Trẻ lên ba cả nhà học nói – Liệu trẻ có thể biết nói sớm hơn thế ?

Học nói chính là một trong những cột mốc đáng nhớ nhất trong hành trình phát triển của trẻ. Chắc chắn lúc này phụ huynh rất hồi hộp và mong chờ để được nghe con cất tiếng gọi “ba, mẹ” lần đầu đúng không nào?

Trong thời gian chờ đợi con có thể nói lên những suy nghĩ của mình, ba mẹ sẽ cực kỳ băn khoăn: Khi nào con sẽ biết nói? Tại sao mất nhiều thời gian đến vậy? Bé nhà mình có bị chậm nói không?…

Việc phỏng đoán suy nghĩ của con luôn là những áp lực của ba mẹ. Nguồn ảnh: iStock

Và còn rất nhiều những câu hỏi khác từ ba mẹ quanh chủ đề này. truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn đã tổng hợp những thông tin liên quan đến khả năng ngôn ngữ và những việc ba mẹ nên làm khi con mình đang ở giai đoạn tập nói. Cùng khám phá nhé!

1Giao tiếp sớm ở trẻ em

Mặc dù khó để nhận ra, nhưng con trẻ đã học được cách giao tiếp ngay từ khi chúng vừa chào đời. Con thường khóc để biểu đạt những nhu cầu sinh lý, đây là cách tốt nhất để chúng giao tiếp với người khác ở thời điểm đó.

Một thời gian ở cạnh nhau, ba mẹ có thể hiểu được những nhu cầu của con từ những tiếng khóc. Thậm chí đáp ứng được những yêu cầu đó trước khi chúng khóc. Việc tương tác này chính là những bước đệm đầu đời mà bạn dạy con mình về sự giao tiếp.

Ngoài tiếng khóc, con bạn còn nhiều cách khác để giao tiếp với ba mẹ. Dưới đây là những cột mốc đánh dấu những ngôn ngữ ban đầu và là tiền đề của sự giao tiếp:

• Hai tháng tuổi: Bé có thể quay đầu về phía ba mẹ khi nghe tiếng gọi. Bé có thể phát ra những âm thanh đơn giản.
• Bốn tháng tuổi: Bé có thể bập bẹ một số từ hoặc học cách nói và bắt chước ngữ điệu từ ba mẹ. Lúc này bé cũng đã biết cách biểu đạt những yêu cầu khác nhau thông qua những tiếng khóc khác nhau.
• Sáu tháng tuổi: Bé có thể ê a để trả lời những câu nói từ ba mẹ. Bé cũng có thể phân biệt được tên mình khi được gọi. Lúc này bé có thể nói những từ với âm “m” và “b”

Bé đã thể hiện sự giao tiếp ngay từ khi sinh ra. Nguồn ảnh: Freepik

2Những từ đầu tiên

Hầu hết các bé đều có thể bắt đầu nói khi được một tuổi, tuy nhiên không ít trẻ có thể nói sớm hoặc muộn hơn.

Vào giai đoạn này, ba mẹ có thể nhận ra con có khả năng tiếp thu ngôn ngữ tức là bé hiểu được những gì người khác nói. Trên thực tế, khả năng tiếp thu luôn được phát triển trước khả năng biểu đạt. Việc tiếp thu ngôn ngữ được thể hiện khi bé nhìn theo một vật thể nào đó mà ba mẹ nói đến, hoặc bé quay đầu khi được gọi tên.

Khi được một tuổi, bé có thể bập bẹ những từ đơn giản. Nguồn ảnh: iStock

Những từ đầu tiên thông thường chứa các âm “b,” “d” và “m”, là những âm dễ phát âm nhất. Vì vậy “mama” hoặc “baba” thường là những người được bé gọi đầu tiên. Cũng có nhiều trường hợp bé có thể nói những từ phức tạp hơn ngay từ đầu.

Bé có thể dùng một âm thanh để ám chỉ rất nhiều đồ vật, sự việc khác nhau. Ví dụ, bé có thể gọi mẹ là “mama” nhưng cũng gọi như vậy khi bé muốn được ăn.

