Toán tư duy là gì? Có nên cho bé học toán tư duy?

Toán tư duy là một phương pháp học toán hiện đại và đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển trí tuệ của trẻ. Cùng truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tìm hiểu kỹ hơn về phương pháp toán tư duy nhé.

1Toán tư duy là gì?

Toán tư duy là phương pháp giải toán bằng cách áp dụng tư duy logic, sáng tạo, giúp trẻ xử lý các bài toán dễ dàng hơn. Thông qua phương pháp này, trẻ sẽ được rèn luyện và hiểu được cách giải quyết vấn đề hiệu quả hơn, thay vì luôn dựa vào công thức, khuôn mẫu như cách học truyền thống.

Toán tư duy là gì? (Ảnh: Canva)

Đối với toán tư duy, trẻ sẽ ghi nhớ và giải quyết bài toán bằng cách sử dụng tư duy logic thay phải học thuộc lòng, ghi nhớ từng phép tính, từng công thức. Nhờ đó, não bộ của trẻ được thúc đẩy phát triển, dần dần sẽ tích lũy được nhiều kỹ năng cần thiết cho cuộc sống.

2Phân biệt toán tư duy và toán thông thường

Toán tư duy và toán thông thường có những điểm khác biệt đáng kể sau đây:

Đối với toán thông thường

• Trẻ học toán bằng các công thức có sẵn trong sách giáo khoa, thường thiếu chủ động khi học và giải bài tập
• Sử dụng que tính, máy tính cầm tay để tính toán
• Tốn nhiều thời gian giải quyết một bài toán vì trẻ chỉ biết công thức nhưng không biết cách áp dụng
• Não bộ của trẻ khó có thể phát triển toàn diện
• Ba mẹ khó khăn trong việc dạy hoặc hướng dẫn con học tại nhà. Đa số, ba mẹ sẽ chỉ kiểm tra vở bài tập của con để theo dõi quá trình học hành
• Hạn chế khả năng tính nhẩm nhanh của trẻ.

Đối với toán tư duy

• Trẻ sử dụng các giác quan, khả năng phân tích, tư duy logic và sự sáng tạo để giải toán
• Khả năng tư duy của trẻ ngày càng tăng lên
• Trẻ được làm quen sớm với các phép tính phức tạp từ 10 con số trở lên
• Không cần dùng các công cụ hỗ trợ như que tính, máy tính để tính toán kết quả
• Rút ngắn thời gian giải quyết một bài toán
• Ba mẹ sau khi tìm hiểu về phương pháp toán tư duy, có thể dễ dàng dạy trẻ học tại nhà
• Khả năng tính nhẩm của trẻ được cải thiện

Dù có nhiều sự khác biệt giữa hai phương pháp, nhưng ba mẹ nên cho trẻ học kết hợp giữa toán tư duy và toán thông thường để trẻ dần làm quen và chuyển đổi từ từ.

3Độ tuổi thích hợp học toán tư duy

Theo nghiên cứu của các chuyên gia giáo dục, thời điểm phù hợp nhất để ba mẹ cho trẻ tiếp cận với toán tư duy là khi trẻ được 4 tuổi trở lên. Đây được gọi là giai đoạn học toán tư duy tiền tiểu học.

Độ tuổi thích hợp học toán tư duy là từ 4 tuổi trở lên (Ảnh: Canva)

Bên cạnh đó, ba mẹ cũng có thể cho trẻ học song song cả toán tư duy và toán truyền thống khi trẻ bước vào năm học cấp 1. Trong giai đoạn từ 5 – 11 tuổi, trẻ bắt đầu có nhận thức, tò mò nhiều hơn, ham học hỏi hơn và não của trẻ cũng sẵn sàng cho việc tiếp nhận nhiều kiến thức mới.

Áp dụng phương pháp toán tư duy phù hợp với lửa tuổi sẽ giúp trẻ có được nền tảng học toán tốt hơn. Bên cạnh đó, trẻ cũng sẽ nuôi dưỡng được tình yêu với môn toán, rèn luyện trí nhớ và tiếp thu kiến thức tốt hơn.

4Các phương pháp toán tư duy cơ bản

Có nhiều phương pháp toán tư duy mà ba mẹ có thể tham khảo để áp dụng cho các con:

Toán tư duy với bàn phím soroban

Toán tư duy soroban là một phương pháp tính nhẩm dựa trên một bàn tính cổ tên là soroban. Bàn tính này có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng rất thịnh hành tại Nhật Bản từ những năm 1600.

Toán tư duy với bàn phím soroban (Ảnh: Canva)

Bàn tính soroban là một khung gỗ chữ nhật, có một thanh ngang gọi là xà giữa bàn tính thành 2 phần trên – dưới, các cột dọc trên bàn phím có chứa hạt gỗ, có thể di chuyển lên xuống.

