Tác hại của tia UV không chỉ làm xấu làn da mà còn tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe như tổn thương mắt, cháy nắng, lão hóa da,… Làm sao có thể bảo vệ làn da của mình được tốt nhất? Hãy cùng tìm hiểu hơn về tia UV và cách ngăn ngừa ảnh hưởng đến da qua bài viết bên dưới nhé.
1Tia UV là gì? Có ở đâu
Ánh sáng mặt trời được phân loại thành 3 nhóm chính dựa trên độ dài bước sóng: Tia hồng ngoại, ánh sáng mà mắt người có thể nhìn thấy và tia UV.
Tia UV (bức xạ tia cực tím) là một dạng bức xạ điện từ đến từ mặt trời hay các nguồn nhân tạo khác như giường tắm nắng, mỏ hàn,… Cụm từ cực tím trong tia cực tím có nghĩa là bên trên của màu tím. Sắc tím là màu sắc có bước sóng ngắn nhất mà mắt thường của chúng ta có thể nhìn thấy. Do vượt ngoài bước sóng của màu tím, nên tia UV là loại tia vô hình với mắt người.
Tia UV là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn bước sóng của ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn bước sóng của tia X. Quang phổ (dải tất cả các tần số có thể có của bức xạ điện từ) của tia cực tím có thể chia ra thành 2 vùng tia: vùng tử ngoại gần (có bước sóng từ 380 – 200 nm) và vùng tử ngoại xạ hay còn gọi là vùng tử ngoại chân không (có bước sóng từ 200 – 10 nm).
Khi nói đến ảnh hưởng của tia UV đến sức khỏe con người và môi trường, tia UV được chia ra làm 3 loại:
- Tia UVA (bước sóng từ 380 – 315 nm) còn được gọi là sóng dài hay ánh sáng đen.
- Tia UVB (bước sóng 315 – 280 nm) còn được gọi là sóng trung.
- Tia UVC (bước sóng ngắn hơn 280 nm) còn gọi là sóng ngắn hay sóng có tính tiệt trùng.
Một vài loài động vật như: chim, bò sát, côn trùng (ví dụ: ong) có thể nhìn thấy tia cực tím. Một vài loại trái cây, hoa quả và hạt trở nên sặc sỡ hơn trong môi trường tia cực tím so với hình ảnh trong ánh sáng thường được nhìn bởi mắt người, để hấp dẫn các loài côn trùng và chim.
Một vài loài chim còn có những hình thù đặc biệt trên bộ lông của chúng mà chỉ nhìn được dưới tia cực tím, không thể nhìn được dưới ánh sáng thường.
Lợi ích mà tua UV mang lại khá nhiều. Chẳng hạn, tia UV giúp cơ thể tổng hợp vitamin D; diệt virus và vi khuẩn (qua việc xuyên qua màng tế bào, phá hủy DNA, ngăn khả năng tái sinh và nhân lên của chúng), rất có ích khi ta phơi tã vải, đồ lót và khăn ngoài trời; kích thích mọi quá trình hoạt động chính của cơ thể (với mức độ UV vừa đủ),…
2Tác hại của các loại tia UV đến làn da của bạn
Một số tác hại của tia UV có thể kể đến như sau:
Gây ung thư da
Tia UV là nguyên nhân gây ung thư nổi bật và phổ biến trong môi trường, vì khi tiếp xúc quá lâu với ánh sáng mặt trời có khả năng gây ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và khối u ác tính. Theo trang skincancer.org, có đến 90% người bệnh ung thư da là do bức xạ UV.
Gây cháy nắng
Cháy nắng là tình trạng vết bỏng xảy ra khi các tế bào da bị tổn thương, tình trạng này là do da hấp thụ năng lượng từ tia UV. Khi đó, máu sẽ chảy thêm vào vùng da bị tổn thương để chữa lành. Đó là lý do tại sao da của bạn chuyển sang màu đỏ khi bị cháy nắng.