Bé biểu hiện những nhu cầu khác nhau bằng cách dùng ngữ điệu và cường độ âm thanh khác nhau trong cùng một tiếng gọi. Vì vậy ba mẹ có thể dạy con cách chỉ tay hoặc vẫy tay để dễ hiểu ý của bé hơn.

3Khi nào bé nói được cả câu?

Các bé thường sẽ học nói từng từ đơn trước và mất thêm vài tuần hoặc vài tháng nữa để có thể hiểu rằng từ đó có nghĩa là gì. Nhưng đến khoảng 18 tháng đến 2 tuổi, bé đã có thể học từ vựng rất nhanh.

Tuy nhiên, khoảng 2 tuổi trẻ mới có thể nói một câu đơn giản bằng cách xâu chuỗi các từ vựng với nhau. Lúc này con có thể chỉ vào một món đồ vật nào đó và gọi tên chúng.

Các bé có thể đã biết đến 100 từ nhưng chỉ mới nói được vài câu ngắn gồm hai tiếng như: đi chơi, ăn cơm,… Một số trẻ 2 tuổi khác cũng đã có thể nói ba từ hoặc một câu.

Thật khó để đánh dấu một cột mốc chung cho các bé, tuy nhiên đến khoảng 2 tuổi, ba mẹ có thể nhận ra khả năng ngôn ngữ của con mình được phát triển rất rõ rệt. Bé có thể hiểu những gì ba mẹ nói và làm theo.

Một lưu ý rằng nếu con bạn ở gia đình song ngữ (hoặc nói cùng lúc nhiều ngôn ngữ) có thể khiến bé chậm nói, vì lúc này con sẽ bối rối không biết nên nói như thế nào.

4Dấu hiệu trẻ chậm nói

Ba mẹ hãy nhớ rằng việc con nói sớm hơn hay chậm hơn những mốc thời gian trên đây đều có thể được xem là bình thường. Có thể bé chậm diễn đạt (chậm nói) nhưng lại rất tiếp thu (làm theo những gì ba mẹ nói). Tất cả những cột mốc thời gian trên đây đều là ước tính và không thể đúng cho tất cả các bé.

Tình trạng chậm nói khá phổ biến, cứ khoảng 5 trẻ sẽ có 1 trẻ chậm nói hơn những bạn khác. Nhưng hầu hết chúng sẽ tự cải thiện theo thời gian. Tuy nhiên nếu con bạn nằm trong số đó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm thêm những nguyên nhân khác có thể dẫn đến việc này.

Một số trường hợp chậm nói do các nguyên nhân như khiếm thính, chậm phát triển hoặc rối loạn phổ tự kỷ.

Đừng ngần ngại chia sẻ những lo lắng của bạn với bác sĩ Nhi khoa. Nguồn ảnh: iStock

Khi gặp bác sĩ để đánh giá tình trạng của con mình, bạn cần điền câu trả lời vào các phiếu thu thập thông tin về sức khỏe và sự phát triển của con, ngoài ra bạn cần tương tác với con để bác sĩ quan sát khả năng ngôn ngữ của trẻ.

Họ có thể giới thiệu thêm cho con bạn các chuyên gia thính giác hoặc một nhà trị liệu tâm lý để hướng dẫn cho bạn. Trong trường hợp con có các dấu hiệu chậm nói theo lời chuyên gia tư vấn, bạn nên quyết định cho con mình tham gia điều trị sớm. Việc can thiệp sớm có thể mang lại hiệu quả đáng kể cho tình trạng của các bé.

5Đôi lời từ truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn

Một trong những điều tuyệt vời nhất trong hành trình nuôi dạy con chính là được cùng con trải qua những cột mốc đáng nhớ: biết cười, biết đi và những tiếng bi bô đầu đời. Những khoảnh khắc này sẽ luôn lưu giữ bên trong kí ức của ba mẹ và khiến ba mẹ vô cùng hạnh phúc.

Với bài viết trên đây, truongptdtntthptdienbiendong.edu.vn tin rằng ba mẹ có thể ước lượng được những cột mốc mà con mình biết nói. Nếu bé không đạt được cột mốc như trên, ba mẹ đừng ngần ngại chia sẻ nỗi lo lắng này với các bác sĩ nhi khoa để nhận được những lời khuyên đúng đắn và hữu ích nhé!

Dạ Thắm tổng hợp từ Very Well Family