Phương pháp toán tư duy soroban giúp rèn luyện trí thông minh, khả năng tính nhẩm ảo và kích thích phát triển đồng đều cả 2 bán cầu não của trẻ. Đây được coi là phương pháp tính nhẩm nhanh nhất có thể cạnh tranh với các công cụ tính toán hiện đại.

Toán tư duy Hoa Kỳ (the Common Core Standards)

Toán tư duy Hoa Kỳ là chương trình tư duy Toán theo chuẩn US – Common Core Math Standards.

Chương trình gồm 5 cấp độ tương ứng với kiến thức từ lớp 1 đến lớp 5. Tùy theo mỗi cấp độ và năng lực nhận thức của từng lứa tuổi mà chương trình sẽ được nâng cao hoặc chỉnh sửa cho phù hợp.

• Tư duy số và các phép toán: Bước đầu cho trẻ làm quen với các con số, bản chất của các phép tính, từ đó rèn luyện tư duy logic và khả năng tính nhẩm cho trẻ
• Phân số: Làm rõ khái niệm “phân số là gì?” thông qua hình ảnh trực quan. Khi đã hiểu được bản chất phân số, các phép tính cũng sẽ trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn đối với trẻ
• Đo lường – Thời gian: Trẻ được giới thiệu và tìm hiểu các đơn vị đo lường – thời gian, độ dài, diện tích, thể tích, khối lượng, dung tích và tiền tệ… để ứng dụng trong việt giải toán
• Hình học: Giới thiệu khái niệm, thuộc tính, mối liên quan giữa các hình để trẻ có thể hiểu và vận dụng trong tính toán chu vi, diện tích
• Tư duy tổng hợp, giải toán có lời văn: Rèn luyện cho trẻ kỹ năng tư duy toán học tổng hợp từ việc tiếp cận và giải quyết các dạng toán như tư duy logic, toán đố, toán quy luật, toán xác suất, đọc biểu đồ… kết hợp phát triển các kỹ năng đọc và phân tích đề bài, dùng tư duy logic để giải toán.

Việc theo học phương pháp toán tư duy Hoa Kỳ sẽ giúp trẻ:

• Xây dựng kỹ năng nhận biết và giải quyết vấn đề nhanh chóng
• Rèn luyện khả năng tư duy trừu tượng và định lượng
• Luyện tập tranh luận và phản biện khoa học
• Áp dụng kiến thức vào đời sống thực tế một cách linh hoạt

Toán tư duy tình cha con Kumon

Phương pháp toán tư duy Kumon được gọi là phương pháp “tình cha con Kumon” bởi vì người phát minh ra phương là thầy giáo dạy môn toán Toru Kumon.

Để giúp con trai mình có thể phát triển tư duy toán học và yêu thích môn học này, thầy Toru Kumon đã đích thân biên soạn bộ giáo trình dạy toán tư duy cho con.

Phương pháp toán tư duy Kumon hướng tới việc các nhân hóa việc học tập, dựa trên năng lực và khả năng tiếp thu của từng trẻ để áp dụng cách dạy. Nhờ đó, các con sẽ cảm thấy tự tin hơn, dễ dàng nắm bắt kiến thức và tiến bộ nhanh hơn.

Bên cạnh đó, phương pháp này còn giúp trẻ tập luyện tính tự giác, kỷ luật và kỹ năng quản lý thời gian.

Toán tư duy A+

Toán tư duy A+ sẽ xây dựng cho trẻ một kế hoạch học tập riêng, dựa trên nhu cầu, năng lực và tư duy của trẻ.

Toán tư duy xây dựng cho trẻ một kế hoạch học tập riêng (Ảnh: Canva)

Các kỹ thuật hiện đại được áp dụng trong phương pháp toán tư duy A+ bao gồm:

• Luyện tập khả năng tư duy
• Khuyến khích diễn đạt bằng ngôn từ
• Tập luyện khả năng quan sát, đánh giá trực quan
• Giáo cụ dạy học hiện đại
• Toán viết

Những kỹ thuật này sẽ được kết hợp và bổ sung cho nhau, từ đó hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện năng lực của bản thân.

Toán tư duy theo tiến trình CPA

Toán tư duy theo tiến trình CPA là một phương pháp dạy toán theo tiêu chuẩn Singapore. Các tính năng chính của phương pháp này gồm tiến trình CPA (cụ thể, hình ảnh, tóm tắt), liên kết số, mô hình hóa thanh và tính nhẩm.

Trẻ sẽ không phải học một cách máy móc bằng việc áo dụng công thức có sẵn, mà sẽ được tư duy, sáng tạo, dựa vào nền tảng đã có để giải quyết bài toán nhanh chóng, hiệu quả.

