết, xác định tình huống của câu chuyện và phân tích cụ thể không gian và thời gian. Ý nghĩa của các chi tiết đó?
Lời giải chi tiết:
– Tình huống truyện: Câu chuyện kể về một người phụ nữ nghèo bị đuổi khỏi nhà máy trong mùa đông lạnh giá tên là Phăng tin, gánh khoản nợ khổng lồ và phải sống và làm việc để kiếm tiền gửi về cho gia đình chủ quán trọ đang chăm sóc cho đứa con của mình. Cô liên tục bị áp lực và phải trả rất nhiều tiền chỉ để gửi tiền về nhà nuôi và chữa trị cho con. Tuy nhiên, cô không biết cuộc sống của con mình khó khăn như thế nào và số tiền cô kiếm được bằng cách mạo hiểm mạng sống cuối cùng lại lọt vào túi của cặp vợ chồng chủ nhà tham lam.
– Ý nghĩa: Những chi tiết như cắt tóc để lấy tiền mua quần áo cho con, nhổ răng để lấy tiền chữa bệnh cho con, hay quay lại làm gái mại dâm để kiếm tiền cho vợ chồng nhà Tênacdie vừa nhấn mạnh tình yêu thiêng liêng, cao quý giữa mẹ và đứa con. Người mẹ có thể hy sinh rất nhiều để giúp con mình có cuộc sống hạnh phúc hơn.
Câu hỏi 3 (Sách giáo khoa Văn lớp 11, tập 1, trang 89):
Đề bài: Phăng tin đã rơi vào hoàn cảnh nào khi chuyển đi, cô đã làm gì? Những hành động này nói gì về tính cách của cô ấy?
Giải pháp:
Đọc lại toàn bộ tác phẩm và xác định các tình huống mà các nhân vật đang gặp phải cũng như hành động của các nhân vật rồi rút ra một số kết luận.
Lời giải chi tiết:
– Tình huống: Phăng tin – Một người phụ nữ nghèo với số nợ lớn tin rằng mình sống và làm việc để kiếm tiền gửi về cho gia đình chủ quán trọ để chăm sóc con. Cô liên tục bị áp lực và phải trả rất nhiều tiền chỉ để gửi tiền về nhà nuôi và chữa trị cho con. Tuy nhiên, cô không biết cuộc sống của con mình khó khăn như thế nào và số tiền cô kiếm được bằng cách mạo hiểm mạng sống cuối cùng lại lọt vào túi của một cặp vợ chồng tham lam.
– Hành vi: Cô cắt tóc để kiếm tiền mua quần áo cho con, nhổ răng để kiếm tiền chữa bệnh cho con và hành nghề mại dâm để kiếm tiền đưa cho vợ chồng chủ nhà.
→ Điều đó chứng tỏ Phăng tin là một người mẹ tuyệt vời và một người mẹ rất yêu thương con cái. Cô muốn con mình có cuộc sống tốt hơn, khỏe mạnh hơn dù có phải hy sinh bao nhiêu.
Câu hỏi 4 (Sách giáo khoa Văn 11 tập 1, trang 89):
Đề bài: Đoạn trích này thể hiện quan điểm, ý tưởng gì của tác giả? Xin hãy giải thích chi tiết.
Giải pháp:
Hãy đọc lại toàn bộ văn bản để thấy được góc nhìn tư tưởng của tác giả. Xem xét hoàn cảnh câu chuyện của tác phẩm và nó ra đời như thế nào.
Lời giải chi tiết:
Trích đoạn: ‘Tấm Lòng Người Mẹ’ thể hiện cái nhìn đau đớn, phẫn nộ về một xã hội phong kiến Pháp cũ đầy bất công, tra tấn đối với những người dân vô tội. Qua đây, tác giả bày tỏ mong muốn về một cuộc sống hòa bình, công bằng, văn minh trong xã hội.
Câu hỏi 5 (Sách giáo khoa Văn lớp 11 tập 1, trang 89):
Đề bài: So sánh nhân vật Chí phèo (trong truyện ngắn Chí phèo của Nam Cao) và nhân vật Phăng tin (trong truyện ‘những người khốn khổ’ của Victo Hugo) khi viết về những con người khốn khổ, rồi chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt.
Giải pháp:
Đọc lại toàn bộ bài viết và nhớ lại hình ảnh nhân vật Chí Phèo đã được học. So sánh để làm nổi bật những điểm tương đồng và khác biệt.
Lời giải chi tiết:
– Tương tự: Hai con người này đều chịu đựng những thành kiến vô nhân đạo của thế gian và phớt lờ những dòng đời cuộc sống. Nhưng sâu thẳm trong trái tim họ, không chỉ là những viên đá lạnh lẽo, trái tim đó vẫn tỏa sáng ngọn lửa tình yêu và tình người. Nếu Chí phèo ăn cháo hành của Thị nở để thắp lên ngọn lửa khát khao mong muốn thành người lương thiện thì Phăng tin cũng giống như thế. Hình ảnh đứa con ngây thơ, trong sáng luôn thắp lên ngọn lửa sáng ngời trong tâm hồn, mang đến cho Phăng tinniềm tin, tình yêu cuộc sống.
– Khác biệt:
+ Nhân vật Phăng tin: Cuộc sống ngày càng khó khăn, và cuối cùng, đến đỉnh điểm, cô chính thức suy sụp, không lối thoát, cô chọn con đường “gái điếm”.
+ Chí Phèo: Chí Phèo chọn cái chết để giải thoát cho mình.
Câu hỏi 6 (Sách giáo khoa Văn lớp 11 tập 1, trang 89):
Đề bài: Đoạn trích này giúp bạn hiểu bối cảnh xã hội và văn hóa của Pháp lúc bấy giờ như thế nào?
Giải pháp:
Vui lòng đọc lại toàn bộ văn bản và xem lại hoàn cảnh mà tác phẩm được ra đời.
Lời giải chi tiết:
Nội dung đoạn trích này giúp bạn hiểu được bối cảnh văn hóa xã hội nước Pháp lúc bấy giờ đầy rẫy những vấn đề nhức nhối, bất công, và tra tấn những người dân vô tội. Trong tác phẩm này, tác giả muốn phê phán gay gắt và lên án những bất công, đau khổ mà con người phải chịu đựng.
4. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm “Tấm lòng người mẹ”:
4.1. Giá trị nội dung:
Đoạn trích này nói về tình mẫu tử cao cả của người mẹ nghèo, người hy sinh tất cả, bất chấp tất cả để làm điều tốt nhất cho đứa con gái tội nghiệp của mình. Vì vậy, đoạn trích này có thể xem như một bộ phim hiện thực nói về cuộc sống khốn cùng, khốn khổ ở những góc khuất của xã hội lúc bấy giờ.
4.2. Giá trị nghệ thuật:
– Cách viết tiểu thuyết hấp dẫn và độc đáo
– Ngôn ngữ dễ hiểu và tinh tế
– Xây dựng nhân vật và miêu tả chân thực.