Gây tổn thương hệ thống miễn dịch
Khi tiếp xúc quá nhiều với bức xạ UV có tác dụng ức chế gây hại cho hệ miễn dịch. Các nhà khoa học cho rằng cháy nắng có thể làm thay đổi sự phân bố và chức năng của các tế bào bạch cầu ở người trong vòng 24 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Tình trạng này lặp đi lặp lại quá nhiều với bức xạ UV có thể gây ra tổn thương trầm trọng hơn cho hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Gây tổn thương mắt
Khi tiếp xúc lâu dài với tia cực tím hoặc cường độ cao của tia cực tím sẽ làm hỏng các mô, gây “bỏng” trên bề mặt mắt, được gọi là tuyết mù (snow blindness) hoặc viêm giác mạc ánh nắng (photokeratitis).
Đây có thể làm tăng nguy cơ tổn thương mắt như đục thủy tinh thể (nếu không được điều trị sẽ gây mù lòa), mộng thịt (pterygium) và mộng mỡ mắt (pinguecula).
Gây lão hóa da
Tia cực tím có khả năng phá hủy collagen và mô liên kết bên dưới lớp trên cùng của da, gây ra nếp nhăn, đốm màu nâu và mất độ đàn hồi tư nhiên của da.
Sự khác biệt giữa tone màu da, nếp nhăn hoặc sắc tố ở mặt dưới và mặt trên ở cùng một cánh tay cho thấy tác động của ánh nắng mặt trời lên da. Một làn da rám cháy nắng trông có thể ổn trong hiện tại, nhưng về sau làn da sẽ sớm nhăn nheo, có thể gây ung thư da.
3Cách hạn chế tác hại của tia UV đến làn da trong ngày hè
Một số biện pháp gợi ý như sau:
Dùng kem chống nắng
Đây là cách phổ biến nhất và cũng mang lại hiệu quả tốt nhất. Chọn cho mình sản phẩm kem chống nắng phù hợp thì bạn cũng nên quan tâm đến các chỉ số chống nắng như SPF và PA.
SPF là chỉ số chống tia UVB, chỉ số càng cao thì khả năng chống tia UVB càng mạnh mẽ. PA là chỉ số cho biết khả năng chống nắng.
Số tổng của chỉ số này càng nhiều thì khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA càng lớn. Bạn có thể chọn các sản phẩm có chỉ số PA+++ đến PA++++ để bảo vệ da tốt nhất.
Chú ý trang phục khi ra ngoài
– Sử dụng các trang phục chống nắng chuyên dụng như áo, váy chống nắng, ô chống UV, kính râm để ngăn ngừa các bệnh lý về mắt.
– Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm (11h đến 14h).
– Hạn chế các nguồn bức xạ nhân tạo (ánh sáng từ màn hình máy tính, điện thoại), sử dụng các tấm phim cách nhiệt cho cửa kính trong phòng hoặc trong ô tô,…
Lưu ý chế độ ăn uống
Bạn cần có chế độ ăn uống hợp lý, lưu ý bổ sung các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm (cam quýt, trà xanh, cà rốt, và ớt chuông đỏ,…) để tăng khả năng bảo vệ của cơ thể trước tia UV.
Sử dụng công cụ chống nắng cơ học
Ðể phòng tránh tác hại do nắng nóng kéo dài, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần mặc quần áo bảo hộ, bao gồm các loại áo có khả năng chống nắng như áo dài tay, áo khoác có cổ, quần dài, tối mầu, mũ rộng vành để che mặt, cổ và tai, nên lựa chọn chất liệu vải chống nắng đặc biệt.
Thêm vào đó, khi đi ra đường cần có ô dù hoặc nón để che phần đầu,…
Tham khảo và tổng hợp: hellobacsi, skincancer.org
- 5 vấn đề về da thường gặp vào ngày nắng nóng và cách khắc phục
- Sốc nhiệt là gì? Triệu chứng và cách phòng tránh sốc nhiệt trong ngày nắng nóng
- Uống nước như thế nào thì tốt cho da?
Hi vọng với những thông tin trên sẽ giúp bạn có được sự chuẩn bị cần thiết khi ra nắng nóng. Nếu có thắc mắc hãy bình luận cho chúng tôi biết nhé.