Toán tư duy theo định hướng cá nhân POMath

Toán tư duy theo định hướng cá nhân POMath được nghiên cứu và phát triển bởi PGS. TS Chu Cẩm Thơ cùng cộng sự từ 2022. Đây cũng là công trình đánh dấu sự phát triển toán tư duy tại Việt Nam.

Thông qua các tình huống giáo dục, các trò chơi trí tuệ, mô hình toán học, hoạt động ứng dụng… trẻ sẽ được tiếp cận và tìm hiểu các kiến thức toán học. Từ những trải nghiệm này, trẻ dần dần hình thành khả năng phản xạ, phát triển tư duy logic.

Bên cạnh đó, toán tư duy POMath còn giúp trẻ tăng cường các kỹ năng giải toán thông minh, giải toán nhanh, liên tưởng hình học không gian…

5Lợi ích khi học toán tư duy

Lợi ích khi học toán tư duy (Ảnh: Canva)

Dưới đây là những lợi ích khi trẻ được tiếp cận với phương pháp toán tư duy:

Tăng khả năng sáng tạo

Hầu hết các bài toán tư duy đều có các tình huống tự nhiên được lồng ghép khéo léo. Điều này giúp trẻ tập suy luận và sáng tạo ra cách giải hoặc những điều mới mẻ thông qua việc giải toán.

Phát triển toàn diện trí tuệ

Trong quá trình học toán tư duy, cả não trái và não phải của trẻ đều được hoạt động song song, nhờ đó, trí tuệ của trẻ sẽ được phát triển toàn diện.

Phát triển 5 kỹ năng chính hướng

Các kỹ năng vô cùng quan trọng và cần thiết mà trẻ có thể phát triển thông qua việc học bằng phương pháp toán tư duy gồm có: tư duy, sáng tạo, phản biện, ghi nhớ và giải quyết vấn đề.

Tạo nền tảng kiến thức

Từ việc thấu hiểu bản chất của các con số cũng như các phép tính, trẻ sẽ dễ dàng tiếp nhận các kiến thức toán học mới hơn khi lên các lớp lớn hơn.

Tiếp cận phương pháp học hiện đại

Toán tư duy cũng là một phương pháp học hiện đại, thông qua đó trẻ rèn luyện được kỹ năng logic, suy luận, sáng tạo.

Tăng khả năng quan sát, ghi nhớ

Phương pháp toán tư duy giúp trẻ thường xuyên rèn luyện không chỉ khả năng tính toán mà còn có khả kỹ năng quan sát, ghi nhớ. Điều này giúp ích rất nhiều cho trẻ trong quá trình học tập sau này cũng như trong cuộc sống.

Tạo hứng khởi, đam mê cho trẻ

Được học tập trong môi trường không bó buộc của toán tư duy, trẻ sẽ cảm thấy có hứng thú hơn, thích học hơn và dần hình thành niềm đam mê với môn toán.

Chủ động trong học tập

Theo học phương pháp toán tư duy cũng là cơ hội để trẻ dần hình thành tính chủ động, độc lập trong giải quyết vấn đề. Ba mẹ sẽ không cần phải giảng giải liên tục mà có thể để trẻ chủ động trong việc học tập hàng ngày.

6Nhược điểm khi học toán tư duy

Tuy mang lại rất nhiều lợi ích cho trẻ, nhưng việc cho trẻ theo học phương pháp toán tư duy lại tồn tại một số nhược điểm sau đây:

Chi phí cao

Để trẻ có thể được dạy và học đúng phương pháp toán tư duy, ba mẹ cần phải lựa chọn những trung tâm uy tín, chất lượng. Điều này đồng nghĩa với việc học phí sẽ tương đối cao. Ba mẹ cần cân nhắc kỹ vấn đề kinh tế gia đình trước khi quyết định cho trẻ học theo phương pháp này.

Đòi hỏi người hướng dẫn và phương pháp phù hợp

Như đã đề cập từ đầu, toán tư duy là một phương pháp học toán hiện đại và cần được chia theo độ tuổi phù hợp. Do đó, khi quết định chọn phương pháp này, ba mẹ cần tìm hiểu thật kỹ về trình độ và kinh nghiệm của người hướng dẫn cũng như cách thức chia lớp theo độ tuổi phù hợp với trẻ.

7Đôi lời từ truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn

Toán tư duy mang lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển về trí não, tư duy cũng như khả năng quan sát. Dẫu vậy, ba mẹ cũng cần cân nhắc thật kỹ lưỡng về mức độ phù hợp của con cũng như khả năng kinh tế của gia đình trước khi quyết định cho con theo học phương pháp này. truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn hy vọng những thông tin được cung cấp ở trên sẽ giúp ích được cho các ba mẹ có con đang trong độ tuổi đi học.

Nguyệt Minh tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Anh Thư